Nieuport 21 & 23

Historie

De Nieuport 17 was een verdere ontwikkeling van de Nieuport 11 en had grotere vleugels en een sterkere motor.
De Nieuport 16 was een eerste poging om de tekortkomingen, voor de ondervleugel was zwak en kon vooral bij hoge snelheden breken. van de Nieuport 11 op te lossen. De Nieuport 16 was voorzien van een sterkere, maar waarde motor van 110 pk. Het gevolg was een hogere vleugelbelasting en verminderde wendbaarheid.
De Nieuport 17 behield het basisprincipe van de Nieuport 11, maar onder andere de vleugels waren opnieuw ontworpen en kregen een groter oppervlak en werden ook versterkt. In de praktijk bleef de ondervleugel toch nog gevoelig voor breuk en doorbuigen.
Het toestel werd standard uitgerust met een 120 pk Le Rhône motor. Direct achter de motorkap waren een paar vloeistukken aangebracht, maar de romp was ter hoogte van de cockpit afgeplat.
Later verscheen ook nog de 17Bis met een 130 pk sterke motor.
De Nieuport 17, die voor het eerst vloog in januari 1916, was bewapend met een op de bovenvleugel gemonteerde mitrailleur. Het toestel bleek evenals de Nieuport 11, een wendbare snelle klimmer te zijn.

De Nieuport 21 was bedoeld als een (onbewapende) trainingsversie en (bewapende) escorte-versie van de Nieuport 17. Het type was voorzien van een Le Rhône 9C motor van 80 pk.
De Nieuport 23 verschilde in enkele details van de Nieuport 17. Deze hadden vooral betrekking op de synchronisatie van de mitrailleur en herzien brandstof- en olietanks.

Nieuport 21 en 23.

Een oriëntatie op de markt in onder andere Frankrijk leverde op dat men op dat moment de Caudron G-IV de beste verkenner vond en de Nieuport XVII (met 110 pk motor) de beste jager.

Vervolgens werd een bestelling geplaatst mede omdat een Roemeense order eind 1916 werd geannuleerd.

Zodoende werden 10 Caudron G-IV’s besteld; 5 Nieuport 80 pk en 5 Nieuport 110 pk. Pas in najaar van 1917 werd de lading, op 5 Caudrons na, verscheept met de S.S. Rhea, maar geruime tijd vastgehouden in Gibraltar. Pas medio 1918 arriveerden de toestellen op Soesterberg. De eerste vlucht met een Nieuport vond plaats op 30 juni 1918, al snel gevolgd door een Nieuport 80 pk, er is namelijk een melding dat in oktober 1918 lt. Jongbloed twee typen Nieuport vliegt. Verder is er melding van een ongeval met N217, waarbij de propeller twee vinders afhakte van ene Wissink.

Gebleken is dat de geleverde Nieuports waren voorzien van LeRhône motoren van 80 respectievelijk 120 pk. Bij de LVA was het gebruikelijk om toestellen ook aan te duiden naar het aantal pk's. Men sprak dus van Nieuport 80 pk en van Nieuport 120 pk. Deze toestellen zijn dan ook als zodanig in de boeken teruggevonden.

H. Berfelo heeft eind jaren negentig van de twintigste eeuw een aantal foto's van LVA-Nieuports geanalyseerd. Hieronder volgt een beknopt overzicht van zijn bevindingen. [Een uitgebreid artikel is indertijd gepubliceerd in het periodiek "De Spinner" van de Stichting Vrienden van het Militaire Luchtvaart Museum

De Nieuport 80 pk werd later vaak aangeduid als zijnde een Nieuport 11C.1. Gebleken is dat dit niet klopt, beiden hebben weliswaar een motorkap die aan de onderzijde open is en verder ontbreekt de hoofdsteun, maar de romp van de Nieuport 80 pk is voor de cockpit rond van vorm en sluit daardoor aan op de ronding van de motorkap. De Nieuport 11 heeft dit duidelijk niet, de overgang van romp naar motorkap bestaat uit en driehoekig verloopstuk aan weerskanten van de romp. Verder blijken de Nieuport 80pk-toestellen een ovaal inspectieluik aan beide zijden van de romp te hebben en verder spandraden die vanaf de bovenvleugel parallel lopen en gescheiden de romp ingaan. Bij de "11" gaan deze op één punt de romp binnen en hebben dus een V-vorm.

Hieruit kan worden geconcludeerd dat geen sprake is van een Nieuport 11, maar van een Nieuport 17-variant, voorzien van een motor van 80 pk. De enige variant die hiervoor in aanmerking komt, is de Nieuport 21, eigenlijk een "17", voorzien van een motor van 80 pk. Bij dit type was de motorkap aan de onderzijde open. De eerste exemplaren hadden geen hoofdsteun, latere modellen wel.

De geleverde Nieuports 120 pk zijn vaak aangeduid als zijnde Nieuport 17's. Dit blijkt ook niet te kloppen. Uiterlijk waren er geen verschillen tussen de Nieuport 17 en de Nieuport 23, een variant van de "17" en de beide typen werden dan ook door elkaar gebruikt. De Nieuport 23 was voorzien van een zwaardere motor van 120 pk. Intern waren een aantal wijzigingen aan gebracht om de romp geschikt te maken voor deze motor. Nieuport bracht de type aanduiding plus het serienummer aan op het uiteinde van de bovenvleugel. Werd de vleugel vervangen of overgeschilderd, dan was niet meer duidelijk om welk type het ging (behalve bij onderhoud aan de motor.)

Een foto van een Nieuport bleek zo scherp, dat deze aanduiding op de bovenvleugel ontcijferd kon worden, het betreffende toestel bleek een Nieuport 23 met serienummer 3541. Geconcludeerd mag dan ook worden dat de Nieuports 120 pk van het type Nieuport 23 zijn. Er is een foto van een "23" bekend, voorzien van de rozet, waaruit kan worden opgemaakt dat het toestel nog na halverwege 1921 in gebruik is geweest. Waarschijnlijk zijn de Nieuports in de loop van 1925 buiten dienst gesteld en verschroot.

Elt.vl. M. Behrens (O.I.L.) poseert voor Nieuport 21 reg. N215 op Soesterberg, 1918.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

Tlt.vl. N.T. van der Stok poseert voor Nieuport 23 reg. N221.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

Nieuport 23 reg. N220 op Soesterberg, 1918. Links achter, met mitrailleur op de bovenvleugel.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

Nieuport 21 reg. N215 op Soesterberg, 1918.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

Nieuport 23 weervliegtuig op Soesterberg, 1920. Rechts sgt.vl. E.J. Need.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

Eenpersoons jachtvliegtuig Spijker/Nieuport 23 C.1. Geleverd aan de Luchtvaart Afdeling te Soesterberg in 1918. Nog in gebruik bij de LVA. (gezien toepassing van rood-wit-blauwe rozetten, na juli 1921).
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

Schaal 1/72

Bouwpakketten

• Omega
  • Kit 72289: Resin model van een DUKS Nieuport NiXXI
  • Kit 72071: Resin model van een Nieuport NiXXI
• Eduard
  • Kit 2104: Resin model van een Flyboys Nieuport 17
  • Kit 7071: Resin model van een Nieuport Ni-17
  • Kit 7071: Resin Nieuport Ni-23 Dual Combo! (2 kits in 1 box)
  • Kit 7403: Nieuport 17 Weekend edition
• HR Models
  • Kit HR7354: Resin model van een Nieuport 21
  • Kit YY: Resin model van een Nieuport 23
• Revell
  • Kit H631 / 4106: Een spuitgietmodel van een Nieuport 17

Modelling add-on

• Eduard
  • Set E72-334: Nieuport Gun Ring WW1
• Miniworl
  • Set A72-14: Vickers MK1

Decals

• Dutch Decal
  • Set 72035: Decal voor verschillende voor-oorlogse toestellen zoals Nieuport Type 21 N:215.R:80; Nieuport type 23: N:220.R:120

Schaal 1/48

Bouwpakketten

• Eduard
  • Kit 8432: Nieuport Ni17
  • Kit 8051: Nieuport 17
• Testors
  • Kit 613: Nieuport Type 17C1

Modelling add-on

• Eduard
  • Set E48-249: Detailset Nieuport 17

Decals

• --
  • Set --: --

Voor een uitgebreide conversietabel met zeer veel kleur- en verfsystemen, zie www.paint4models.com

Kleurenschema  Nieuport 21.

Kleurenschema  Nieuport 23.

Literatuur.

Websites.

• Nieuport Memorial Flyers
• The Nieuport Pages
• WWI Modeller Nieuport 11
• WW I Modeller: Nieuport 17
• LuftfahrtMuseum: Nieuport 11
• Nieuports
• LuftfahrtMuseum: Nieuport 23
• Wikipedia DE: Nieuport 17

Met dank aan H. Berfelo voor het verstrekken van informatie over de Nederlandse Nieuports.