Nederlandse Modelbouw en Luchtvaartsite

Dutch Modelling and Aviation

In Memoriam

Klaas Willem Jonker
(Wilko)
† 30 april 2018

Op maandag 30 april 2018 is Wilko Jonker na een lang ziekbed overleden op de leeftijd van 58 jaar. Hij laat een vrouw en twee kinderen achter. De Nederlandse militaire lichtvaart en plastic modelbouw waren zijn hobby en op deze website heeft hij alle kennis die hij in de vele jaren daarover heeft verzameld gedeeld. Zijn hobby heeft hem tot in de laatste week van zijn leven af kunnen leiden van de voortwoekerende ziekte in zijn lijf. De contacten met andere hobbyisten waren een belangrijkste steun voor hem.

Deze website zal door verschillende mensen zo lang mogelijk in stand worden gehouden, zodat andere liefhebbers kunnen blijven profiteren van uitgebreide inhoud.

AVRO 504

Historie

De AVRO 504, een trainer, maakte al in 1913 de eerste vlucht en was een verdere ontwikkeling van de AVRO 500 en uitgerust met een Gnome Monsoupape rotatiemotor van 80 pk.
Er werden nog voor het uitbreken van de oorlog een aantal van aangeschaft door RFC en RNAS.
Het eerste toestel dat werd neergeschoten was een AVRO 504.
De RNAS gebruikte vier toestellen om de Zeppelin fabrieken in Friedrichshafen te bombarderen.

Al snel niet meer geschikt voor gebruik aan het front, werden typen als de AVRO 504J en AVRO 504K op grote schaal geproduceerd als trainers.
Ze waren vaak uitgerust met een heel scala aan motoren, vooral afhankelijk van de beschikbaarheid. Tegen het eind van de oorlog waren er ruim 8900 stuks van gebouwd.

In de winter van 1917/1918 werden een aantal 504J/Ks omgebouwd tot eenzitter en gebruikt bij de Home Defence.
Deze werden uitgerust met een Lewis mitrailleur op de vleugel en hadden als motor een Gnome van 100 pk of een LeRhone van 110 pk.
Op deze manier werden ruim 270 toestellen omgebouwd, waarvan er aan het eind van de oorlog nog meer dan 220 stuks als zodanig in gebruik waren.

Na de oorlog bleef het type nog lang in gebruik als standaard trainer bij de RAF. De grote aantallen surplus toestellen werden verkocht voor zowel civiel als militair gebruik.
In 1925 verscheen een verbeterde uitvoering met Armstrong-Siddeley Lynx stermotor, aangeduid als 504N. Er werden er 592 van gebouwd tussen 1925 en 1932, toen het in 1933 werd opgevolgd door Avro Tutor

 

Versies.

AVRO 504:
De oorspronkelijk versie met 80 pk Gnome motor.
AVRO 504A:
Aangepaste versie met kleinere ailerons en bredere stijlen met ook weer een 80 pk Gnome rotatiemotor.
AVRO 504B:
Een versie voor de RNAS met grotere kielvlakken en een 80 hp Gnome or Le Rhône engine.
AVRO 504C:
Een eenpersoons anti-zeppelin toestel voor de RNAS. Uitgerust met een extra brandstoftank op de plaats van de waarnemer.
AVRO 504D:
Een eenpersoons anti-zeppelin toestel voor het Royal Flying Corps.
AVRO 504E:
Uitgerust met een 100 pk Gnome rotatiemotor.
AVRO 504F:
Eén testtoestel met een 75 pk Rolls Royce Hawk  motor.
AVRO 504G:
Versie met een 80 pk Gnome motor.
AVRO 504H:
Gebruikt voor katapult-tests en uitgerust met een 80 pk Gnome motor.
AVRO 504J:
Een trainer met een 100 pk Gnome of een 80 pk Le Rhône motor
AVRO 504K:
Tweepersoons trainer. Het toestel had de mogelijkheid voor verschillende motoren. Een éénpersoonsversie is ingezet tegen zeppelins.
  • AVRO 504K Mk.II: Mengvorm van een 504K romp met het onderstel en de vleugels van een 504N.
  • Yokosuka K1Y:Twee persoons trainerversie van de 504K voor de Japanse Marine Navy.
  • U-1 (Uchebnyi - 1) Avrushka:Russische kopie van de 504K, waarvan er meer dan 700 zijn gebouwd.
  • MU-1 (Morskoy Uchebnyi - 1):Russische zee-uitvoering.
AVRO 504L:
Drijversversie met een 150 pk Bentley BR1, 130 pk Clerget of een 110 pk Le Rhône motor.
AVRO 504M:
Driepersoonsuitvoering met cabine; Slechts één gebouwd.
AVRO 504N:
Twee-persoons train; Herontwerp van na de oorlog voor de RAF en uitgerust met een 160 pk Armstrong Siddeley Lynx.
  • Yokosuka K2Y1:Japanse uitvoering van de Avro 504N, voorzien van een 130 pk (door Mitsubishi gebouwde) Armstrong-Siddeley Mongoose motor.
  • Yokosuka K2Y2:Verbeterde versie van de K2Y1, met een 160 pk Gasuden Jimpu 2 motor.
AVRO 504O:
Drijverversie van de 504N.
AVRO 504P:
Ongebouwde uitvoering van de 504N met zitplaatsen naast elkaar.
AVRO 504Q:
Driezits versie speciaal gebouwd voor Oxford University Arctic Expeditie en voorzien van Armstrong Siddeley Lynx engine.
AVRO 504R Gosport:
Herziene trainer met een herziene lichtgewicht sturctuur. Vijf prototypes vlogen tussen 1926 en 1927 als proef met verschillende motoren. Uiteindelijk is de 150 pk Armstrong Siddeley Mongoose geselecteerd voor de productieversie.
AVRO 504S:
Tweepersoons trainer, in Japan gebouwd door Nakajima.

 

Technische gegevens AVRO 504
Afmetingen:
Lengte: 8,97 m Spanwijdte: 10,97 m
Hoogte: 3,17 m Vleugeloppervlak: 30,7 m2
Gewichten:
Leeggewicht: 558 kg Max. startgewicht: 830kg
Prestaties:
Max. snelheid: 145 km/u Stijgsnelheid: 5 minuten naar 3500 m
kruissnelheid: 126 km/u    
Vliegbereik: 402 km Plafond: 4875 m
Overig:
Motortype: Eén Gnôme van 80 pk
Bemanning: Twee man
Bewapening: .

 

Technische gegevens AVRO 504A
Afmetingen:
Lengte: 8,97 m Spanwijdte: 10,97 m
Hoogte: 3,17 m Vleugeloppervlak: 30,7 m2
Gewichten:
Leeggewicht: 558 kg Max. startgewicht: 830kg
Prestaties:
Max. snelheid: 145 km/u Stijgsnelheid: 5 minuten naar 3500 m
kruissnelheid: 126 km/u    
Vliegbereik: 402 km Plafond: 4875 m
Overig:
Motortype: Eén Le Rhône 9C van 80 pk
Bemanning: Twee man
Bewapening: .

 

Technische gegevens 504B
Afmetingen:
Lengte: 8,97 m Spanwijdte: 10,97 m
Hoogte: 3,17 m Vleugeloppervlak: 30,7 m2
Gewichten:
Leeggewicht: 558 kg Max. startgewicht: 830kg
Prestaties:
Max. snelheid: 145 km/u Stijgsnelheid: 5 minuten naar 3500 m
kruissnelheid: 126 km/u    
Vliegbereik: 402 km Plafond: 4875 m
Overig:
Motortype: Eén Gnôme van 80 pk
Bemanning: Twee man
Bewapening: .

 

Technische gegevens 504K
Afmetingen:
Lengte: 8,97 m Spanwijdte: 10,97 m
Hoogte: 3,17 m Vleugeloppervlak: 30,7 m2
Gewichten:
Leeggewicht: 558 kg Max. startgewicht: 830 kg
Prestaties:
Max. snelheid: 145 km/u Stijgsnelheid: 5 minuten naar 3500 m
kruissnelheid: 126 km/u    
Vliegbereik: 402 km Plafond: 4875 m
Overig:
Motortype: Eén Le Rhône 9C van 80 pk
Bemanning: Twee man
Bewapening: Geen

 


Gebruik bij LVA en ML-KNIL.

Gebruik bij LVA.

De eerste AVRO 504A, RFC nummer 753, landde op 21 maart 1915 bij Sint Kruis in Zeeuws-Vlaanderen en werd geïnterneerd als LA-13. De motor van dit toestel, een Gnome van 80 pk, werd in 1917 vervangen door een Thulin motor. In 1918 werd de registratie gewijzigd in A-21. Later, toen het toestel alleen nog als roltoestel werd gebruikt, werd de registratie gewijzigd in A-1.

De tweede AVRO, een 504B van de RNAS met serienummer 1001, landde op 24 maart 1915 bij Kruiningen. Ook dit toestel werd geïnterneerd en in gebruik genomen als LA14. Ook van dit toestel werd de motor vervangen door een Thulin motor. In 1918 werd de registratie gewijzigd in A-22.

Beide toestellen werden in de loop van 1919 afgeschreven.

Avro 504 nr. 753 (RFC) op Soesterberg.
Avro 504 nr. 753 (RFC) op Soesterberg.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
Avro 504 nr. 1001.
Avro 504 nr. 1001.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
Nederlandse Avro 504 na een neuslanding.
Nederlandse Avro 504 na een neuslanding.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
Avro 504 op Soesterberg.
Avro 504 op Soesterberg.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
Avro 504 met vlieger.
Avro 504 met vlieger.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

 

Gebruik bij ML-KNIL.

Voor de Nederlandse-Indische vliegafdeling in oprichting werden na de eerste wereldoorlog een aantal vliegtuigen aangeschaft. Hieronder waren, behalve de Airco DH-9, ook een groot aantal AVRO 504Ks.

De eerste twee AVRO 504K toestellen arriveerden in augustus 1919. In 1922 werden nog eens twaalf toestellen afgeleverd.

De AVRO 504K werd gebruikt als lesvliegtuig. Ondanks een aantal ongelukken, beviel het toestel erg goed.

In 1924 werd begonnen met de eigenbouw van enkele toestellen, aanvankelijk op Andir, later op Soekamiskin. Deze AL-toestellen hadden een triplex romp en verbeterde brandstoftanks. Het prototype was de LA-1 (later werd dit de AL-57).

Eind jaren twintig, begin jaren deretig werd een vervanging gezocht en werd een exemplaar van de Fokker S.IV en van de Morane-Saulnier AR-35-EP-2 aangeschaft. De AVRO bleek echter nog prima te voldoen.

De meest nog resterende toestellen kregen vanaf 1931 een opknapbeurt, waarbij een Armstrong Siddeley Mongoose motor als vervanging van de Clerget rotatie motor werd ingebouwd. Deze kregen als serienummer "AM" met het oorspronkelijk vlieguignummer. In 1938 werd de laatste AVRO 504K uit dienst gesteld

AVRO 504K van LA/KNIL
AVRO 504K van LA/KNIL.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
AVRO 504K van LA/KNIL
AVRO 504K van LA/KNIL.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
AVRO 504K na een vlieongeval met OMSD2 v. Os
AVRO 504K na een vliegongeval met OMSD2 v. Os.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
AVRO 504K van LA/KNIL
AVRO 504K van LA/KNIL.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
AVRO 504K na een vlieongeval met C.C. Kupfer Lt van LA/KNIL.
AVRO 504K na een vlieg-ongeval met C.C. Kupfer Lt van LA/KNIL.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

 


Registratiegegevens LVA en ML-KNIL.

Registratie-overzicht LVA

RegistratieRFC RegistratieDatum in dienstDatum uit dienstOpmerkingen
LA13 753 03-21-1915 1919 AVRO 504A
LA14 1001 03-24-1915 1919 AVRO 504B

 

Registratie-overzicht ML-KNIL

AVRO 504K (ex RFC)

Registratie
Registratie
Constr.nr.
Constr.nr.
Datum in dienst
Datum in dienst
Datum uit dienst
Datum uit dienst
Opmerkingen
Opmerkingen
Aangekocht in mei 1919
A-22        
A-23        
A-24        
A-25        
A-26        
A-27        
A-28        
A-29        
A-30        
A-31        
A-32        
A-33        
A-34        
A-35        
A-36        
A-37        
Aangekocht in december 1919
A-38        
A-39        
A-40        
A-41        
A-42        
A-43        
A-44        
A-45        
A-46        
A-47        
A-48        
A-49        
Aangekocht in november 1922
A-50        
A-51        
A-52        
A-53        
A-54        
A-55        
A-56        

 

AVRO 504K (eigenbouw)

Registratie
Registratie
Constr.nr.
Constr.nr.
Datum in dienst
Datum in dienst
Datum uit dienst
Datum uit dienst
Opmerkingen
Opmerkingen
AL-57        
AL-58        
AL-59        
AL-60        
AL-61        
AL-62        
AL-63        
AL-64        
AL-65        
AL-66        
AL-67        
AL-68        
AL-69        
AL-70        
AL-71        
AL-72        
AL-73        

 


Schaal 1/72

Bouwpakketten

  • HR Models
    • Kit 7208: Een model van de AVRO 504A
    • Kit 7203: Een model van de AVRO 504B
  • A Model:
    • Kit 7259: Een model van de AVRO 504K
    • Kit 7253: Een model van de Petrograd U1 (licentie bouw van AVRO 504K)
    • Kit 7246: Een model van de AVRO 504K/U1
  • Airfix
    • Kit 01085: Een model van de AVRO 504K

 

Een model van een AVRO 504, gebouwd door Peter Banis.

AVRO 504 Banis (1) AVRO 504K PBanis 2 AVRO 504 Banis (3) AVRO 504 Banis AVRO 504 Banis AVRO 504 Banis AVRO 504 Banis AVRO 504 Banis AVRO 504 Banis AVRO 504 Banis AVRO 504 Banis

 

Modelling add-on

  • Aeroclub
    • Set P053: Wooden 4 Bladed Prop (DH4)
  • Part Etchings
    • Set S72-166: detalleringsset

Decals

  • --
    • Set --: --

Schaal 1/48

Bouwpakketten

  • Blue Max
    • Kit 206: AVRO 504K (spuitgiet kit)

Modelling add-on

  • --
    • Set --: --

Decals

  • --
    • Set --: --

 


AVRO 504 LVA
SchemaKleurnaamFS-nummerBS-nummerHumbrolXtraColorVallejo Model ColorVallejo Model Air
Standaard #1
Kentekens oranje bollen en zwarte registraties.
Gehele toestel PC12 ~3531   121 X105    
Afwerking bovenzijde Fieldgreen ~4102   117 X116    
Fieldbrown ~0117   186      
Motorkap en metalen delen Zwart ~7038   21      
Houten delen Vernis            

 

AVRO 504K ML-KNIL toestellen.
SchemaKleurnaamFS-nummerBS-nummerHumbrolXtraColorVallejo Model ColorVallejo Model Air
Standaard #1: AfleverschemaGehele toestel PC12 ~3531   121 X105    
Afwerking bovenzijde Fieldgreen ~4102   117 X116    
Fieldbrown ~0117   186      
Motorkap en metaaldelen Zwart ~7038   21      
Houten delen Vernis            
ML-KNIL voor 1926: toestellen A-26 t/m A-52
Standaard #2Gehele toestel Khaki kleurig ~4086   108 X144    
Linnen horizontale draagvlakken Linnen + spanlak ~3531   121 X105    
Sommige toestellen o.a. A-42, A-43
Standaard #3Geheel NIVO groen ~4096   Mix: 6*116 + 6*177 + 1*163 (105) X211    
ML-KNIL na 1926: toestellen A-26 t/m A-52
Standaard #3Gehele toestel Aluminium dope ~7178   191 X216    
Onderstel Zwart ~7038   21      
Motorkap & wieldoppen Rood     19      
ML-KNIL: Zelfgebouwde 405K: A57 t/m A-73
Standaard #4Gehele toestel Aluminium dope ~7178   191 X216    

 Voor een uitgebreide conversietabel met zeer veel kleur- en verfsystemen, zie www.paint4models.com

AVRO 504K
AVRO 504K: Geïnterneerd toestel bij LVA.

 

AVRO 504K
AVRO 504K: ML-KNIL Afleverschema in kleuren zoals gebruikt bij RFC.
AVRO 504K
AVRO 504K: ML-KNIL geheel aluminium dope met rode motorkap.
AVRO 504K
AVRO 504K: ML-KNIL.
AVRO 504K
AVRO 504K: ML-KNIL: Toestel voorzien van A.S. Mongoose stermotor: geheel Aluminium dope.

 


Literatuur.

Van Brik tot Starfighter H. Hooftman   1965 La Rivière en Voorhoeve - Zwolle
Nederlandse Militaire Luchtvaart in Beeld, deel 1. Hugo Hooftman pag. 14 - 15 1977 Europese Bibliotheek, Zaltbommel
KLu Vliegtuigen W. Schoenmaker/Th.Postma Pag. 21 - 22 1987 Uitgave: De Alk Alkmaar
Camouflage en Kentekens J.Greuter e.a.   1997 Bonneville – Bergen (NH)
Air Enthusiast no.80, The Historical Aviation Journal: Unexpected Windfalls Bart van der Klaauw Pag. 54 - 59 1999 Key Publishing, Stamford

 

Websites.