Nederlandse Modelbouw en Luchtvaartsite

Dutch Modelling and Aviation

In Memoriam

Klaas Willem Jonker
(Wilko)
† 30 april 2018

Op maandag 30 april 2018 is Wilko Jonker na een lang ziekbed overleden op de leeftijd van 58 jaar. Hij laat een vrouw en twee kinderen achter. De Nederlandse militaire lichtvaart en plastic modelbouw waren zijn hobby en op deze website heeft hij alle kennis die hij in de vele jaren daarover heeft verzameld gedeeld. Zijn hobby heeft hem tot in de laatste week van zijn leven af kunnen leiden van de voortwoekerende ziekte in zijn lijf. De contacten met andere hobbyisten waren een belangrijkste steun voor hem.

Deze website zal door verschillende mensen zo lang mogelijk in stand worden gehouden, zodat andere liefhebbers kunnen blijven profiteren van uitgebreide inhoud.

Gotha G-IV

Historie

De Gotha G.IV was de opvolger van de Gotha G.III en voerde diverse verbeteringen door.
Omdat gebleken was dat de achterste luchtschutter moeilijkheden had om zowel de bovenste als onderste mitrailleur te bedingen, loste men dit op door toepassing van de zogenaamde "Gotha tunnel", een constructie die zowel de bovenste als onderste positie met elkaar verbond, zodat de mitrailleur snel van boven naar beneden en vice versa kon worden gebracht.

Daarbij bleef het nog steeds mogelijk om ook de onderste mitrailleur te bevestigen en verder kon nog een vierde mitrailleur tussen de piloot en de bomrichter worden aangebracht. In de praktijk werd dit weinig toegepast, vooral om gewicht te besparen.
Andere wijzigingen waren de geheel uit hout gebouwde romp.
Om de stabiliteit in dwarsrichting te verbeteren werden ailerons in de onderste vleugel aangebracht.

In november 1916 werd Gotha opdracht gegeven om 35 toestellen te bouwen, later verhoogd tot vijftig. Verder werden nog eens tachtig toestellen besteld bij Siemens-Schuckert Werke (SSW) en nog eens 100 bij Luft-Verkehrs-Gesellschaft (LVG).  Deze in licentie gebouwd toestellen waren wat zwaarder en trager dan de originele uitvoering, omdat er allerlei rompversterkingen dienden te worden aangebracht.

De laatste productietoestellen bij SSW  hadden doorgaans een neuswiel gemonteerd om neusstand te voorkomen, ook waren Flettner servo tabs toegepast, zoals later op de Gotha G.V werden gebruikt.  Om de prestaties en staartlastigheid van de machines het hoofd te bieden, paste LVG een grotere V-stand van de vleugels toe.

De laatste geproduceerde machines van SSW en LVG werden met minder krachtige motoren uitgerust en voornamelijk gebruikt als trainers.

 

Technische gegevens
Afmetingen:
Lengte: 11,86 m Spanwijdte: 23,7 m
Hoogte: 4,3 m Vleugeloppervlak: 89,5 m2
Gewichten:
Gewicht (Leeg): 2400 kg Max. start gewicht: 3635 kg
Prestaties:
Max. snelheid: 140 km/u Kruissnelheid: - km/u
Stijgsnelheid 28 min naar 300 m    
Plafond: 6500 m Vliegbereik: 490 km
Overig:
Bemanning: Drie man
Motortype: Twee Mercedes D-IVa van 260 pk elk
Bewapening: 500 kg Bommen; Twee draaibare 7,9 mm Parabellum MG 14 mitrailleurs.

 


Op 18 Augustus 1917 zijn twee Duitse bommenwerpers, type Gotha G-IV, met de registratienummers 1055/16 en 1059/16 op de thuisvlucht na het uitvoeren van een bombardement in Engeland. Ten gevolge van een navigatiefout komen ze bij de Nederlandse kust uit. Om te voorkomen dat ze boven (neutraal) Nederlands grondgebied belanden en het luchtruim schenden, besluiten zij de kustlijn in Noordelijke richting te volgen, zodat ze dan vanzelf in Duitsland terecht zullen komen. Nabij de Dollard, gaan beide toestellen landinwaarts, waarschijnlijk ook weer door een navigatiefout en misschien onder invloed van hun brandstofpeil, vliegen ze echter toch boven Nederlands grondgebied.

Ze worden dan ook al snel door het parate Nederlandse leger onder vuur genomen. Eén van de propellers van de 1055/16 wordt geraakt, waardoor een stuk afbreekt.
De machine is niet meer te vliegen en de driekoppige bemanning zet daarom de machine bij Beerta aan de grond, waar ze meteen geïnterneerd worden.
De 1059/16 is dan door zijn brandstof heen en wordt bij Blijham aan de grond gezet. De bemanning ziet echter toch nog kans om het toestel in brand te steken.

De 1055/16 wordt door een ploeg militairen gedemonteerd en naar Soesterberg vervoerd.
Daar wordt het toestel gerepareerd. De vleugelbeschildering wordt verder intact gelaten en alleen voorzien van de Nederlandse oranje bal. De romp wordt wel overgeschilderd in een groene kleur en voorzien van oranje ballen. Op het richtingsroer het militaire luchtmachtnummer LA.50.

Op 18 oktober 1917 is de machine klaar voor een proefvlucht. Van Abeelen, Banning en Van Heyst maken deze proefvlucht. Echter geen van hen heeft nog ooit met een dergelijk groot toestel gevlogen en het resultaat is dan ook dat de machine beschadigd raakt. De Gotha wordt echter toch weer opgeknapt en is vervolgens nog tot 1921 gebruikt.

Gotha G.IV LA50, ex 1055/16, in reparatie. sept. 1917. Geïnterneerd bij Beerta op 18 aug. 1917. In december 1917 her-registratie G700.
Gotha G.IV LA50, ex 1055/16, in reparatie. sept. 1917.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
Gotha G.IV LA50, ex 1055/16. Neergestort ten gevolge van motorstoring in de start op de eerste proefvlucht, 18 okt. 1917. Elt.vl. F.A. van Heijst, elt.vl. W.P. van den Abeelen, sgt.ll.vl. G.H. Bannink.
Gotha G.IV LA50, ex 1055/16. Neergestort ten gevolge van motorstoring in de start op de eerste proefvlucht, 18 okt. 1917.
Elt.vl. F.A. van Heijst, elt.vl. W.P. van den Abeelen, sgt.ll.vl. G.H. Bannink.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

 


RegistratieTweede Registratie(Duits) Werknr.Bestellnr.Datum in dienstDatum uit dienstOpmerkingen
LA50 G700 1055/16   18-08-1917 1921  

 


Schaal 1/72

Bouwpakketten

Modelling add-on

  • ExtraTech
    • 72133: detailleringsset t.b.v. Roden kit.
  • Part Etchings
    • S72-172: Detailleringsset Gotha GIV (Roden)

Decals

  • --
    • Set --: ---.

Schaal 1/48

Bouwpakketten

  • --
    • Kit --: --

Modelling add-on

  • --
    • --: --

Decals

  • --
    • Set --: --

 


SchemaKleurnaamFS-nummerBS-nummerHumbrolXtraColorVallejo Model ColorVallejo Model Air
Standaard #1Bovenzijde romp en vleugels: grote zeshoeken zwart     33   70.950  
donkergroen     30   70.895  
grijsblauw            
grijs-magenta            
Romp Donkergroen     30   70.895  
Overige delen Lichtblauw       X243    

Voor een uitgebreide conversietabel met zeer veel kleur- en verfsystemen, zie www.paint4models.com

 


Literatuur.

Van Brik tot Starfighter H. Hooftman   1965 La Rivière en Voorhoeve - Zwolle
Profile Publications number 115 The Gotha GI - GV Grosz, Peter M. Pag. 1966 Uitgever: Profile Publications Ltd., Leatherhead, Surrey
De Modelbouwer: Werk van leden: een model van de Gotha IV J.H. Bosman pag 450 + 451 September 1987 Uitg. Ned. Vereniging van Modelbouwers
KLu Vliegtuigen: De vliegtuigen van de Koninklijke Luchtmacht vanaf 1913 Wim Schoenmaker & Thijs Postma Pag. 15 1987 Uitgeverij De Alk, Alkmaar
Aircraft Archive Aircraft of World War One; Volume 2.   Pag. 80 - 87 1989 Uitgever: Argus Books, Hempsted
Vintage Aviation fotofax German Bombers of World War One Imrie, Alex Pag. 38 - 40 1990 Uitgever: Arms and Armour Press, Poole, Dorset
Camouflage en Kentekens J.Greuter e.a.   1997 Bonneville – Bergen (NH)
Air Enthusiast no.80 The Historical Aviation Journal: Unexpected Windfalls Bart van der Klaauw Pag. 54 - 59 1999 Uitgever: Key Publishing, Stamford

 

Websites.

Speciale dank aan F. Gerdessen voor de informatie over de Nederlanse Gotha's.