Nederlandse Modelbouw en Luchtvaartsite

Dutch Modelling and Aviation

In Memoriam

Klaas Willem Jonker
(Wilko)
† 30 april 2018

Op maandag 30 april 2018 is Wilko Jonker na een lang ziekbed overleden op de leeftijd van 58 jaar. Hij laat een vrouw en twee kinderen achter. De Nederlandse militaire lichtvaart en plastic modelbouw waren zijn hobby en op deze website heeft hij alle kennis die hij in de vele jaren daarover heeft verzameld gedeeld. Zijn hobby heeft hem tot in de laatste week van zijn leven af kunnen leiden van de voortwoekerende ziekte in zijn lijf. De contacten met andere hobbyisten waren een belangrijkste steun voor hem.

Deze website zal door verschillende mensen zo lang mogelijk in stand worden gehouden, zodat andere liefhebbers kunnen blijven profiteren van uitgebreide inhoud.

Westland Lynx

Bij aflevering waren de toestellen in de gebruikelijk kleuren Extra Dark Sea Grey aan de bovenzijde en Sky aan de onderzijde.
Begin jaren tachtig was er over de kleur Extra Dark Sea Grey ook al een discussie.
In de MIP nr 1 van 1984 werd gesteld dat dit Humbrol Authentic Color HB-7, zou zijn. Dit heb ik toen ook op mijn eerste (en tot nu toe enige) Lynx gesmeerd.
Toentertijd liep ik stage bij de NAM aardgas-behandelingsinstallatie in Den Helder, die recht tegen over De Kooy ligt. Ik zag de Lynx dagelijks over mijn werkplek vliegen en zag toen meteen dat HB-7 veel te licht en te grijs was.
De toestellen waren veel donkerder en had.d.en een soort blauwzweem over het gebruikte grijs.
Onze collega-modelbouwers van de NVM had.d.en toen een soortgelijke discussie met betrekking tot de kleuren van de toen nieuwe Orion en een marineman was toen aan het vergelijken geslagen van de werkelijke kleur met verschillende Humbrolkleuren. De conclusie was dat Humbrol HF-5, Gris Blue Clair Foncé, de werkelijkheid het beste benaderde.

Dit heb ik indertijd op mijn Lynx gesmeerd en ik vond het resultaat veel realistischer.
De Authentic-serie is echter al jaren niet meer verkrijgbaar; volgens Humbrol is Humbrol 79, matt Blue Gray, gelijk aan HF-5. Wel wordt door afwerking met afdeklak de kleur nog wat donkerder, desgewenst kan wat wit toegevoegd worden om een en ander wat lichter van tint te maken en dan speelt ook nog het schaal-effect een rol waarbij de kleur eigenlijk ook met een bepaalde mengverhouding (afhankelijk van de schaal) lichter gemaakt dient te worden (al heb ik me daar eerlijk gezegd nooit zo druk om gemaakt).
Zie de bijgaande foto van mijn Airfix-model van de Lynx, de hoist heb ik zelf gefabriceerd, plus een brancard en nog wat kisten in het inwendige van de cabine.
De rotorkop is eveneens grijs. De hoofd- en staartrotor zijn olijfgroen, (BS831C 641 = Sikkens 46056) de tips van de (oorspronkelijke) hoofdrotorbladen zijn geel en verder waren er twee paar gele strepen aangebracht. De staartrotor is voorzien van een rode tip, dan een wit vlak en een rood vlak (zie de tekening voor details).
De BERP-bladen hebben een donker grijsgroene kleur, ik heb hier helaas geen gegevens van, maar ik zou ze zelf in dezelfde kleur als de oorspronkelijke bladen verven,
Tegenwoordig heeft de SH-14D, naar mijn idee althans, veel minder de eerder genoemde blauwzweem en maken de toestellen een duidelijk grijze indruk.

De stoelen zijn grijs met oranje (rug)kussens, blauwe riemen en (vaak) een gele vacht op de zitting. De bucket-seat heeft een grijs frame met blauwe zitting, rugleuning en riem. Het frame van de sonar installatie is eveneens lichtgrijs van kleur.

Volgens Camouflage en kentekens zijn de toe te passen modelbouwkleuren als volgt:.

SchemaKleurnaamFS-nummerBS-nummerHumbrolXtraColorVallejo ModelColorVallejo ModelAirHataka
Standaard #1Bovenzijde Extra Dark Sea Grey ~6099 BS:640 123 / 106 X-5 / X-376 70.866 71.110 ~140
Onderzijde Sky - BS:210 90 X004 / X130 - 71.302 ~026
Rotorbladen Dark green - BS:641 163 X001 70892 71.013 ~143

Voor een uitgebreide conversietabel met zeer veel kleur- en verfsystemen, zie www.paint4models.com

De stoelen zijn grijs met oranje (rug)kussens, blauwe riemen en (vaak) een gele vacht op de zitting. De bucket-seat heeft een grijs frame met blauwe zitting, rugleuning en riem.

Registraties

Aanvankelijk was de registratie in grote witte letters op de deur aangebracht en, samen met de typeaanduiding op de staart, zie de tekening van de UH-14A.
Gedurende de tweede helft van de jaren tachtig werd een wijziging doorgevoerd waarbij de registratie niet meer op de deur was aangebracht maar op de romp, net voor de deur, zie de tekening van de SH-14B.
Eind jaren tachtig werd een tweede wijziging doorgevoerd, de rozet werd kleiner (ongeveer tweederde van de oorspronkelijke grootte), de typeaanduiding en de registratie werd naast de rozet aangebracht en de registratie op het voorste gedeelte van de romp werd verkleind  en bovendien beperkt tot de laatste twee cijfers van de (driecijferige) registratie, zie de tekening van de SH-14C en SH-14D. Ook verdween de registratie van het horizontale staartvlak. Verder werd de aanduiding Kon. Marine op de staart vervangen door Koninklijke Marine.
Bij veel toestellen was de typeaanduiding en registratie naast de rozet aanvankelijk in zwart uitgevoerd, maar dat leverde problemen op met onder meer de leesbaarheid op de platformen, zodat dit al snel weer werd gewijzigd in wit.

Staartcodes

Tot begin jaren negentig voerden de Lynx-helikopters een witte code op de staart. Deze varieerde en was afhankelijk van waar het betreffende toestel was gestationeerd, bijvoorbeeld K stond voor De Kooy,  KN voor M-fregat Kortenaer.
Verder hadden veel boordhelikopters tot begin jaren negentig een afbeelding op de neus. Deze nose-art waren uitingen van de technische squadrons. Wanneer een helikopter werd overgeplaatst, dan werd de neuscone verwisseld. Later werd dit verboden en verschenen deze afbeeldingen op de schuifdeuren, die ook eenvoudiger verwisseld konden worden. Er zijn in de loop der jaren heel veel van dergelijke “kunst-uitingen” op vooral de boordhelikopters aangebracht. Het voert te ver om deze hier te bespreken, voor degene die iets dergelijks op zijn model wil aanbrengen, is het verzamelen en raadplegen van fotomateriaal een aan te raden bron.

 

Westland Lynx UH14A SMALL
Rotorblad van Westland Lynx.
Westland Lynx UH14A SMALL
Westland UH-14A Lynx.
Westland_Lynx_SH-14B-SMALL
Westland SH-14B Lynx.
Westland lynx SH 14C MAD SMALL
Westland SH-14C Lynx met MAD
Westland lynx SH 14C SMALL
Westland SH-14C Lynx.
Westland lynx SH 14D SMALL
Westland SH-14D Lynx (met BERP rotor-bladen).
Westland Lynx 75jaar MLD SMALL
Westland Lynx in 75 jaar MLD beschildering.
Westland Lynx SH 14D UN SMALL
Westland SH-14D Lynx in UN beschildering.

 

Een mooie foto van een UN Lynx is hier te vinden.