Nederlandse Modelbouw en Luchtvaartsite

Dutch Modelling and Aviation

In Memoriam

Klaas Willem Jonker
(Wilko)
† 30 april 2018

Op maandag 30 april 2018 is Wilko Jonker na een lang ziekbed overleden op de leeftijd van 58 jaar. Hij laat een vrouw en twee kinderen achter. De Nederlandse militaire lichtvaart en plastic modelbouw waren zijn hobby en op deze website heeft hij alle kennis die hij in de vele jaren daarover heeft verzameld gedeeld. Zijn hobby heeft hem tot in de laatste week van zijn leven af kunnen leiden van de voortwoekerende ziekte in zijn lijf. De contacten met andere hobbyisten waren een belangrijkste steun voor hem.

Deze website zal door verschillende mensen zo lang mogelijk in stand worden gehouden, zodat andere liefhebbers kunnen blijven profiteren van uitgebreide inhoud.

Fokker D.VII

Gebruik bij LVA, MLD en ML-KNIL.

Gebruik bij LVA.

De eerste Fokkers D.VII werden aan het eind van de eerst wereldoorlog geïnterneerd.
De eerste was door Albatros gebouwd en maakte bij IJzendijke een landing op 15 oktober 1918. Het werd op 9 november 1918 ingevlogen en met registratie F227 in gebruik genomen. De tweede en derde D.VII, waren onderdeel van een groep van zes toestellen die op de terugweg waren naar Duitsland. Ze maakten op 13 november 1918 een landing bij Stein en werden als F228 respectievelijk F229 in gebruik genomen. De toestellen werden niet aangekocht en het is niet bekend wat er uiteindelijk mee is gebeurd.

De LVA had na de oorlog behoefte aan een standaard jachtvliegtuig en was zomer 1918 in zee gegaan met Trompenburg, die op dat moment de Spijker V.3 in ontwikkeling had. Er was een contract vor levering van 78 V.3 jagers en 118 V.4 verkenners, beiden met de LeClerget rotatitiemotor van 130 pk als krachtbron. Voor de MLD waren 20 V3's ter vervanging van de Thulin K. Voor ML-KNIL was later ook nog een contract afgesloten voor levering van 2 V.2 lestoestellen, 6 V.3 jagers en 6 V.4 verkenners.

Vertraging van de levering door problemen tijdens de ontwikkeling en bouw en was het toestel eigenlijk al verouderd.

De V.3 was pas in de zomer van 1919 gereed, maar voldeed volstrekt niet qua prestaties en was ook constructief niet in orde.

Fokker keerde rond die tijd terug naar Nederland en was er in geslaagd om, met medeweten van de Duitse douane, een groot aantal vliegtuigen, waaronder 120 Fokkers D.VII en 60 Fokkers C.I mee te nemen, en daarnaast een grote hoeveelheid materialen en productiemiddelen.
Wijnmalen, directeur van Trompenburg en Fokker sloten een overenkomst, waarbij Fokker 118 C.I'sen 98 D.VII's zou leveren.

In mei 1919 werden twee D.VII's en één C.I onverwacht gedemonstreerd op Soesterberg. De demonstratie van de Spijker V.3 volgde in juni 1919, zodat een goede vergelijking kon worden gedaan

In oktober 1919 werd een nieuw contract met Trompenburg gesloten voor de levering van164 motoren, waarvan 40 stuks Mercedes D.IIIaü, van 180 pk en verder 124 BMW IIIa van 185 pk; plus 92 Fokker C.I en 72 Fokker D.VII. Later volgde nog een contract vooe 20 Fokker D.VIIF voor de Marine.  Begin november 1919 werd de vliegtuigafdeling van Trompenburg echter opgeheven en er volgde veel geharrewar over de naleving van de gesloten contracten.
Er werden uiteindelijk 20 Fokker D.VIIs plus 60 Fokker C.I's geleverd aan de LVA en 20 stuks aan de MLD. Later werden er ook nog zes geleverd aan de ML-KNIL.

N87 04 01

Gerestaureerde Fokker D.VII met registratie 266, gefotografeerd in 1987 in het Militaire Luchtvaart Museum te Soesterberg.

De eerste tien toestellen voor de LVA waren voorzien van een Mercedes D.IIIaü motor, De overige tien stuks hadden de BMW IIIa als krachtbron.

Eigenbouw

Al vrij snel werden de 255 en 25 ten gevolge van crash afgeschreven. In het voorjaar van 1921 werd door de Technische Dienst van de LVA in eigen beheer een nieuw toestel opgebouwd uit reserverdelen en onderdelen van deze beide toestellen en als 270 in dienst genomen.

In 1926 volgde nog een tweede toestel, dat eveneens uit reservedelen en onderdelen van gecrashte en afgeschreven toestellen was opgebouwd. Dit toestel werd als 271 in dienst genomen.

Weervluchten

Vanaf begin jaen 20 werden ten behoeve van het KNMI te Den Bilt meteovluchten uitgevoerd. Vrijwel dagelijks steeg een Fokker D.VII, voorzien van een meteograaf onder de vleugel op en klom naar circa 6000  hoogte. Tussen 1920 en 1933 werden 4195 van dergelijke vluchten gemaakt.

Modernisering.

Aanvankelijk waren de Fokker D.VIIs uitgerust met twee Spandau mitrailleurs. Het Nederlandse leger (en marine) kozen in 1922 echter de 7.9 mm Vickers mitrailleur uit als standaard mitrailleur, die aangeduid werd als Vliegtuigmitrailleur M.18.

In 1926 werden twintig BMW IV motoren van 250 pk aangeschaft om de inmiddels verouderde en versleten Mercedes D.IIIaü en BMW IIIa motoren te vervangen. [De BMW IIIa was niet meer in productie; De BMW IV was feitelijk dezelfde motor als de BMW IIIa, maar met een groter cilindervolume.

In de praktijk bleken de nieuwe motoren toch minder betrouwbaar te zijn dan de BMW IIIa, bovendien leverde het hogere vermogen geen noemenswaardige verbetering van de prestaties op. In ieder geval de Fokker D.VII 250, 251, 256 t/m 259, 265 en 271 werden met de nieuwe motor uitgerust.

 

Gebruik bij MLD

De D.VII's voor de MLD werden gedurende 1920 afgeleverd. Deze waren allemaal voorzien van de BMW IIIa motor en dus van het type D.VIIF.
In 1925, schafte de MLD nog 25 BMW IV motoren aan, die in de nog resterende D.VII's werden ingebouwd. Behalve de nieuwe motoren werden nog een aantal andere modificaties uitgevoerd, zoals een uittrekbare radiator, een hoofdsteun achter de cockpit en een andere koeling. Verder werd een nieuwe,meer gestroomlijnde motorbeplating en werd (vooral inwendig) versterking aangebracht.
In 1930 werd door de technische dienst van de MLD nog een Fokker D.VII gebouwd uit reserve-delen, deze kreeg de registratie D-40.

Ltz1 K.W.F.M. Doorman MWO als vlieger en cdt MVK De Kooy in de eenpersoonsjager Fokker D-VII D-25 tijdens nachtvliegen
Ltz1 K.W.F.M. Doorman MWO als vlieger en cdt MVK De Kooy in de eenpersoonsjager Fokker D.VII D-25 tijdens nachtvliegen
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
Crash   van de Fokker D VII nr D33 op het MVKK. (ovl2 Doorman)
Crash van de Fokker D.VII nr D33 op het MVKK. (ovl2 Doorman).
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
Jachtvliegtuig, eenpersoons jager Fokker D-VII (1920-1937), reg.nr. D-36
Jachtvliegtuig, eenpersoons jager Fokker D-VII (1920-1937), registratienr. D-36
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
Jachtvliegtuig, eenpersoons jager Fokker D-VII (1920-1937), reg.nr. D-24 (1920-1936), motor BMW IIIa van 185 PK, 1924, van het Jachtescadrille van de MLD
Fokker D-VII (1920-1937), reg.nr. D-24 (1920-1936), motor BMW IIIa van 185 PK, 1924, van het Jachtescadrille van de MLD
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
Jachtvliegtuig, eenpersoons jager Fokker D-VII met reg.nr. D-30 (1920-1935), van het Gevechtsescadrille MLD/Fokker, motor BMW IIIa 185 PK, met vlieger offvl. P. Vroon
Fokker D-VII met reg.nr. D-30 (1920-1935), van het Gevechtsescadrille MLD/Fokker, motor BMW IIIa 185 PK, met vlieger offvl. P. Vroon
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
Crash   van de Fokker D VII nr D29
Crash van de Fokker D VII nr D29,
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
Let op de rozetten op de vleugel!
Onderofficier vlieger W.H. Avenarius (1903-) in een Fokker D-VII eenpersoons jager.
Onderofficier vlieger W.H. Avenarius (1903-) in een Fokker D-VII eenpersoons jager.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
Jachtvliegtuig, eenpersoons jager Fokker D-VII (1920-1937). Vooraanzicht van de gemoderniseerde Fokker D-VII op MVK De Kooy
Vooraanzicht van de gemoderniseerde Fokker D-VII op MVK De Kooy
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
Jachtvliegtuig, eenpersoons jager Fokker D-VII (1920-1937)
Jachtvliegtuig, eenpersoons jager Fokker D-VII (1920-1937).
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
Twee Fokker D.VII's van de Marine Luchtvaartdienst.
Twee Fokker D.VII's van de Marine Luchtvaartdienst.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

 

Gebruik bij ML-KNIL

De Fokker D-VII werd in 1922 in gebruik genomen en was voorzien van Armstrong-Siddeley Puma van 230 pk.
De voornaamste reden voor deze aanpassing was het feit dat de DH-9 ook voorzien was van deze motor.

De eerste testvlucht met de aangepaste D.VII was op 25 februari 1921. Het toestel stortte echter neer vanaf een hoogte van circa 80 m, doordat de motor er mee stopte tijdens een klim.
De tweede testvlucht op 27 april 1921 was wel succesvol. In 1926 werd het type al weer buiten dienst gesteld, daar het niet beviel. Er waren toch veel problemen met de motoren. Verder was men niet  tevreden over de afwerking van de toestellen en waren bijvoorbeeld de vleugels niet onderling uitwisselbaar.

De laatste D.VII vloog nog voor tijdens een luchtvaartdag te Andir op 3 en 4 juli 1928.

Fokker D-VII jachtvliegtuigen van de Luchtvaartafdeling van het KNIL (LA/KNIL)
Fokker D-VII jachtvliegtuigen van de Luchtvaartafdeling van het KNIL (LA/KNIL)
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
Fokker D.VII van de LA/KNIL.
Fokker D.VII, F301, van de LA/KNIL. Let op de andere motor.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
Een Fokker D-VII eenpersoons jager van de Luchtvaartafdeling (LA) van het KNIL ca. 1930
Een Fokker D-VII eenpersoons jager van de Luchtvaartafdeling (LA) van het KNIL ca. 1930. let op de positie van de rozet.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]
Vijf Fokker D.VII's van de LA/KNIL ergens boven Java.
Vijf Fokker D.VII's van de LA/KNIL ergens boven Java.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]