Nederlandse Modelbouw en Luchtvaartsite

Deze toestellen zijn bij het 321 squadron MLD gebruikt en volgden daar de Catalina’s op.

In de loop van 1942 wilden vooral de verse bemanningen van de RNMFS te Jackson, meer actie dan de in hun ogen vrij passieve patrouillevluchten met de Catalina’s. De Admiraal Helfrich kon zich hier ook wel in vinden en ondernam hierop actie om een meer offensieve rol voor 321 squadron te bewerkstelligen. Door te toen opgezette defensiestructuur was dit niet mogelijk, het 321 squadron was een maritieme patrouille-eenheid en ressorteerde als zodanig onder de 222 General Reconnaisance Group binnen het RAF commando te India.

Eind 1943 werd, mede door de gewijzigde oorlogsomstandigheden besloten de structuur te herzien en werd samen met de USA de Air Command South East Asia opgericht. De Britten zouden hiervoor een viermotorige bommenwerper-eenheid moeten leveren. Zij ontvingen toen al via de Lend-Lease-Act Amerikaanse vliegtuigen, waaronder ook een kleine tweeduizend Liberators.

Daar de vraag naar dit toestel erg hoog was, kon een en ander niet volgens planning worden uitgevoerd. Pas medio 1944 konden Liberators aan de Britten worden geleverd. Na veel ‘soebatten’ van Nederlandse zijde kwam in de loop van November 1944 eindelijk toestemming om een Literator-eenheid op te richten. Een aantal bemanningen werd voor opleidingsdoeleinden tijdelijk gedetacheerd bij No. 1673 Heavy Conversion Unit te Kolar en bij 160 squadron RAF te Kankesanturai op Ceylon. Een aantal hierdoor overtollig geworden Catalina’s werd teruggegeven aan de RAF. De eerste toestellen die rond die tijd werden geleverd, waren min of meer afdankertjes en de Technische Dienst had er de handen vol aan om deze toestellen weer in enigszins bruikbare staat te maken.

Er zouden in totaal twaalf toestellen worden geleverd. Deze toestand duurde tot eind mei 1945, toen het Britse hoofdkwartier zeven nieuwe toestellen liet sturen.

Dankzij deze verbetering kon het trainingsprogramma nu beter worden afgewerkt, zodat in de loop van juli 1945 zes bemanningen geheel omgeschoold waren. Squadron 321 kreeg een nieuwe basis toegewezen, namelijk de Cocos-eilanden met als taak de Japanse scheepvaart zoveel mogelijk te belemmeren. In de nacht van 8 op 9 juli 1945 vertrokken de eerste drie toestellen naar de nieuwe basis. Helaas verongelukte één toestel KH296 /J direct na de start in zee. Hierbij kwamen zes man om en konden vijf, zij het zwaar gewond, worden gered. Enkele dagen later werden nog twee toestellen overgevlogen.

Op 15 juli werd de eerste ‘anti shipping sweep’ uitgevoerd; dergelijke vluchten werden tot de Japanse capitulatie op 15 augustus 1945 geregeld uitgevoerd, de laatste actie was op 11 augustus.

Na de capitulatie veranderde de taak van 321 squadron. Gezien de toestand in de gevangenkampen werden in september 1945 een aantal bevoorradingsvluchten uitgevoerd naar de ‘Jappenkampen”, waarbij voedsel en medicamenten werden gedropt.

In dezelfde maand werd nog een gedenkwaardige vlucht uitgevoerd met de “Z”. De detachementcommandant OVL1 A.J. de Bruyn mocht de bevrijdde Gouverneur-generaal van Ned. Indië, Jonkheer Mr. A.W.L Tjarda van Stakenborgh Stachouwer en de legercommandant Generaal H. ter Poorter naar Nederland overvliegen. De vlucht startte in New Delhi en ging via Karachi, Caïro, Lydda, Istres en Hartfor Bridge naar Eindhoven. Op 8 oktober werd aan de terugreis begonnen, maar deze moest wegens te onrust in Batavia, in Colombo worden afgebroken. Men kreeg geen toestemming om naar Soerabaja te gaan.

De bemanningen werden verder min of meer aan hun lot overgelaten, ondanks de grote behoefte aan transportcapaciteit in Indië. In januari 1946 kreeg men te horen dat de Liberator van de sterkte zou worden afgevoerd en aan de RAF worden teruggegeven. Daar Perak ongeschikt was voor de grote Liberator en Kemajoran vol stond met geparkeerde toestellen, kon men pas in april naar Indië vertrekken. De “Y” bleef achter, de “A”, “B”, “M”, “P” en “W” werden overgevlogen naar Morokrembangan en bleven daar nog tot eind mei staan toen ze aan de RAF konden worden overgedragen.

Detachement van VSQ 321 op de Cocos-eilanden, 1945.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

Detachement van VSQ 321 op de Cocos-eilanden, 1945. Bemanning van Liberator bommenwerper "V".
Staand v.l.n.r.: ltz H. Bosloper, kpl Faas, ltz (cdt) Höffelt, mjr Ferree, sgt Nieuwenhuizen.
Zittend: sgt H. van Donkelaar, sgt Visser, kpl Wijsheier, sgt Abbink.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

Beschildering van een embleem op de `Consolidated B-24 Liberator maritieme patrouillebommenwerper 'Soerabaja Express' van Sqn 321 van de MLD, in Ceylon gedurende de periode 1942-1945
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

Maritieme patrouillebommenwerper Consolidated B-24J Liberator Mk. GR VI (1944-1946) van het 321 Squadron op Cocos Island
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

Maritieme patrouillebommenwerper Consolidated B-24J Liberator Mk. GR VI (1944-1946) van het 321 Squadron oefenend boven Ceylon
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

Maritieme patrouillebommenwerper Consolidated B-24J Liberator Mk. GR VI, toestel C (1944-1945) van het 321 Squadron op Ceylon.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

Maritieme patrouillebommenwerpers Consolidated B-24J Liberator Mk. GR VI, de toestellen A (1944-1945), P (1945-1946) en M (1945-1945) van het 321 Squadron op Marine Vliegkamp Morokrembangan,
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

Maritieme patrouillebommenwerper Consolidated B-24J Liberator Mk. GR VI (1944-1946) van het 321 Squadron oefenend boven Ceylon.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]