Nederlandse Modelbouw en Luchtvaartsite

Dutch Modelling and Aviation

In Memoriam

Klaas Willem Jonker
(Wilko)
† 30 april 2018

Op maandag 30 april 2018 is Wilko Jonker na een lang ziekbed overleden op de leeftijd van 58 jaar. Hij laat een vrouw en twee kinderen achter. De Nederlandse militaire lichtvaart en plastic modelbouw waren zijn hobby en op deze website heeft hij alle kennis die hij in de vele jaren daarover heeft verzameld gedeeld. Zijn hobby heeft hem tot in de laatste week van zijn leven af kunnen leiden van de voortwoekerende ziekte in zijn lijf. De contacten met andere hobbyisten waren een belangrijkste steun voor hem.

Deze website zal door verschillende mensen zo lang mogelijk in stand worden gehouden, zodat andere liefhebbers kunnen blijven profiteren van uitgebreide inhoud.

Fokker D.XVI

In 1930 werd een serie van twaalf stuks besteld. Het eerste prototype was daarbij niet in begrepen.
Het tweede prototype bleef eigendom van Fokker en werd gebruikt voor demonstratie-doeleinden.

In Juli 1931 werd de eerste seriemachine ingevlogen en in de loop van het jaar werd de hele serie afgeleverd.
De 277 werd al snel na aflevering uitgerust met een Armstrong Siddely Panther IIIa stermotor van 575 pk.

In 1934 volgden nog eens drie toestellen als vervanging van vredesverliezen.
Hiervoor werden rompen en vleugels uit de reserves van de LVA beschikbaar gesteld.

Veel problemen bleken de motoren op te leveren, zo liepen ze nogal eens vast. Dit probleem werd door het LVB verholpen door de zuigers iets af te draaien.
Nadeel was dat het oliegebruik flink opliep, de toestellen konden nu anderhalf uur vliegen, terwijl er voor drie uur brandstof mee kon.

Een ander nadeel dat werd ondervonden, was het optreden van “flutter”,dat is vibratie van de vleugel, tijdens duikvluchten. De snelheid liep daarbij erg hoog op, de snelheidsmeter, die maximaal 450 km/u aan gaf, liep daarbij zover door, dat 250 km/u nogal eens voor de tweede maal werd bereikt. Hoe hoog de werkelijke snelheid was, is niet bekend omdat de meters daarop niet waren geijkt.
Bij proeven ging echter de machine 276, op 15 januari 1932 verloren door deze “flutter”; de vlieger, jonkheer Wittert van Hoogland, kwam er gelukkig goed vanaf.
Het gevolg was dat er balansgewichten aan aillerons werden bevestigd.

In de loop van 1932 werden de machines uitgerust met twee mitrailleurs.

Eind mei 1936 werd de JaVA overgeplaatst van Soesterberg naar Schiphol. De JaVA had toen Fokkers C.V, D.XVI en D.XVII als uitrusting.
Allen de 277 bleef op Soesterberg bij de Vliegschool, dit toestel had in 1935 een nieuwe Panther motor ingebouwd gekregen met driebladige propeller. Er waren geen mitrailleurs ingebouwd in verband met sychronisatieproblemen.

Het was de bedoeling om een nieuwe Jachtgroep Veldleger op te richten, met een afdeling die zou worden uitgerust met de D.XVI en D.XVII. Men rekende er op dat dit in 1938 nog 20 stuks zouden zijn. Dit was een tijdelijke oplossing in afwachting van nieuwe vliegtuigen.
Gedurende 1938 liep het aantal beschikbare D.XVI’s echter flink terug doordat de motoren op waren en er geen vervangende motoren meer verkrijgbaar waren. Een heel nieuw type motor werd niet meer rendabel geacht, gezien de leeftijd van de toestellen.

Bij de mobilisatie in april 1939 was nog slechts één D.XVI ingedeeld bij 2e JaVA (= 2-II-1 LvR). In de loop van 1939 werden alle D.XVI’s buiten dienst gesteld, de laatste,278 eind oktober. Alleen de 277 was toen nog in gebruik voor de Jachtvliegopleiding. Deze werd in november 1939 verplaatst naar Texel.