Nederlandse Modelbouw en Luchtvaartsite

Dutch Modelling and Aviation

In Memoriam

Klaas Willem Jonker
(Wilko)
† 30 april 2018

Op maandag 30 april 2018 is Wilko Jonker na een lang ziekbed overleden op de leeftijd van 58 jaar. Hij laat een vrouw en twee kinderen achter. De Nederlandse militaire lichtvaart en plastic modelbouw waren zijn hobby en op deze website heeft hij alle kennis die hij in de vele jaren daarover heeft verzameld gedeeld. Zijn hobby heeft hem tot in de laatste week van zijn leven af kunnen leiden van de voortwoekerende ziekte in zijn lijf. De contacten met andere hobbyisten waren een belangrijkste steun voor hem.

Deze website zal door verschillende mensen zo lang mogelijk in stand worden gehouden, zodat andere liefhebbers kunnen blijven profiteren van uitgebreide inhoud.

Douglas DB-8A/3N

In 1935 werden plannen gemaakt om de defensie opnieuw op te bouwen en werd de organisatie van de LVA opnieuw onder de loep genomen.
De oorlogsorganisatie zou moeten bestaan uit drie LuchtvaartRegimenten (LvR), te weten 1 LvR voor luchtverdediging en strategische teken; 2LvR voor ondersteuning van het veldleger en 3 LvR voor opleidingen en dergelijke. 2 LvR zou dan moeten bestaan uit vier verkenningsgroepen, aangeduid als I-2 LvR tot en met IV-2 LvR plus nog een jachtgroep, V-2 LvR.
Deze laatste zou moeten bestaan uit vier afdelingen, twee met één persoon jachtvliegtuigen en twee met twee persoonsjachtvliegtuigen. Naast de bestelling van een aantal Fokker-typen, bestond er nog behoeft aan circa achttien twee persoon gevechtsvliegtuigen om één afdeling mee uit te rusten.
Op de markt was in 1938 alleen de Douglas DB-8A in productie, snel leverbaar met drie motoren naar keuze. Verder waren er nog de Koolhoven FK-52; Caproni Ca 134 en de Seversky 2 PA leverbaar, hiervan waren echter alleen prototype gebouwd.
Verder hadden Fokker en De Schelde elk nog een tweetal type op papier staan, die echter nog verder ontwikkeld en gebouwd moesten worden. In oktober 1938 we de keuze al snel duidelijk, de Douglas DB-8A in de versie met Pratt & Whitney motor.

Op 14 maart 1939 werd, na beproeving van en Peruaans toestel een contract getekend voor de levering van 18 toestellen met een Pratt & Whitney Wasp R1830-SC3G van 1065 pk. .
Verder werd nog een draaibare waarnemerskuip noodzakelijk geacht. De bewapening, bestaande uit vier FN mitrailleurs zou Nederland zelf kopen.

Eind juli maakte invlieger Coyle de eerste vlucht, waarbij bleek dat de luchtinlaat van de NACA-kap niet voldeed en moest worden aangepast.

De toestellen met serienummers 581 tot en met 599, kregen LVA-registratie 381 tot en met 399.
De 300-registraties waren bij de LVA bestemd voor tweepersoons jagers. De DB-8A werd dus van aanvang aan al gezien als een jachtvliegtuig.
De 382 en 383 werd in augustus 1939 ingevlogen en samen met de 381 op 26 augustus naar Nederland verscheept. De 384 tot en met 389 werden in september ingevlogen, waarbij de 386 bij de landing over kop sloeg en terug moest naar de fabriek voor reparatie. De 390 tot en met 398 werden tussen 8 en 14 november verstuurd, de gerepareerde 386 ten slotte op 16 november. De reis duurde maximaal een kleine veertig dagen en de eerste toestellen zullen begin oktober en de laatste toestellen eind december in Nederland gearriveerd zijn.

Na de mobilisatie van de ML in April 1939 was V-2 LvR nog niet operationeel. Deze werd in augustus opgericht en voorlopig met een zevental Fokkers D.XVII uitgerust.
In september werden twee afdelingen gevormd 1-V-2 LvR met Fokker D.XXI en 2-V-2 LvR met Fokker D.XVII. De DB-8A’s zouden in het nog te vormen 3-V-2 LvR worden opgenomen.
In April 1940 was de situatie als volgt: 1-V-2 LvR met acht Fokkers D.XXI; 2-V-2 LvR met 8 Fokkers G.I Wasp, 3-V-2 LvR met 12 Douglas DB-8A en 4–V-2 LvR met 8 Fokkers G.I Wasp. [de Fokkers G.I Wasp waren afkomstig van en Spaanse bestelling die niet geleerd mocht worden in verband met het wapenembargo dat op dat moment was ingesteld. Deze kwamen onverwacht beschikbaar, er is even sprake van geweest voor een vervolgopdracht van nog een 18 Douglas DB-8A]
De DB-8A’s werden op Soesterberg gemonteerd door het LVB (Luchtvaartbedrijf).

De commandant van 3-V-2 LvR de kapitein-vlieger J.A. Bach verzorgde het invliegen en ook de opleiding. De commandant Vliegschool heeft nog verzocht om een aantal DB-8A’s voor de opleidingen, maar dit werd niet toegestaan. Het November-alarm op 7 november 1939 had allerlei verplaatsingen tot gevolg. Ook het LVB moest Soesterberg verlaten. Voor de montage van de DB-8A werd uitgekeken naar onder andere Maaldrift, Wassenaar en sportpark Ockenburg, bij Loosduinen. Er werd voor deze laatste locatie gekozen, de afrasteringen en dergelijke werden verwijderd en er ontstond een provisorisch vliegveld van circa 200 bij 600 m.
De inmiddels vliegklare DB-8A’s werden daarheen overgevlogen en de rest , werd over de weg, naar Ockenburg gereden.
Op 11 december werd gemeld dat alle acht toestellen, dus van de eerste twee zendingen gered waren en werden de toestellen teruggevlogen naar Soesterberg. Begin 1940 werden daar ook de laatste tien toestellen gemonteerd. In de loop van maart 1940 waren ook de radio’s ingebouwd. Echter interne communicatie was daarmee niet mogelijk, zodat de bemanning met elkaar communiceerde door het door geven van papiertjes.

Op 15 maart 1940 stortte de 386 neer bij Ypenburg; ter vervanging kwam toen de 393 uit depot.

Reparatie en groot onderhoud was uitbesteed en werd uitgevoerd door de KLM, die ook de 100 uurs inspectie van de propellers van de ML uitvoerde.
Op 10 mei 1940 stond van 3-V- LvR de 383 zonder bougies, verder waren elf toestellen t.w. 381, 382, 384, 385, 387, 388, 389, 390, 391 en 393, gevechtsgereed. Al gedurende de eerste uren van de strijd waren alle DB-8A’s buiten gevecht gesteld.

De oorzaak van dit debacle ligt vooral in het oneigenlijk gebruik van het toestel. Ze waren ontworpen als verkenner/lichte bommenwerper, maar werden hier ingezet als tweepersoons jachtvliegtuig, vooral door gebrek aan geschikt materieel bij de ML.
Een aantal toestellen was geland op Ockenburg waar echter geen mogelijkheid was om bij te tanken. Dit veld viel op 10 mei in Duitse handen, maar werd weer heroverd. Het was echter niet bruikbaar omdat het vol met wrakken van Ju-52’s stond.
Uiteindelijk zijn op Ockenburg de 394 tot en met 398 buitgemaakt, de 397 was zwaar beschadigd. De 390 werd geborgen door een handelaar in oud ijzer, die zich voor berger uitgaf

Douglas DB-8A/3N 388 te Soesterberg, 1940.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
Douglas DB-8A/3N 392 te Soesterberg, April-Mei 1940.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
Douglas DB-8A/3N 396 afgevoerd van Ockenburg na de capitulatie, Mei 1940.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
Douglas DB-8A/3N 390 te Soesterberg , Maart 1940. Inspectie door Cdt. Veldleger Lt.Gen. baron J.J.G. van Voorst tot Voorst.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

 

Fabrieksfoto's. (Alle toestellen werden afgeleverd met de Nederlandse rozet).

DB-8A/3N serienummer 391, te El Segundo.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
Douglas DB-8A/3N te El Segundo met captain J.H. van Giessen en test piloot Bogen.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
Douglas DB-8A/3N te El Segundo 1 Augustus 1939. Test piloot O.W. Coyle en Mr. Hamilton.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
Landingsgestel van eenDB-8A/3N serienummer 391.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
Cockpit van een DB-8A/3N, te El Segundo.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
DB-8A/3N cockpit met besturingsorganen.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
DB-8A/3N waarnemers-cockpit met mitrailleur.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
Cockpit van een DB-8A/3N.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]