Nederlandse Modelbouw en Luchtvaartsite

Dutch Modelling and Aviation

In Memoriam

Klaas Willem Jonker
(Wilko)
† 30 april 2018

Op maandag 30 april 2018 is Wilko Jonker na een lang ziekbed overleden op de leeftijd van 58 jaar. Hij laat een vrouw en twee kinderen achter. De Nederlandse militaire lichtvaart en plastic modelbouw waren zijn hobby en op deze website heeft hij alle kennis die hij in de vele jaren daarover heeft verzameld gedeeld. Zijn hobby heeft hem tot in de laatste week van zijn leven af kunnen leiden van de voortwoekerende ziekte in zijn lijf. De contacten met andere hobbyisten waren een belangrijkste steun voor hem.

Deze website zal door verschillende mensen zo lang mogelijk in stand worden gehouden, zodat andere liefhebbers kunnen blijven profiteren van uitgebreide inhoud.

Agusta-Bell (I)UH-IB

Historie.

De US Army was in 1954-1955 op zoek naar een utility-helikopter voor gebruik voor instrumenttraining, algemeen gebruik. Bell had ingeschreven met model 204 en werd gekozen.
Het type, aanvankelijk aangeduid als HU-1, dit zorgde voor de bekende bijnaam Huey, werd door de US Army aangeduid als UH-1 Iroquois.
Het eerste van drie prototypes vloog in oktober 1956. Later werden nog een zestal testmachines geleverd.

De eerste productieversie was de UH-1A en werd in 1959 afgeleverd. Dit toestel was uitgerust met een Lycoming T53-L-1A van 770 pk.

Versies.

UH-1B Iroquois:
Dit was een verdere ontwikkeling van de UH-1A en voorzien van een sterkere Lycoming T53-L-5 turboshaft motor van 960 pk. Later werden ook toestellen uitgerust met de Lycoming T53-L-11 van 1100 pk. Het toestel kon behalve twee bemanningsleden ook nog zeven passagiers of drie vervoeren of twee brancards plus twee zitplaatsen. Als bewapening konden raketten en elektrisch bestuurbare machinegeweren worden meegevoerd. De eerste aflevering vond plaats in maart 1961
  • Model 204B: Dit was een exportversie van de UH-1B met tien zitplaatsen, een 1100 pk T5311A turboshaft motor en rotor met een diameter van 14.63m. In de staart was een bagageruimte aanwezig.
  • Agusta-Bell 204B: Dit was een utility-helikopter, vergelijkbaar met de Iroquois in licentie geproduceerd door Agusta in Italië tussen 1961 en 1974. Er zijn er zo’n 250 stuks geleverd aan zowel civiele als militaire gebruikers. Een vooral uitwendig opvallend verschil is vooral de uitlaat van de motor, die bij de AB-204B zijwaarts wijst, terwijl deze bij de Bell-machine naar achter wijst.
  • Bell 205B: Dit was een grotere, zwaardere uitvoering van de 204B.
UH-1C Iroquois:
Dit was een verdere ontwikkeling van de UH-1B met onder meer verbeterde rotorbladen, waardoor de snelheid hoger werd en de manoeuvreerbaarheid verbeterde.
UH-1E Iroquois:
Dit was een aangepaste versie van de UH-1B ten behoeve van het US Marine Corps. Deze kon in totaal negen man meevoeren.
UH-1F Iroquois:
Eveneens gebaseerd op de UH-1B. Er werden vijfentwintig toestellen geleverd aan de USAF. Dit type was voorzien van een andere motor, een General Electric T58-GE-3 van 1100 pk en een rotor met een diameter van 14.63 m. Naast de piloot konden tien passagiers of 1815 kg lading worden meegevoerd. De aflevering begon in februari 1964. Een trainingsversie was de TH-1F Iroquois. Een speciale versie was de UH-1P.
HH-1K Iroquois:
Dit was een SAR-uitvoering ten behoeve van de US Navy. Zevenentwintig toestellen werden afgeleverd in 1970.
TH-1L Iroquois:
Dit was een trainer voor de US Navy, vergelijkbaar met de UH-1E. Dit type was uitgerust met een Lycoming T53-L-13 van 1100 pk en verbeterde elektronica. Er werden vierenvijftig toestellen afgeleverd in 1968.
UH-1L Iroquois:
Een utility-versie van de TH-1L ten behoeve van de US Navy. Er werden in 1969 er acht stuks van gebouwd.
UH-1M Iroquois:
Een evaluatieversie ten behoeve van testen van het Hughes Aircraft Iroquois night fighter & night tracker system. Hiervan waren er drie in gebruik door de US Army.
Technische gegevens AB-204B
Afmetingen:
Lengte met rotor 11,71 m rotordiameter: 14,63 m
Hoogte: 3,86 m Staartrotor - m
Gewichten:
Leeg gewicht: 1983 kg Max. startgewicht: 3856 kg
Prestaties:
Max. snelheid   240 km/u Kruissnelheid: - km/u
Vliegbereik: 400 km Plafond:  
Motortype: B.S. Gnôme H-1000 van 1050 pk
Bemanning: Twee man
Bewapening: Geen

 


In 1961 werden 7 toestellen van het type (I)UH-1 aangeschaft. De toestellen van de Marineluchtvaartdienst waren ingedeeld bij VSQ 7 op Valkenburg en zijn voornamelijk gebruikt als transporthelikopter en soms ook voor OSRD-taken. Het onderstel kon op het vliegkamp worden vervangen door een drijveronderstel, maar dat werd slechts weinig toegepast. Een tweetal toestellen was in gedeeld bij VSQ 1 op Hato.

De Air Sea Rescue (ASR) en transporthelikopter Agusta-Bell 204B(I)UH-1 (1962-1978) bezig met een hijsoefening.
De Agusta-Bell 204B(I)UH-1 222 bezig met een hijsoefening. Het toestel is (nog) niet voorzien van opblaasbare drijvers en heeft een kleine inklapbare lier.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
De Air Sea Rescue (ASR) en transporthelicopter Agusta-Bell 204B(I)UH-1 (1962-1978) . In Italiaanse kleuren op het MVKV
De Agusta-Bell 204B(I)UH-1 228, ex I-MUNI, nog in Italiaanse (civiele) kleuren op het Marine vliegkamp Valkenburg.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

De 228 was oorspronkelijk een civiele kist (I-MUNI) en kwam per 31-07-1969 in dienst als aanvulling na het verongelukken van de Agusta's 223 en 224.

De afgevoerde toestellen zijn in mei 1978 verkocht aan Sky Controls Inc., Sun Valley, California. De toestellen zijn daar niet meer gebruikt vanwege de Italiaanse motoren.

Na enige tijd zijn enkele geschonken aan een museum in Zweden. Eind jaren negentig zijn de "220" en "225" terug naar Nederland gehaald. De toestellen bleken nog de originele MLD-beschildering te hebben.

Verder is in 2006 nog de 227 door de Classic Aircraft Foundation naar Nederland gehaald met de bedoeling om deze geheel in vliegwaardige toestand te restaureren. Ook dit toestel had, net als de 220 en de 225 nog de oorspronkelijk Nederlandse beschildering.

Na te zijn opgeknapt staat Agusta 225 in het Militaire Luchtvaart Museum te Soesterberg. Agusta 220 staat als poortwachter op het Marine Vliegkamp 'De Kooy"

De Air Sea Rescue (ASR) en transporthelicopter Agusta-Bell 204B(I)UH-1 (1962-1978) . Hijslier oefening
De Agusta-Bell 204B(I)UH-1 227 bezig met een hijslier-oefening. Goed zichtbaar zijn de opblaasbare drijvers aan het onderstel.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
De Agusta-Bell 204B(I)UH-1 Air Sea Rescue (ASR)/transporthelikopter 225 (1963-1977).
De Agusta-Bell 204B(I)UH-1 225.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
De Air Sea Rescue (ASR) en transporthelicopter Agusta-Bell 204B(I)UH-1 (1962-1978) . cockpit
De cockpit van de Agusta-Bell 204B(I)UH-1.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
De Agusta-Bell 204B(I)UH-1 Air Sea Rescue (ASR)/transporthelikopter 220 (1962-1977) boven het vliegdek van het bevoorradingsschip Hr.Ms. Poolster (1964-1994).
De Agusta-Bell 204B(I)UH-1 220 boven het vliegdek van het bevoorradingsschip Hr.Ms. Poolster.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
Prins Bernhard bezoekt Den Helder en neemt plaats in de stoel van de piloot van een Agusta Bell 204B(I)UH-1.
Prins Bernhard bezoekt Den Helder en neemt plaats in de stoel van de piloot van een Agusta Bell 204B(I)UH-1.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

 

 


RegistratieConstr.nr.Datum in dienstDatum uit dienstOpmerkingen
220 3010 08-06-1962 27-09-1977 Staat sedert enige jaren als poortwachter bij Marine Vliegkamp 'De Kooy"
221 3012 09-08-1962 29-09-1977  
222 3014 20-09-1962 17-03-1978  
223 3016 16-10-1962 04-05-1964 Verongelukt
224 3024 16-10-1962 04-05-1964 Verongelukt
225 3023 14-12-1962 01-04-1969 Naar Militaire Luchtvaart Museum te Soesterberg
226 3023 18-03-1963 23-12-1977 Naar Aeroseum, Göteborg-Säve
227 3032 25-05-1963 23-09-1977 Wordt momenteel gerestaureerd door CAF
228 3017 31-07-1969 24-02-1978 Later aangeschaft als aanvulling, ex I-MUNI
IMG 9026

De door CAF fraai gerestaureerde Agusta-Bell 204B 227, gefotografeerd in juni 2013 tijdens de Luchtmachtdagen te Volkel.
Het toestel is technisch vliegwaardig, maar was op dat moment nog in afwachting van het bewijs van luchtwaardigheid.

 


Schaal 1/72

Bouwpakketten

  • Italeri:
    • Kit 1201: een AB-204B
      Zie de review op www.IPMS.nl voor uitgebreide informatie over deze kit. De kit is voorzien van decals voor een MLD-uitvoering.
    • Kit 0040: een UH-1B.
      Hiervoor moet in elk geval de uitlaat aangepast worden. Verder dient de diameter van de rotor (14,63 m = 20,92 cm) te worden gecorrigeerd.
  • HobbyBoss
    • kit 87228: Bell UH-1B Huey.
      • Ook uit gebracht door Doyusha met andere decals.
  • Plastyk
    • Kit S-137: Bell UH-1B.
AgustaBell IUH 1 AKleijn
Een model van een Agusta-Bell (I)UH-1, gebouwd door Adri Kleijn.

Modelling add-on

  • Whirlybits
    • Kit A72037: Vervanging 48 voet rotor bladen voor AB204B en UH1F (Italeri)
  • Bilek
    • Set PB022: Detaileringsset UH-1B (voor Italeri)
  • CMK
    • Set 7078: Bell UH-1B interieur (voor gebruik bij de Italeri kits)
    • Set 7079: Bell UH-1B exterieur (voor gebruik bij de Italeri kits)
    • Set A7209: motor voor UH-1B (voor Italeri)
  • Eduard
    • Set 72-195: Bell UH-1B (voor gebruik bij de Italeri kits)
    • Set 73-332: Bell UH-1B (self adhesive) PRE-PAINTED IN COLOUR! (voor gebruik bij de Hobby Boss kits)
    • Set CX232: Bell UH-1B (voor gebruik bij de Hobby Boss kits) (made from yellow Japanese produced Kabuki tape

Decals

  • Dutch Decal
    • Set 72043: Een set decals voor onder andere Supermarine SeaOtter MK.II 18-6;  Sikorsky S-55;  Sikorsky S-58 en Agusta-Bell AB-204B

Schaal 1/48

Bouwpakketten

  • Revell
    • kit 4476: Een UH-1B/C. Ook hiervan dient de uitlaat te worden aangepast. De rotordiameter dient in deze schaal 30,48 cm te worden.
  • Seminar
    • Kit 005: een Bell UH-1B
  • Fujimi
    • Kit 61225: een Bell UH-1B

Modelling add-on

  • --
    • Set --: --

Decals

  • --
    • Set --: --

 


SchemaKleurnaamFS nummerBS-nummerHumbrolXtraColorVallejo ModelColorVallejo ModelAirHataka
Standaard #1Bovenzijde Extra Dark Sea Grey ~6099 BS:640 123 / 106 X005 / X376 70.866 71.110 ~140
Onderzijde Sky - BS:210 90 X004 / X130 - 71.302 ~026

Voor een uitgebreide conversietabel met zeer veel kleur- en verfsystemen, zie www.paint4models.com

AgustaBell IUH1B-1-SMALL
Standaard schema Agusta-Bell 204B MLD;; hier afgebeeld zonder lier en zonder drijvers.
AgustaBell IUH1B-1B-SMALL
Standaard schema Agusta-Bell 204B MLD; hier afgebeeld met lier
AgustaBell IUH1B-1-SMALL
Standaard schema Agusta-Bell 204B MLD; hier afgebeeld met lier en drijvers.

 


Literatuur.

Van Farman tot Neptune 2 Hugo Hooftman   1965 La Rivière & Voorhoeve, Zwolle
60 jaar Marineluchtvaartdienst in Beeld H. Hooftman pag. 146 - 147 1977 Europese Bibliotheek te Zaltbommel
Nederlandse marine Vliegtuigen Th. Postma pag. 68 - 69; 64 1978 Omniboek, 's Gravenhage
Modelbouw in Plastic jaargang 12, nummer 4: De AB204B ((I)UH-1) van de MLD Pag. 134 - 140 F. Bachoffner 1983 I.P.M.S. Nederland
AVIA; 42e jaargang nummer 2: De Agusta-Bell (I) UH-1 utility-helikopter van de MLD N. Geldhof Pag. 50 - 51 1983 Uitgevers Wyt; Rotterdam
70 Jaar Marine-LuchtvaartDienst Nico Geldhof pag. 105, 131 1987 Uitgeverij Eisma b.v.; Leeuwarden
Modern Military Aircraft; Huey Lou Drendel   1988 Squadron/Signal; Carrolton, Texas
Camouflage en Kentekens J.Greuter e.a.   1997 Uitgeverij Bonneville; Bergen
85 jaar Marineluchtvaartdienst in Beeld Peter Korbee pag. 138 - 139 2002 Korbee-promotie MarineLuchtvaartDienst, Rijnsburg

 

Websites.

Speciale dank aan P. Baijens voor correctie van het registratie overzicht