Douglas DC-3/C-47 Dakota

Historie

Begin 1935 werd Douglas door American Airlines verzocht om een vervanger van de Curtiss Condor slaapvliegtuigen. Douglas reageerde met de Douglas Sleeper Transport, de Douglas DST.

Deze ontwikkeling van de DC-2 had een 76 cm grotere rompdiameter, was iets langer en had een grotere spanwijdte. American Airlines bestelde er in november 1935 tien stuks van, maar wijzigde de order kort daarop in acht DST’s en twaalf toestellen zonder slaapgelegenheid. Deze werden aangeduid als DC-3.

Dit bleek uiteindelijk een voor de luchtvaartmaatschappijen winstgevend toestel. Douglas leverde tot het uitbreken van de tweede wereldoorlog 400 toestellen af.

Tijdens de oorlog werden nog ruim 10000 exemplaren in allerlei militaire versies, vooral als C-47, gebouwd.

Een overzicht van deze varianten kan hier worden gevonden.

De voor Nederland belangrijke varianten zijn:

Gebruik bij KLu; MLD; ML-KNIL en bij 1316 Flight RAF

Gebruik bij KLu.

Pas in 1952 ontving de Luchtmacht haar eerste Dakota’s.

Wel is na de oorlog één toestel enige tijd bij de TransVA ingedeeld geweest. Het is niet duidelijk welk toestel dit geweest is en welke Luchtmacht-registratie deze heeft gevoerd. C. van den heuvel meldt in zijn boekje over Luchtmacht-registraties dat het de NL-205 van 1316 Flight is geweest, die X-1 als registratie heeft gekregen (hoewel volgens C. van den Heuvel het alfabet-systeem voor de registratie pas in 1947 in gebruik werd genomen). Dit toestel werd al medio januari 1946 door een ongeval bij Katwijk afgeschreven..

In september 1948 werd voor enige tijd een DC-3 , de PH-TBV van de KLM gehuurd. Het blank metalen toestel werd voorzien van de registratie X-2, maar voerde op de verticale staart nog wel de burgerregistratie.

In 1950 en 1951 werden ook nog andere toestellen van de KLM gehuurd, maar deze hielden hun burgerregistratie en kregen geen Luchtmacht-registratie toegewezen.

De TransVa was in 1948 omgedoopt tot 334 squadron en ontving pas in 1952 haar eigen Dakota’s.

De X-1 werd in februari 1952 in dienst genomen en is een toestel waarover geen duidelijkheid is, daar het fabrieksplaatje ontbrak. Over deze kist doen dan ook allerlei geruchten de ronde. De vliegtuigpapieren melden dat het toestel was gevonden. C. van den Heuvel meldt in zijn boekje over Luchtmacht-registraties dat het mogelijk het toestel is dat door vluchtelingen is gebruikt en zonder kentekens op Valkenburg landde.

De X-1 verongelukte tijdens de start in februari 1953 tijdens de reddingsacties voor de watersnoodramp.

Douglas C-47 Dakota, (ex-Deense Luchtmacht) als ZU-5 geefotografeerd in 1983 bij het Militaire Luchtvaart Museum te Soesterberg.

In augustus 1952 werden nog vier toestellen in gebruik genomen, afkomstig van de Belgische Luchtmacht, deze kregen registraties X-2 tot en met X-5.

In de zomer van 1952 arriveerden nog een aantal Dakota’s, die in kader van MDAP van de VS te leen waren, deze kregen de registraties X-5 tot en met X-17. Deze moesten eerst nog gereviseerd worden en werden na de revisie in dienst genomen met squadron-codes ZU.

In maart 1953 werd de toen nog afdeling Luchtstrijdkrachten een onafhankelijk defensie-onderdeel, de Koninklijke Luchtmacht.

In 1960 werden de Dakota’s X-4, X-5 X-11 en X-13 naar Biak op Nederlands Nieuw-Guinea overgevlogen en ter beschikking gesteld aan de MLD, die ze in gebruik nam als 018, 019, 078 en 079.

Tussen 1960 en 1961 werden de X-6 tot en met X-9, X-12, X-14 tot en met X-17 aan de Amerikanen teruggegeven.

De X-2, X-3 en X-10 werden naar Mokmer op Nieuw-Guinea overgebracht in verband met de daar opgelopen spanningen. Ze werden daar ingedeeld bij het nieuw opgerichte 336 squadron.

In 1962 werden nog twee toestellen aangeschaft ter vervanging van verloren gegane toestellen. Deze DC-3C’s kregen de registratie X-18 en X-19 en waren van de rest te onderscheiden door het ontbreken van de grote vrachtdeur in de romp.

In november 1962 werden alle toestellen verkocht aan Jones & Guerro te Manilla.

Gebruik bij MLD.

Kort na beëindiging van d tweede wereldoorlog werden op een dump in manilla vijftien Dakota’s gekocht, die in Australië eerst groot onderhoud kregen. Ze werden voorzien van vlaggen en registratie Q-1 tot en met Q-15

Op 22 december 1945 vertrokken de Q-1, Q-2 en Q-3 naar Australië. De Q-1 ging echter bij een tussenlanding op Biak verloren. De rest van de toestellen werd in januari en februari overgevlogen.

Na het groot onderhoud werden de toestellen overgevlogen naar Indië en ingedeeld bij 321 squadron.

De registraties werden toen gewijzigd in W-2 tot en met W-15. Ter vervanging van de Q-1 werd een nieuw toestel aangeschaft, dat als W-16 in gebruik werd genomen. Aanvankelijk was de registratie letter W als zodanig aangebracht, maar al snel werd dit aangepast en aangebracht als 23.

De toestellen werden ingezet voor een uiteenlopend scala aan transporttaken, onder andere aanvoer van voorraden, repatriëring van ex-krijgsgevangenen, maar ook patrouilles.

De W-12 ging op 26 maart 1947 verloren door een noodlanding in de bush van Australië. Na de soevereiniteitsoverdracht in december 1949 werden de Dakota’s’ overgedragen aan de AURI (Angatan Udara Republik Indonesia).

Eind 1959, begin 1960 werden vier ex KLu Dakota’s aangeschaft ter vervanging van de versneld uitgefaseerde Martin Mariners. Dit in afwachting van de bestelde Lockheed Neptunes

In februari arriveerden de eerste twee toestellen met registraties 018 en 019 op Biak, in mei gevolgd door de andere twee, met registraties 078 en 079.

De toestellen werden gebruikt voor transport- en patrouillevluchten boven Nederlands Nieuw-Guinea. Op 1 januari 1961 verongelukte de 079 tijdens een nachtelijke oefening met fakkels.

Op 12 oktober 1961 waren voldoende Neptunes voorhanden en werden de Dakota’s weer overgedragen aan de KLu. De toestellen werden (met hun oorspronkelijke registraties) door de Klu ingedeeld bij 336 squadron dat op Biak werd gestationeerd.

Gebruik bij ML-KNIL.

Gebruik bij 1316 Flight RAF.

DC-3 van de KLM

Fokker verwierf in 1933 de licentierechten voor de DC-2 en later ook van de DC-3.

Fokker verkocht uiteindelijk 39 DC-2’s en 65 DC-3’s in Europa en heeft geen enkel exemplaar gebouwd.

Hiervan waren 18 DC-2’s en 25 DC-3’s bestemd voor de KLM.
De KLM-DC-3 was uitgerust met Wright Cyclone stermotoren. Had een landingslicht in de neus en de passagiersdeur zat aan de rechterzijde van het toestel en een vrachtluik aan de linkerkant van het toestel.

De eerste arriveerde in oktober 1936, de PH-ALI “Ibis” . Als gauw traden wat problemen met de motoren aan het licht en augustus 1938 kwam een nieuw, verbeterd motortype, de Cyclone G-105, die krachtiger was.

In de loop van 1939 werden de Europese vluchten steeds meer ingeperkt. In de loop van 1940 werd dit steeds meer ingeperkt.
Met de inval in Nederland in mei 1940 kwam er een (voorlopig) einde aan de KLM activiteiten.

Bij het uitbreken van de oorlog waren van de oorspronkelijk 25 machines nog 21 stuks over.

Door de bombardementen in Nederland werden de PH-ALU, ARX, ASP, AST vernield. De PH-ALH, -ALV, ASK, - ASM en ASR werden door de Duitsers gevorderd en ingezet door de Luftwaffe en Lufthansa.

De PH-ALI ontkwam naar Engeland en werd ingezet als G-AGBB voor de BOAC; PH-ALR idem als G-AGBC; PH-ARB idem als G-AGBD; PH-ARW als G-AGBU; PH-ARZ als G-AGBE. De toestellen bleven wel eigendom van de KLM en werden ook gevlogen door KLM-personeel.
Begin 1944 werden drie Douglas C-47s geleverd, G-AGJR; G-AGJS en G-AGJT. Deze verschilden ten opzichte van de oudere KLM-machines door de motoren en door een astrodome .

1316 Flight.

Gedurende de tweede wereld oorlog werd de Metropolitan Communications Squadron opgericht.
De B-flight van dit transport squadron bestond uit veel Nederlands en ook wat Belgisch personeel en werd in juli 1944 een zelfstandige transporteenheid, no 1316 (Dutch) Communications Flight RAF.
Aanvankelijk was deze eenheid uitgerust met onder andere een viertal DeHavilland DH-89B Dominies, een Lockheed 12A en een Percival Proctor III, een Lockheed Hudson.

In november 1944 worden twee Dakota’s aan de inventaris toegevoegd, die worden gebruikt voor vervoer van onder andere levens middelen naar het inmiddels bevrijde Zuid-Nederland.
In juni 1945 worden een aantal KLM-Dakota’s en een DC-2 gecharterd en ingezet voor militaire luchttransporten.
De nood in Zuid-Nederland bleek echter mee te vallen. Het is dan ook niet duidelijk of de toestellen ook daadwerkelijk zijn ingezet.
[De tekening geeft weer hoe zo’n KLM-toestel er uit kan hebben gezien].

In april 1945 werden zes Dakota’s ter beschikking gesteld in ingedeeld bij 1316 Flight, die toen opereerde vanaf Croydon.

In de winter van 1945/1946 werd de flight opgeheven en het materieel ging over naar de KLM.

Registratie-overzicht van KLu; MLD; ML-KNIL en 1316 Flight RAF

Registratiegegevens 1316 Flight RAF

Registratie-overzicht KLu

Registratie-overzicht MLD

Registratiegegevens ML-KNIL

Schaal 1/72

Bouwpakketten

• MPM
  • Kit 72176: Model of a Douglas C-33/C-39, USAAC
• Revell
  • Kit 04248: Douglas DC-3 Dakota
  • Kit 04234: Douglas DC-3 Dakota "Finnair/Ilmavoimat"
  • Kit 04357: Douglas C-47
• ESCI
  • Kit 9123: DC-3 Dakota
  • Kit 9014: DC-3 liner
  • Kit 9023: Monty;'s Dakota
  • Kit 9052: C-47 Skytrain
  • Kit 9100: Douglas DC-3; speciale uitgave met Decals voor PH-DDA in verband met 50 jaar DC-3
  • Kit 9019: Douglas R4D: een Dakota met ski's.
• Airfix
  • Kit 483/4003/4016: C-47 gunship (een erg oud model uit 1960).
  • [Airfix heeft later nog een Dakota (kit 05031 en/of A07005??) uitgegeven, dit was echter de mal van de Italeri-kit met andere decals.
  • Kit 08014: Douglas C-47 Skytrain: een geheel nieuw model.
    • Voor een review zie Britmodeller
• Italeri
  • Kit 127: Douglas C47 Skytrain
  • Kit 1167: AC-47 "Spooky"
  • Kit 132: DC-3 Dakota

Hier kan een vergelijk worden gevonden tussen de Italeri/Revell/Airfix en de ESCI-kits.

De Dakota's van de Luchtmacht waren voorzien van verschillende carburator-inlaten, er waren lange en korte uitvoeringen. Hieronder een overzicht:

Korte inlaten: X-2 I; X-2 II; X-3; X-5; X-6; X-7; X-8; X-9; X-10; X-18; X-19.
Lange inlaten: X-1 II; X-4; X-11; X-12; X-13; X-15; X-16; X-17;

Een Dakota van de KLu. Dit model heb ik gebouwd rond 1987.
De decals zijn ook afkomstig van Dutch Decal set 72001; het model is van Italeri in schaal 1/72.

Een Dakota van het ML-KNIL, dit model heb ik eveneens gebouwd rond 1987.
De decals zijn ook afkomstig van Dutch Decal set 72001; De kit is een model van Italeri in schaal 1/72.

Een DC-3 van 19 squadron van het ML-KNIL, dit model heb ik voorjaar 2015 gebouwd.
De decals zijn zelfgemaakt, alleen de vlaggen komen van Flevo Decal; De kit is een model van ESCI in schaal 1/72.

Een DC-3 van KLM/BOAC tijdens de tweede wereldoorlog, dit model heb ik voorjaar 2015 gebouwd.
De decals zijn van CloudMaster; De kit is een model van ESCI in schaal 1/72.

Een model van een Dakota van de MLD, gebouwd door Adri Klejn.

Een model van een Dakota van de Luchtmacht, gebouwd door Adri Klejn

Modelling add-on

• Aeroclub
  • Kit V223: Douglas DC3/C47 landing gear legs
  • Kit P090: Hamilton Standard Hydro 12"(C47,DC3,PBY)
• Airmodel
  • Kit 261: Douglas C117/R4D Skytrain. Basic vacuform conversion for the ultimate Dakota. Based on Airfix's C47. No decals included.
• Airwaves
  • Set AC72190: DC3/C47 Dakota Detail set
• Classic Plane
  • Kit M21: Douglas C47 Dakota Nasarr Trainer (Luftwaffe). C47 with Starfighter Nose. Italeri kit with a resin nose and New Luftwaffe decals
  • Kit MXX: Douglas DC3 "KLM" (Orange pre 1940 scheme) [Italeri C47 kit with additional pre-war resin engines and new KLM decals ]
• D.B. productions
  • Kit XX: 2x Douglas DC2/3 Cyclone Engines
• Eduard
  • Set 72-252: Detailset Douglas C47 Dakota (Italeri)
  • Set XS075: Express Mask C47 Dakota (Italeri)
  • Set E72-590: Detailset Douglas C47 Dakota Surface panels (Airfix)
  • Set E72-587: Detailset Douglas C47 Dakota exterior (Airfix)
  • Set E73-513: Detailset Douglas C47 Dakota Interior Self Adhesive (Airfix)
  • Set E72-588: Detailset Douglas C47 Dakota Landing Flaps (Airfix)
  • Set E73-514: Detailset Douglas C47 Dakota Cargo Seatbelts (Airfix)
• OZ Models
  • Kit 07205: DC3 passenger door insert for converting C47 (Italeri)
• QuickBoost
  • Set 72037: C47 Dakota Engines (ESCI)
  • Set 72031: C47 Dakota Engines (Italeri/Revell/Airfix)
• Red Roo
  • Kit R72113: Douglas DC2/DC3 Wright Cyclone Engines for DC2 and pre war DC3/DST
  • Kit M72105: Douglas DC3 Replacement Nose (ESCI)
• Scale Aircraft Conversions
  • Kit 72023: Douglas DC3, C-47 Dakota Landing Gear (replacement for 1/72 Italeri/Revell)
• True Details
  • Kit 72021: Douglas DC3/C47 Dakota Wheel Set
• Vector Resin
  • Set 72004: Pratt & Whitney R1830; PBY, P26,TBD, B24, C47, P35, Sunderland, F4F, Boomerang, Maryland, Hudson this set contains only ONE engine

Decals

• Dutch Decal
  • Set 72001: Decalset voor Dakota's van 334/336 squadron en 1e TransVA.
  • Set 72002: Decalset voor Dakota's of ML-KNIL
  • Set 72067: Dutch East Indies (Lodestar, C47, B25D/J Mitchell, K57 "Topsy", L4J, Fokker CX RNEIAF, Kansan, B25G Mitchell RNMFS)
• FlevoDecal
  • Set FD72-003: Netherlands East Indies KNIL 1942-1947 part 1 (Hurricane, C47, C54, P40N, B25 Mitchell'.
  • Set FD72-004: KLu 1 Transva (Hudson, Proctor, Anson, Dominie, C47, L12, Auster)
  • Set FD72-007: 334 Squadron pt. 1 (3x C-47, 2x Beaver, 3x Fokker F-27)

Schaal 1/48

Bouwpakketten

• Monogram
  • Kit RMX85-5615: AC47 Vietnam Gunship
• Revell
  • Kit 4697: Douglas C-47 Dakota Skytrain
• Trumpeter
  • Kit 0282: Douglas C47A Skytrain
  • Kit 0289: Douglas DC-3 Dakota

Modelling add-on

• Aires
  • 4446: C47 Dakota Wheels and paint mask (Trumpeter)
• Eduard
  • Set big 4911: Douglas C-47 Dakota Skytrain (designed to be used with Trumpeter kits) ED48607 Douglas C-47 Dakota Skytrain landing flaps ED48609 Douglas C-47 Dakota exterior ED49428 Douglas C-47 Dakota Skytrain cargo seatbelts ED49431 Douglas C-47 Dakota Skytrain interior (self adhesive) EDEX256 Douglas C-47 Dakota Skytrain paint mask .
  • Set 48-609: Detailset Douglas C47 Skytrain Exterior (Trumpeter)
  • Set 49-431 / FE431: Detailset Douglas C47 Skytrain Interior Self Adhesive (Trumpeter)
  • Set 48-607: Detailset Douglas C47 Skytrain Landing Flaps (Trumpeter.
  • Set 49428: Douglas C-47 Dakota Skytrain cargo seatbelts PRE-PAINTED IN COLOUR! (designed to be used with Trumpeter kits).
  • Set X256: Aircraft paint masks (self adhesive) (designed to be used with Trumpeter kits).
• QuickBoost
  • Set 48081 Douglas C-47 Dakota engines (designed to be used with Monogram and Revell kits
  • Set 48238 Douglas C-47 Dakota correct tail rudder (designed to be used with Trumpeter kits)
  • Set 48329: Douglas C-47 Dakota correct cowling(designed to be used with Trumpeter kits)
• Scale Aircraft Conversions
  • Set 48009 Douglas C47, DC3 Dakota Landing Gear (Monogram/Revell)
• True Details
  • Set 48052 C47/DC3 Dakota Wheel Set

Decals

• Dutch Decal
  • Set 48025: Swordfish MKIIb, T7, PBY5A (Kon Marine) Meteor F8, C47(KLU)
• FlevoDecal
  • Set FD48-007: 334 Squadron pt.1 (2x C-47, 2x Beaver)
  • Set FD48-003: Netherlands East Indies KNIL 1942-1947 part 1 (Hurricane, C47, P40N, B25 Mitchell'
  • Set FD48-001: Swordfish MK.IIb, T7, PBY5A (Kon Marine) Meteor F8, C47(KLU)

Kleurgegevens KLu; MLD; ML-KNIL en 1316 Flight RAF

Kleurgegevens 1316 Flight RAF

Voor een uitgebreide conversietabel met zeer veel kleur- en verfsystemen, zie www.paint4models.com

Douglas DC-3 'Buizerd': dit toestel is een KLM-toestel dat voor het uitbreken van de tweede wereldoorlog was aangeschaft.
Een tweede toestel, de PH-ARZ slaagde er ook in om naar Engeland uit te wijken. Beide toestellen waren uitgerust met Wright motoren.
Beiden zijn tijdens de tweede wereldoorlog gebruikt door BOAC en werden gevlogen door KLM-personeel.
De tekening is een weergave van hoe de 'Buizerd" er als NL202 uitgezien kan hebben.
Nadere informatie hierover is welkom!

Douglas Dakota NL208: dit toestel maakte deel uit van de 1316 Dutch Communications Flight.

Kleurgegevens Klu

In zomer 1952 werden de X-1 t/m X-5 afgeleverd in blank metaal met zwarte anti-glare op neus en binnenzijde van motorbeplating. Onder de vleugel achter/naast de motoren zwart vlak van 1 m breed.
Boven de ramen was een zwarte band aangebracht met in geel aan linkerzijde de tekst LUCHTMACHT NEDERLAND en aan de rechterkant de tekst NETHERLANDS AIR FORCE.
Later werd X-2 als eerste voorzien van een wit dak.

Najaar 1952: De Amerkaanse toestellen ondergingen groot onderhoud en werden gecamoufleerd en voorzien van squadroncodes Zu, afgeleverd volgens de voorschriften in STANAG3087: Dark Green; Dark Sea Grey en PRU Blue onderzijde (KLu Donkergroen 28; Zeegrijs donker, 29 en onderzijde grijsblauw, 27).
Dit werd aangebracht op ZU-6 t/m Zu-17.
Het camouflagepatroon was zoals voorgeschreven in AP2656A, [RAF-voorschrift uit de tweede wereldoorlog voor vliegtuigen met spanwijdte groter dan 75 feet].
Boven de ramen in geel aan linkerzijde LUCHTMACHT NEDERLAND en aan de rechterkant NETHERLANDS AIR FORCE.  Vanaf maart 1953 werd dit vervangen door: Gele letters KONINKLIJKE LUCHTMACHT.

Vanaf 1954 werden de ZU-2 t/m ZU-5 gecamoufleerd volgens voorschrift  LSK8063 (KLu Donkergroen 28; Zeegrijs donker, 29 en onderzijde zeegrijs, middel) Er werd echter PRU blauw gebruikt aan de onderzijde.

In 1955 werden de ZU-8 en ZU-9 omgebouwd tot VIP-toestel en werd de camouflage verwijderd; het toestel werd geheel aluminiumkleurig gespoten en voorzien van de registraties X-8 respectievelijk X-9. Verder werde een wit dak aangebracht en een blauwe band boven ramen met de tekst KONINKLIJKE LUCHTMACHT; Day glo neus en vleugeluiteinden.

In 1961 vertrokken de  X-2; X-3 en X-10 naar Biak op Nieuw-Guinea en later ook de X-4; X-5 en X-11. Deze werden daar al snel voorzien van een wit dak.
De tekst KONINKLIJKE LUCHTMACHT was in zwart boven de ramen aangebracht.

Voor een uitgebreide conversietabel met zeer veel kleur- en verfsystemen, zie www.paint4models.com

Douglas Dakota X-2: dit toestel is de eerste X-2 en was gehuurd van de KLM, de civiele registratie PH-TBV is onder de vlag op de staart aangebracht.
De luchtmachtregistratie X-2 is in een afwijkend lettertype aangebracht (op de tekening bij benadering weergegeven).
Formaat en posities van de rozettten op de vleugels is (mij) niet bekend.

Douglas Dakota X-1: Het afleverschema van de X-2 II tot en met  X-5

Douglas Dakota P.M..

Douglas Dakota P.M.

Douglas Dakota P.M.

Douglas Dakota P.M.

Douglas Dakota P.M.

Douglas Dakota P.M.

Douglas Dakota P.M.

Douglas DC-3 Dakota X-18 en X-19 géén vrachtdeur, maar een gewone deur; dit is (nog) niet weergegeven in de tekening.

Kleurgegevens MLD

Voor een uitgebreide conversietabel met zeer veel kleur- en verfsystemen, zie www.paint4models.com

Douglas Dakota: Afleverschema met Q-registraties.

Douglas Dakota: als het afleverschema, maar nu met de Q-registrtaties vervangen door de W-registraties.

Douglas Dakota: De letter W is vervangen door 23.

Douglas Dakota: Van de KLu overgenomen toestellen 018 en 019

Douglas Dakota. Van d Klu overgenomen toestellen  078 en 079

Kleurgegevens ML-KNIL

Kleurenschema's ML-KNIL-toestellen
Schema		Kleurnaam	FS-nummer	Humbrol	XtraColor	Vallejo Model Color	Vallejo Model Air	Hataka
Standaard #1 conform USAF-schema	Bovenzijde	US Olive Drab 41	~4088	66	X111/X112/X113	70.887	71.016	~018
		US Dark Green 42 (Vlekken)	~4092	149	X114	70.895	71.124	~019
	Onderzijde	US Neutral Grey 43	~6173	Mix: 1*156 + 1*34 (176)	X133/X207	70.992	71.051	~033

 

Douglas Dakota: Eerste schema ML-KNIL. Veel toestellen hadden een naam op de neus.

Douglas Dakota: Als het eerste schema, maar dan geheel gestript. Ook gedeeltijke gestripte toestellen werden gebruikt.

Douglas Dakota: Geheel gestript.  P.M.

Douglas Dakota P.M.

Douglas Dakota: Geheel gestript.  P.M.

Douglas Dakota P.M.

Douglas Dakota: Geheel gestript.  P.M.

Douglas Dakota P.M.

Douglas Dakota: Geheel gestript.  P.M.

Douglas Dakota P.M.

Douglas Dakota: Geheel gestript.  P.M.

Douglas Dakota P.M.

Douglas Dakota: DC-3 van 19e squadron.

 

Literatuur.

Zestig jaar Marineluchtvaartdienst in Beeld.	Hugo Hooftman	Pag. 128 - 131	1977	Uitgever: Europese Bibliotheek, Zaltbommel
Nederlandse Marinevliegtuigen	Thijs Postma & Nico Geldhof	pag. 52 - 54	1978	Uitgever: Omniboek, 's Gravenhage
Dutch Military Aviation 1945-1978	Paul A. Jackson	Pag. 64 - 65	1978	Uitgever: Midland Countries Publications, Leicester
De geschiedenis van de Douglas Dakota	Bart van der Klaauw		1979	Uitgevers Wyt, Rotterdam
Militaire Luchtvaart in Nederlandsch-Indië in beeld Deel 2	Hugo Hooftman	Pag. 143 - 149	1981	Uitgever: Europese Bibliotheek, Zaltbommel
AVIA; 40e jaargang nummer 11: Modelbouw in plastic: Eerste Dakota van de KLM: PH-ALI		Pag. 480 - 482	1981	Uitgevers Wyt, Rotterdam
AVIA; 42e jaargang nummer 2: Dakota voor museum. Historisch vliegtuig kwam naar Soesterberg	Bart van der Klaauw	Pag. 70	1983	Uitgevers Wyt, Rotterdam
Squadrons van de Koninklijke Luchtmacht	Willem Helfferich	Pag. 125	1983	Uitgever: Unieboek b.v., Houten
De geschiedenis van squadron 321 Nooit op de tweede plaats	Rijnhout, Bart M.	Pag. 31; 38 - 39	1984	Uitgever: De Bataafsche Leeuw, Amsterdam
Luchtvaartwereld; 2e jaargang nummer 6: Dakota het werkpaard van de Nederlandse Luchtmacht	Harm J. Hazewinkel	Pag. 189 - 192	1985	Uitgeverij Ten Brink, Meppel
Luchtvaartwereld; 2e jaargang nummer 7/8: Nederlandse Militaire Dakota's	Nico Geldhof	Pag. 221 - 224	1985	Uitgeverij Ten Brink, Meppel
Modelbouw in Plastic jaargang 13, nummer 3: DC-3 Info, Dakota's in Nieuw Guinea.	Theo Wesselink	Pag. 64 - 65	1985	Uitgever: I.P.M.S. Nederland, Nederland
Modelbouw in Plastic jaargang 14, nummer 2: C-47 en DC-3 van het ML-KNIL	Max Schep	Pag. 26 - 33	1985	Uitgever: I.P.M.S. Nederland, Nederland
Modelbouw in Plastic jaargang 14, nummer 3: Luchtmacht-Dakota's (deel 3)	Max Schep	Pag. 59 - 65	1985	Uitgever: I.P.M.S. Nederland, Nederland
Dakota DC-3/C-47's onder Nederlandse vlag	Theo Wesselink & Thijs Postma		1985	Uitgeverij De Alk, Alkmaar
Modelbouw in Plastic jaargang 15, nummer 1: Reacties van Leden (2)	P.R. Boreel	Pag. 10	1986	Uitgever: I.P.M.S. Nederland, Nederland
Modelbouw in Plastic jaargang 15, nummer 1: Reacties van leden	P. van Wijngaarden	Pag. 10	1986	Uitgever: I.P.M.S. Nederland, Nederland
40 Jaar luchtvaart in Indië	Gerard Casius & Thijs Postma	pag. 3	1986	Uitgeverij De Alk, Alkmaar
KLu Vliegtuigen De vliegtuigen van de Koninklijke Luchtmacht vanaf 1913	Wim Schoenmaker & Thijs Postma	Pag. 125	1987	Uitgeverij De Alk, Alkmaar
Van Luchtvaartafdeling tot Koninklijke Luchtmacht 75 jaar Militaire Luchtvaart in Nederland	Koos van de Berg	Pag. 49	1987	Uitgever: Rebo Produkties, Sassenheim
70 Jaar Marine-LuchtvaartDienst	Nico Geldhof	Pag. 115	1987	Uitgeverij Eisma b.v., Leeuwarden
Vliegtuigsquadrons 320 en 321 50 jaar	P. Staal & Peter Baeten	pag. 71	1990	Uitgever: Afdeling Maritieme Historie van Min.v.Def., 's Gravenhage
Squadrons van de Koninklijke Luchtmacht (derde herzien druk)	Willem Helfferich	Pag. 22 - 24	1994	Uitgevers Wyt, Rotterdam
Camouflage en Kentekens	J.Greuter e.a.		1997	Bonneville – Bergen (NH)
85 JAAR Marineluchtvaartdienst in beeld Van Farman tot NH 90 Helikopter	Peter Korbee	Pag. 86 - 87; 132 - 133	2002	Uitgever: Korbee MLD Promotie, Valkenburg

 

Websites.

• Warbird Alley
• Douglas DC-3.com
• Wim Parmentier: Douglas DC-3
• Boeing.com: Skytrain
• Wikipedia UK: C-47 Skytrain
• Wikipedia NL: DC-3 Dakota
• Strijdbewijs.nl
• Aircrafts.nl: Skytrain
• Biak.info
• Database met gebruikers van de Dc-3/C-47

Met dank aan Glenn E. Chatfield die me attendeerde op de onjuiste gegevens vermeld bij de X-18. Er stond n 42-92127 en c/n 17193; dit moet zijn 42-92197 en 11971.