Nederlandse Modelbouw en Luchtvaartsite

Dutch Modelling and Aviation

In Memoriam

Klaas Willem Jonker
(Wilko)
† 30 april 2018

Op maandag 30 april 2018 is Wilko Jonker na een lang ziekbed overleden op de leeftijd van 58 jaar. Hij laat een vrouw en twee kinderen achter. De Nederlandse militaire lichtvaart en plastic modelbouw waren zijn hobby en op deze website heeft hij alle kennis die hij in de vele jaren daarover heeft verzameld gedeeld. Zijn hobby heeft hem tot in de laatste week van zijn leven af kunnen leiden van de voortwoekerende ziekte in zijn lijf. De contacten met andere hobbyisten waren een belangrijkste steun voor hem.

Deze website zal door verschillende mensen zo lang mogelijk in stand worden gehouden, zodat andere liefhebbers kunnen blijven profiteren van uitgebreide inhoud.

Farman HF-20 en HF-22

Gebruik bij LVAMLD en ML-KNIL.

In gebruik bij LVA.

In mei 1913 werd door kapitein Walaardt Sacré, Luitenant Van Heyst en ir Roozendaal in Frankrijk een aantal vliegtuigfabrieken bezocht op zoek naar materieel voor de op te richten Luchtvaart-Afdeeling.
Na evaluatie van producten van Famran, Caudron en Bleriot werd de keuze gemaakt om de Farman HF-20 aan te schaffen.
Er werden dan ook drie toestellen van dit type aangeschaft, die in september 1913 werden afgeleverd en de registratie LA2 tot en met LA4 kregen.

De toestellen zijn alle drie intensief gebruikt voor de opleiding.
De LA2 stortte neer op 27 september 1915, waarbij de vliegers de Lt Hofstee en Lt Polis om het leven kwamen. Op 26 juni stortte de LA3 neer te Soesterberg, de lt Schlimmer werd zwaargewond, de korporaal-mecanicien Van de Wal, raakte slechts licht gewond. De overgebleven LA4 werd begin 1918 voorzien van de nieuwe registratie HF26 en medio 1919 buiten dienst gesteld.

Begin 1914 werd een nieuwe bestelling gedaan voor zes toestellen van een grotere, verbeterde versie, de Farman HF-22. Door het uitbreken van de oorlog werden er vier afgeleverd. Drie ervan kregen de LVA-registratie LA6 tot een met LA8. De vierde ging naar de marine met de registratie M1. Vreemd genoeg hadden twee toestellen een motor van slechts 60 pk, de beide anderen hadden een motor van 80 pk. De motor van 60 pk werd al snel vervangen door een motor van 80 pk.

De marine Farman M.1 werd al op 25 mei 1915 overgedragen aan de LVA, waar het de registratie LA9 kreeg.

De NV Nederlandsche Vliegtuigenfabriek Trompenburg van Henri Wijnmalen werd ingeschakeld om vliegtuigen te leveren. Wijnmalen had licentierechten voor de Farman.

Op 22 juni 1915 werd de eerste door Trompenburg gebouwde Trompenburg-Farman HF22 met registratie LA10 geleverd. De laatste Trompenburg-Farman, LA27 werd op 26 april 1916 geleverd. Trompenburg bouwde elf toestellen voor de LVA, te weten LA10, LA11, LA15 t/m LA21 en LA26 en LA27 en drie stuks voor de Marine.

 Begin 1918 werden de nog resterende Farmans voorzien van nieuwe registraties HF10 t/m HF20.  Onderdelen van gecrashte toestellen en aanwezige reserveondelen werden door de technische dienst van de LVA gebruikt om twee nieuwe toestellen te bouwen, LA30 en LA32, later HF15.

In de loop van de tijd werden de Gnome-motoren vervangen door Zweedse Thulin A-motoren van 80-100 pk.

Eind 1918 werden alle overgebleven Farmans buiten dienst gesteld en verkocht.

In gebruik bij MLD.

Het eerste vliegtuig van de Marine kwam op 28 juli 1914 in dienst, een Farman HF-22. Deze kreeg de registratie MA1. Het toestel werd op Soesterberg intensief gebruikt als lesvliegtuig. Na een jaar was het daardoor eigenlijk opgevlogen en moest het grootschalig onderhoud ondergaan. Het werd daarop overgedragen aan de LVA, die het daarna als LA9 in gebruik nam.

Eind juli 1915 werd de tweede Farman ontvangen, met registratie M1, gevolgd door nog vijf andere toestellen. Deze waren in licentie gebouwd bij Trompenburg. In de loop van 1917 werd de registratie gewijzigd in A1 tot en met A6.

In oktober 1918 werden de toestellen overgeplaatst naar het nieuwe Marinevliegkamp "De Kooy" en daar nog tot medio 1919 gebruikt voor de opleiding.

In gebruik bij ML-KNIL.

In 1913 werd een Farman HF-20 aangeschaft en op Soesterberg gebruikt als trainer. Het toestel, dat nooit in Nederlands Indië is geweest, werd in 1916 overgenomen van de LVA.

Later werd nog een toestel gekocht, dat ook uitsluitend op Soesterberg is gebruikt.