Fokker S.14 Machtrainer

Historie

Na de tweede wereldoorlog werd de N.I.V. (Nederlands Instituut voor Vliegtuigontwikkeling) opgericht.

Een van de eerste opdrachten was het ontwerpen van een straaltrainer. Dit resulteerde in de Fokker S-14. Het was de eerste zuivere straaltrainer ter wereld. Tot dan toe werden de straaltrainers gebaseerd op een bestaand straaltoestel. Eén van de argumenten voor de ontwikkeling was dat men de overgang van propellertoestel naar straalvliegtuig te groot achtte. De S-14 was een stabiel, eenvoudig te vliegen toestel met lage onderhoudskosten.
Op 19 mei 1951 was het prototype, K-1 gereed voor de eerste vlucht. Fokker’s chef-invlieger, Gerben Sonderman zou het toestel in vliegen, maar deze merkte dat de hoofdlandingsgestel niet geheel inklapte en maakte meteen een voorzorgslanding. Na enkele uren sleutelen was het probleem verholpen en werd het testprogramma uitgevoerd. Nu echter kwam het landingsgestel niet naar buiten. Sonderman maakte een buiklanding op het gras naast de baan.
Op 15 juli 1951 stond het prototype op de Fokker-stand op de Parijse Luchtvaart-salon opgesteld. Het was voorzien van een Rolls Royce Derwent V straalmotor van 1575 kg stuwdruk. In 1952 werd door de KLu een bestelling van 20 stuks geplaatst. Ook vanuit het buitenland was interesse, zoals Zweden.

Ook verwierf Fairchild de licentierechten en zouden er vijftig aan Brazilië worden geleverd, waarvan er vijfenveertig door de Braziliaanse Fokkervestiging zouden worden gebouwd. Mede door het Amerikaanse MDAP werd de markt overspoeld met Lockheed T-33 straaltrainers, daarmee de kansen voor de Fokker S-14 tot nul reducerend.
Mede door het op de markt komen van de Fouga Magister, maakte de S-14 geen kans meer voor de voorgezette opleiding.
Men besloot het prototype uit te rusten met de krachtiger Rolls Royce Nene 3 van 2315 kg stuwdruk. Het toestel kreeg hierdoor wat hogere prestaties en zou daardoor beter geschikt zijn voor de gevorderden opleiding.
Deze uitvoering, bekend als Machtrainer II maakte op 23 oktober 1953 de eerste vlucht. Ondanks alle lovende rapporten over dit toestel werden helaas geen orders geplaatst.
Het toestel kwam op 21 augustus 1961 in dienst als PH-XIV bij het Nationaal Lucht- en Ruimtevaart Laboratorium. Later kwam het toestel als K-1 terecht in het Aviodome op Schiphol, later Aviodrome op vliegveld Lelystad en is daar nu nog te bewonderen.

De productieversie van de S-14, bestemd voor de KLu werd uitgerust met de krachtiger Rolls Royce Derwent VIII met 1588 kg stuwdruk. De eerste kist maakte op 15 januari 1955 de eerste vlucht.

Op 20 augustus 1955 arriveerde de eerste S-14 met registratie L-1, voor de KLu op vliegbasis Twenthe. De laatste twee, met registratie L-14 en L-20, arriveerden op 14 november 1955.
De L-4 werd in oktober 1955 naar de Verenigde Staten verscheept om daar een aantal demonstratievluchten uit te voeren. Helaas verongelukte Gerben Sonderman op 20 oktober bij het vliegveld van Fairchild Aircraft Corporation, Hagerstown tijdens de uitvoering van een vrillevlucht. Hij kwam hierbij om het leven. [over het leven van Gerben Sonderman als vlieger is een boek gewijd.]

Op 28 mei 1964 stortte de L-7 neer op Voorne-Putten, waarbij de vliegers commodore J.C.J. Vermeulen (C-Depot Mat Klu) en zijn chef-staf, lt.kol J. Vonk omkwamen.
De resterende toestellen hebben verder zonder problemen dienst gedaan.
Vermeldenswaardig is misschien nog de deelname aan een luchtrace, gehouden ter gelegenheid van het feit dat Louis Bleriot 50 jaar geleden (op 25 juli 1909) de eerste Kanaalvlucht maakte.
Deze race, Arch-to-Arc race werd gehouden van 13 tot en met 24 juli 1959. De L-8 nam hier ook aan deel met Hugenholz, directeur van het Zandvoort-circuit en als vlieger Jan Moll, testvlieger bij Fokker. Ze eindigden met een tijd van 61 minuut en 25 seconden op de drieëntwintigste plaats.
Momenteel is de L-11 nog te bewonderen in het Militaire Luchtvaart Museum.

Fokker S.14, L-17 gefotografeerd op Static Show, tijdens Open Dag KLu75, juni 1988 op vliegbasis Deelen.

Fokker S.14, L-17 gefotografeerd op Static Show, tijdens Open Dag KLu75, juni 1988 op vliegbasis Deelen.

Fokker S.14

Schaal 1/72

Bouwpakketten

• CMK
  • Kit 50048: Een resin kit.
    • Op de site van IPMS Nederland kan een review van dit model worden gevonden.
• Alpha
  • Kit XX: Een vacu gevormd model.

Op IPMS.nl is een  walk-aound van de Fokker S.14 machtrainer te vinden.

Een model van een Fokker S.14, gebouwd door Adri Kleijn.

Modelling add-on

• --
  • Set --: --

Decals

• --
  • Set --: --

Schaal 1/48

Bouwpakketten

• Geromy
  • Kit 48-001: een resin kit

Modelling add-on

• --
  • Set --: --

Decals

• --
  • Set --: --

Op IPMS.nl kan een uitgebreide walk-aound van de Fokker S.14 machtrainer worden gevonden.

Voor een uitgebreide conversietabel met zeer veel kleur- en verfsystemen, zie www.paint4models.com

Kleurenschema Fokker S.14 Machtrainer; gele banden van 3 voet breed om vleugels en romp; rozetten op romp 680 mm diameter; op vleugels diameter 1590 mm;

Tweede kleurenschema Fokker S.14 machtrainer: dayglow panelen 1200 mm breed; rozetten op vleugels 900 mm diameter en die op de romp 750 mm diameter.

Literatuur.

Websites.

• Dutch-Aviation.nl: Fokker S-14
• Fokker S.14
• Scramble.nl: Fokker S-14
• Wikipedia NL: Fokker S-14
• Walk Around; Fokker S-14
• Aircrafts.nl: Fokker S-14