Nederlandse Modelbouw en Luchtvaartsite

Dutch Modelling and Aviation

In Memoriam

Klaas Willem Jonker
(Wilko)
† 30 april 2018

Op maandag 30 april 2018 is Wilko Jonker na een lang ziekbed overleden op de leeftijd van 58 jaar. Hij laat een vrouw en twee kinderen achter. De Nederlandse militaire lichtvaart en plastic modelbouw waren zijn hobby en op deze website heeft hij alle kennis die hij in de vele jaren daarover heeft verzameld gedeeld. Zijn hobby heeft hem tot in de laatste week van zijn leven af kunnen leiden van de voortwoekerende ziekte in zijn lijf. De contacten met andere hobbyisten waren een belangrijkste steun voor hem.

Deze website zal door verschillende mensen zo lang mogelijk in stand worden gehouden, zodat andere liefhebbers kunnen blijven profiteren van uitgebreide inhoud.

Sud-Aviation SA3160 Alouette III

In 1965 werd de Groep Lichte Vliegtuigen uitgerust met de Sud-Aviation SA-3160 Alouette III.
Deze helikopter verving de Alouette II, de Hiller en een deel van de Piper Cubs.
De toestellen waren eigendom van de Koninklijke Landmacht, maar werden gevlogen en onderhouden door de Koninklijke Luchtmacht.
Een eerste serie van vijftig van deze toestellen werd rechtstreeks besteld bij de Franse fabriek.
De eerste twee toestellen de A-208 en A-209 arriveerden op 31-08-1964 op vliegbasis Soesterberg. In december 1966 waren alle toestellen afgeleverd.
Een tweede bestelling van 27 toestellen werd in eigen land geassembleerd bij de Firma “Lichtwerk” te Hoogeveen. Deze toestellen werden tussen oktober 1967 en juli 1969 afgeleverd. De A-451 was de eerste in Nederland gefabriceerde Alouette.
Het toestel was ingedeeld bij de helikoptersquadrons op Deelen en Soesterberg en deden dienst bij 298, 299 en 300 squadron. Daarnaast werden in het verleden voor 301 en 302 squadron (zogenaamde mobilisabele squadrons) een aantal Alouette’s in reserve gehouden om eventueel in oorlogstijd te worden ingezet.

Alouette III GPLV

Alouette III, registratie A-275, in de start vanaf Deelen.
Alouette III, registratie A-275 in vroege beschildering, in de start vanaf Deelen.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
Helikopter Sud Aviation SE 3160 Alouette III met uitgestegen bemanning. Operationeel in de periode 1964-1995 (circa). De straalmotor voor de aandrijving van de wieken en staartrotor is goed te zien.
Sud Aviation SE 3160 Alouette III, A-529. De straalmotor voor de aandrijving van de wieken en staartrotor is goed te zien.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
Drie verschillende opnames van gewondentransport per Alouette III.
Gewondentransport per Alouette III.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
Een Alouette III met opschrift 'ALIII 1964-2004' vliegt boven het landschap.
Een Alouette III met opschrift 'ALIII 1964-2004' vliegt boven het landschap.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
Alouette III, registratie  A-542.
Alouette III, registratie A-542 in de laatste gevoerde camouflage-beschildering.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

 

D 1988008 V2

Alouette III tijdens airshow Lelystad in mei 1988.

 

diaas 1989 0032

Alouette III A-298 met jubileum kenmerken i.v.m. 25 jaar 298 squadron, op de static show op Open Dag Luchtmacht, september 1989 op vliegbasis Volkel.

 

N04 02 28

Alouette A-247 met embleem 40 jaar Alouette III, gefotografeerd tijdens Open Dag Luchtmacht, juni 2004 op vliegbasis Volkel.

 

Alouette III SAR-vlucht

In 1966 werden de zeven overgebleven Alouette II's ingeruild voor Alouette III voor SAR-doeleinden. De eerste werd in februari 1966 afgeleverd. De laatste arriveerde op 8 juli 1967.

Aanvankelijk hadden de toestellen geen drijveruitrusting. Wel werden proeven genomen. Zo werd in najaar 1967 de H-67 uitgerust met een drijveronderstel, waarmee in september een landing op de Noordzee werd gemaakt. Dit onderstel bleek echter toch te zwaar en had een negatieve invloed op de snelheid.

 

In 1969 werd op de H-75 een nooddrijfsysteem uitgetest, bestaande uit een soort container langs de zijkant met daarin opblaasbare drijvers, die in noodgevallen in 15 seconden konden worden opgeblazen. Ondanks het nadeel dat de cabine wel in het water kwam, werden de toestellen met dit systeem uitgerust.

 

D 1987046 V2

SAR Alouettte H-81 tijdens Open Dag Luchtmacht juli 1987 op vliegbasis Twenthe.

 

D 1988049 V2

SAR Alouette H-25 op static show tijdens Open Dag KLu 75, juli 1988 op vliegbasis Deelen.

 

SAR-heli Alouette III (registratie H-67), bij wijze van experiment uitgerust met vaste drijvers.
SAR-heli Alouette III (registratie H-67), bij wijze van experiment uitgerust met vaste drijvers.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
Vooraanzicht van SAR-Alouette III (registratie H-75), met nooddrijfsysteem in opgeblazen toestand. Op de originele foto is de naam
Vooraanzicht van SAR-Alouette III (registratie H-75), met nooddrijfsysteem in opgeblazen toestand. Op de originele foto is de naam "Barney" op de rompneus zichtbaar. [op Beeldbank NIMH[

 

Aanvankelijk was de SAR gebaseerd op Ypenburg, maar in 1968 werd dit een slapende basis en werd de SAR overgeplaatst naar Soesterberg. De detachering op Vlieland en Terschelling ten behoeve van de schietranges daar, bleef gehandhaafd.

In 1975 werden de resterende vier SAR-heli's (de H-08 was in 1971 gecrasht bij Klarenbeek op de Veluwe), aangepast en voorzien van een brandstof-stortklep. Hiermee kon, indien nodig, bij een crashplaats brandstof gedumpt worden, zodat twee personen in plaats van één persoon konden worden meegenomen. De SAR-Alouette kon door het extra gewicht van de uitrusting en de drie bemanningsleden tot die tijd slechts één persoon tegelijk redden.

Zicht naar boven op SAR-Alouette III met nooddrijfsysteem, bij reddingsoefening waarbij de hijssling is gevierd.
Zicht naar boven op SAR-Alouette III met nooddrijfsysteem, bij reddingsoefening waarbij de hijssling is gevierd.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

 

Medio 1977 werd de SAR overgeplaatst naar Leeuwarden, tevens werd de stand-by op de schietranges beperkt tot die dagen dat deze open waren.

In 1991 werd besloten om drie nieuwe SAR-toestellen aan te schaffen in vorm van de Agusta-Bell 412SP.

Op de valreep werden de toestellen in 1992 nog uitgerust met VHF en GPS, waarmee al goede ervaringen waren opgedaan bij de Alouette's van de GPLV.

Op 13 december 1993 werd de H-20 uitgefaseerd en overgedragen aan het MLM te Soesterberg. Op 18 maart 1994 werden de overige toestellen uitgefaseerd en definitief vervangen door de Agusta-Bell 412SP. De laatste drie SAR-Alouette's werden verkocht aan de Pakistaanse marine.

SAR-Alouette III (registratie H-75), geparkeerd op Soesterberg.
SAR-Alouette III (registratie H-75), geparkeerd op Soesterberg.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
SAR-Alouette III (registratie H-67), uitgerust met nooddrijfsysteem, geparkeerd op de heli-strip van Terschelling; gebruikte dingy's liggen naast het toestel.
SAR-Alouette III, registratie H-67, geparkeerd op de heli-strip van Terschelling; gebruikte dingy's liggen naast het toestel.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
SAR-Alouette III, met nooddrijfsysteem, een moment voor de start of na de landing. Registratie niet zichtbaar.
SAR-Alouette III, een moment voor de start of na de landing. Registratie niet zichtbaar.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

 

Detacheringen.Turkije, 1991

In 1991 brak de Golfoorlog uit. Er werden drie Alouette’s van het 298 squadron naar Silopi in Turkije, nabij de grens met Irak gestuurd. De toestellen, A,227, A-407 en A-482 waren voorzien van grote witte vlakken aan de zijkant en aan de onderzijde, dit ter onderscheid van Irakese toestellen.
De Alouette’s werden vooral gebruikt voor liaisontaken, verkenning en vervoer van artsen en medicamenten. Tijdens deze uitzending kwam vooral de beperkte transportcapaciteit van de Alouette III aan het licht.

 

diaas 1991 0021

Alouoette A-451 met nog de detacheringskenmerken op de static show tijdens de open dag, juni 1991 op vliegbasis Twenthe.

Alouette III heli, actief in Noord-Irak/Zuid-Oost-Turkije, in het kader van
Alouette III heli, actief in Noord-Irak/Zuid-Oost-Turkije, in het kader van "Provide Comfort" en "Operation Haven", gericht op humanitaire hulp aan gevluchte Koerden. Hier wordt een transport uitgevoerd voor Artsen zonder Grenzen.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
Alouette III heli, actief in Noord-Irak/Zuid-Oost-Turkije, in het kader van
Alouette III helikopter, actief in Noord-Irak/Zuid-Oost-Turkije, in het kader van "Provide Comfort" en "Operation Haven", gericht op humanitaire hulp aan gevluchte Koerden. Hier wordt een transport uitgevoerd voor Artsen zonder Grenzen.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

 

Cambodja, 1992

In 1992 werd ook een aantal Alouette’s uitgezonden naar Cambodja, onder andere de A-536, A-366, A-414 en A-235.
De toestellen waren geheel wit gespoten en voorzien van grote zwarte letters UN op de romp.

 

N93 01 03

Alouette III A-514 op de static show tijdens open dag Luchtmacht, juli 1993 op vliegbasis Eindhoven.

Alouette III heli, registratie A-536. Deze werd ingezet in het kader van UNTAC (United Nations Transitional Authority Cambodja)  in de periode 2 juni 1992 - 19 okober 1993.
Alouette III heli, registratie A-536.
Deze werd ingezet in het kader van UNTAC (United Nations Transitional Authority Cambodja) in de periode 2 juni 1992 - 19 oktober 1993.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
Alouette III heli, registratie A-235, in hangaar. Deze werd ingezet in het kader van UNTAC (United Nations Transitional Authority Cambodja)  in de periode 2 juni 1992 - 19 okober 1993.
Alouette III heli, registratie A-235, in hangaar. Deze werd ingezet in het kader van UNTAC (United Nations Transitional Authority Cambodja) in de periode 2 juni 1992 - 19 oktober 1993.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

 

Zagreb, 1990

Het toestel werd ook ingezet voor een detachering in 1990 naar het vliegveld van Zagreb, De toestellen, onder meer de A-247, A-301, A-343, A-398 (reserve); A-514 (reserve) waren geheel wit gespoten, met de registratie klein op de staartvlakken en een groot blauw EC embleem op de romp en in zwart EC Monitor Missions op de staartboom.
De taak was toezicht op de handhaving van de wapenstilstand. De toestellen werden, ondanks de wapenstilstand toch enkele malen beschoten en ook geraakt. Ze bleken erg kwetsbaar.

Monteur J. van Bentvelzen wijst op een van de kogelgaten in de Sud Aviation SE.3160/SA.316 Alouette III van ECMM (reg. A-343) op het vliegveld van Zagreb in Joegoslavië. Op de achtergrond het oude stationsgebouw.Op de romp: E.C. Monitor Mission.
 
Monteur J. van Bentvelzen wijst op een van de kogelgaten in de Sud Aviation SE.3160/SA.316 Alouette III van ECMM (reg. A-343) op het vliegveld van Zagreb in Joegoslavië.
Op de achtergrond het oude stationsgebouw.Op de romp: E.C. Monitor Mission.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

Na de uitfasering werden er zeventien ingeruild bij Eurocopter voor de aanschaf van de Cougar. Verder werden er 21 stuks verkocht aan HeliSupport.

 

Bosnië, 1996

In 1996 werden gedurende een aantal maanden een drietal Alouettes, A-253, A-247 en A-494, gedetacheerd in Bosnië onder de vlag van IFOR vanwege controle op de naleving van het verdrag van Dayton.
Ze werden vooral gebruikt voor taken als munitietransport, liaison, verkenning en medevac.

Een Alouette III van het Nederlandse helikopterdetachement in het Bosnische stadje Santici.
Een Alouette III, A-494 van het Nederlandse helikopterdetachement in het Bosnische stadje Santici.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

 

Displayvliegen: The Grasshoppers

Het team, de Grasshoppers, was uitgerust met de oerdegelijke Alouette III, trad op vele shows in Europa op. De toestellen waren toen voorzien van een attractieve rood-wit-blauwe beschildering. Zie verder het artikel over de Grasshoppers

 

 Alouette vlucht Klu

Rond de uitfasering van de Alouette III zijn niet alle toestellen buiten dienst gesteld, maar zijn er vier in dienst gebleven ten behoeve van de zogenaamde Royal Flight van het DHC.

Daar er nog steeds vraag was voor vervoer van Koninklijk Huis, VIPs, foto-vluchten en dergelijke werd de uitfasering van de laatste toestellen steeds uitgesteld. Het gevolg was dan ook dat in 2004 Alouette A-301 aan groot onderhoud toe was.

Daar het inspectie dock voor groot onderhoud van de Alouette III al was opgeheven, werd dit Europees uitbesteed en uiteindelijk toegekend aan het bedrijf RUAG, Zwitserland.

Dit bedrijf pakte het onderhoud grootschalig aan en mede door de handelwijze met onderdelen in het verleden, moesten allerlei onderdelen geheel worden vervangen en daardoor pakte het onderhoud van dit toestel uiteindelijk hoger uit dan de oorspronkelijke kostprijs van het toestel.
Het toestel was  echter wel op SE3160B standaard gebracht met een speciaal versterkte transmissie, die een maximum startgewicht van 2200 kg mogelijk maakt.
Ook werd de constructie versterkt en beschikken de cockpits over kogelwerend glas. Later werden ook nog drie andere toestellen op dezelfde wijze onderhanden genomen en waren weer als nieuw.

De vier, momenteel nog operationele Nederlandse Alouette III SA-316B’s de A-247, A-275, A-292 en A-301 zijn nu donkerblauw geschilderd.
De vier toestellen vormen als de Royal Flight/VIP Flight een van de transportmogelijkheden van het Koninklijk Huis, de ministers en andere hoogwaardigheidsbekleders.

 

IMG 0221

Alouette III A-292, van de Alouette vlucht tijdens Open Dag Luchtmacht, juni 2007 op vliegbasis Volkel.

 

IMG 0346

Alouette III A-01 van Alouette vlucht tijdens Open Dag Luchtmacht, juni 2014 op vliegbasis Gilze-Rijen.

IMG 1513

Alouette III A-292, van de Alouette vlucht tijdens Jubileum bijeenkomst 50 jaar Alouette III, september 2014 op vliegbasis Gilze-Rijen.

 

IMG 9101

Alouette III A-247 van Alouette vlucht tijdens Jubileum bijeenkomst 50 jaar Alouette III, september 2014 op vliegbasis Gilze-Rijen.