Gegevens

Gepubliceerd: 26 juni 2011

Geschreven: 26 juni 2011

Laatst bijgewerkt: 24 oktober 2017

Hits: 18645

• Boeing AH-64D; McDonnell-Douglas AH-64D; Apache; Apache Longbow

Historie

Hier komt historische beschrijving.

Versies.

Hier komt beschrijving van versies

In mei 1995 werd opdracht gegeven voor de levering van 30 Boeing AH-64D Apaches. De eerste werd mei 1998 afgeleverd, de laatste vier jaar later in mei 2002.

Tussentijds werden, vooral voor opleidings- en trainingsdoeleinden, 12 AH-64A's geleased.
Deze toestellen werden weer geretourneerd zodra de aflevering van de AH-64D op gang was gekomen. De laatste AH-64A's werden in februari 2001 teruggegeven.

De Nederlandse AH-64D's missen de voor de AH-64D kenmerkende radarbol van de Fire Control Radar.

McDonnell-Douglas AH-64A Apache, gefotografeerd op de Static Show tijdens Open Dag Luchtmacht, juli 1997 op vliegbasis Gilze-Rijen.

McDonnell-Douglas AH-64A Apache, gefotografeerd op de Static Show tijdens Open Dag Luchtmacht, juli 1997 op vliegbasis Gilze-Rijen.;

McDonnell-Douglas AH-64A Apache, gefotografeerd op de Static Show tijdens Open Dag Luchtmacht, juli 1997 op vliegbasis Gilze-Rijen.

Boeing AH-64D Apache, Q-10 gefotografeerd op de Static Show tijdens Open Dag Luchtmacht, september 2000 op vliegbasis Volkel.

Boeing AH-64D Apache, Q-10 gefotografeerd op de Static Show tijdens Open Dag Luchtmacht, september 2000 op vliegbasis Volkel.

Boeing AH-64D, Q-22 gefotografeerd tijdens de 'Air Power Demo"  tijdens Open Dag Luchtmacht, juli 2008 op vliegbasis Leeuwarden.

Boeing AH-64D, Q-18 gefotografeerd tijdens de 'Air Power Demo"  tijdens Open Dag Luchtmacht, juli 2016 op vliegbasis Leeuwarden. De toestellen hebben in 2015-2016 een modificatie-programma ondergaan. Een opvallende (uitwendige) aanpassing is de antenne rechts onderaan de staart.

Registratieoverzicht McDonnell-Douglas AH-64A en Boeing AH-64D Apache KLu.

McDonnell-Douglas AH-64A Apache KLu.

Boeing AH-64D Apache KLu.

Schaal 1/72

Bouwpakketten

• Academy
  • Kit 2138 / 12488: Hughes AH64A Apache
  • Kit 12514: AH64D Apache Block II early version
• Airfix
  • Kit 4044: Boeing McDD AH64D Longbow Apache
  • Kit 03077: AH64D Longbow Apache (Klu)
  • Kit J6004: Quickbuild AH64D Apache
• Doyusha
  • Kit xb-2: Hughes AH64 Apache (JGSDF)
• Hasegawa
  • Kit 2400264: AH64A Apache "IDF"
  • Kit 2400035: AH64A Apache "Special Markings"
  • Kit 240D06: AH64A Apache
  • Kit 240E06: Lockheed AH64 Longbow Apache
  • Kit 240e22: AH64A Apache
• HobbyCraft
  • Kit IHC2204: AH64A Apache
  • Kit IHC24522205: AH64 Apache
• HobbyBoss
  • Kit 87218: AH64A Apache
  • Kit 87219: AH64D Longbow Apache
• Italeri
  • Kit 340159: AH64A Apache
  • Kit 340080: Hughes AH64D Longbow Apache (RAF/KLu)
    • Op de site van IPMS Nederland is een review te vinden van het Apache AH-64D model van Italeri.
• Revell
  • Kit 04487: AH64A Apache
• Seminar
  • Kit FS001: Hughes AH64A Apache

Een model van een McDonnell-Douglas AH-64D Apache van de Klu, gebouwd door Adri Kleijn.

Het Academy model van een McDonnell-Douglas AH-64D Apache van de Klu, gebouwd door Adri Kleijn.

Het Academy model van een McDonnell-Douglas AH-64D Apache van de Klu, gebouwd door Adri Kleijn.

Een model van een McDonnell-Douglas AH-64D Apache, gebouwd door Peter Banis.

Modelling add-on

• Aires
  • Set 4137: AH64D Apache Longbow Cockpit set (Hasegawa)
  • Set 4131: AH64A Cockpit detail set (Hasegawa)
• Airwaves
  • Kit 7244: Detailset AH64A Apache Canopy
  • Kit 7240: Detailset AH64A Apache
• ArmyCast
  • Set 72021: WAH64D RAF/HAF Apache Conversion set (Academy)
  • Set 72003: AH64D Longbow Apache Conversion set (Academy)
  • Set 72004: AH64 Apache Armament set
  • Set 72024: WAH64D RAF/HAF Apache RR Turbomeca Engine set (Academy))
  • Set 72001: AH64 Apache-engine set (Academy))
  • Set 72025: AH64A/D Apache Detail set (Academy))
  • Set 72027: AH-64D Apache ASPI exhaust (Block III) conversion (Academy))
  • Set 72023: AH64D Apache Saraf IDF Conversion set (Academy))
  • Set 72022: AH64A Apache Peten Matrix IDF Conversion set (Academy))
  • Set 72021: WAH64D RAF/HAF Apache Conversion set (Academy))
  • Set 72002: AH64 Apache Peten Conversion set (Academy))
• CMK
  • Kit A7191: AH64A Apache Avionics bay (Academy)
  • Kit A7192: AH64A Apache Driveshaft set (Academy)
  • Kit A7058: AH64A Apache Engine set (Academy)
  • Kit A7059: AH64A Apache Interior set (Academy)
• Eduard
  • Set 73-330 / SS330: AH64A Apache - self adhesive (Hobby Boss)
  • Set 73-274: Detailset AH64A Apache (Academy)
  • Set 72-405: Detailset AH64A Apache (Hasegawa)
  • Set XS226: Express Mask AH-64A/D Apache (Academy)
  • Set XS193: Express Mask AH64A Apache (Hasegawa)
  • Set 73-324: Detailset Boeing AH64D Apache self adhesive (Hobby Boss)
  • Set XS012: Express Mask Hughes AH64D Apache (Academy)
  • Set SS156: Detailset AH64 Apache (Academy)
• Hertitage Aviation
  • Set AC48026: WAH64D UK Apache Detail set (Hasegawa
• Model Technologies
  • Set 1006: Hughes AH64A Apache Interior Placard set
• Part Etchings
  • Set 72-005: Hughes AH64A Apache (Academy)
• PJ Productions
  • Set 721130: AH-64 Helicopter crew
• Res-im Resin Improvements
  • Set E72021: Detailset AH64A Apache (Academy)
  • Set CM7213: AH64 Apache Mask (Academy)
• Rob Taurus Canopies
  • Set 72077: Canopy AH64A Apache (Academy)
• Hertitage Aviation
  • Set AC48026: WAH64D UK Apache Detail set (Hasegawa
• Model Technologies
  • Set 1006: Hughes AH64A Apache Interior Placard set
• Verlinden
  • Set 683: AH64A Apache update set

Decals

• Armycast
  • Set D72001: AH64D Apache in Foreign Service (RAF, Singapore, Greece, Holland, Japan)
  • Set D72006: Hughes AH-64D Apache ASPI exhaust (Block III) decal set
  • Set D72008: Hughes AH-64A/D Apache stencils - decal set
• Dutch Decal
  • Set 72053: AH64A/D Apache (KLu)
• Syhart
  • Set 72-062: AH64D Apache (Q-19 "Apache Solo Display" Royal Netherland Air Force 2010)

Schaal 1/48

Bouwpakketten

• Academy
  • Kit 2115 / 12239: McDonnell Douglas AH64A Apache
• Airfix
  • Kit 07101: AH64A Apache
• Hasegawa
  • Kit 2409938: AH64A/D Apache "" World Apache"
  • Kit 2409772: AH64A Apache "Iraqi Freedom"
  • Kit 2407242: AH64D Apache Longbow "J.G.S.D.F."
  • Kit 2407242s: AH64D Apache Longbow "J.G.S.D.F." with Photo etched parts
  • Kit 2409452: AH64D Apache (JGSDF)
  • Kit 24PT23: AH64D Apache longbow
  • Kit 2409431: AH64D Apache (Royal Army, KLu)
  • Kit 2407336: AH64D Apache (Royal Netherlands Air force Special markings)
• Heller
  • Kit 5HV80423: AH64A Apache
• Italeri
  • Kit 340832: AH64A Apache
  • Kit 340831: Longbow Apache AH64
  • Kit 340863: AH64D Apache
• Minicraft
  • Kit 2125: McDonnell Douglas AH64D Longbow Apache
• Monogram
  • Kit 15443: AH64A Apache
• Revell
  • Kit 04420: AH64D Longbow Apache (USA, RAF, KLu)
  • Kit 05443: AH-64 Apache Helicopter
  • Kit 04896: AH64D Apache (KLU 100 Years Military Aviation)

Modelling add-on

• Aires
  • Set 4137: AH64D Apache Longbow Cockpit set (Hasegawa)
  • Set 4131: AH64A Cockpit detail set (Hasegawa)
• Airwaves
  • Kit 7244: Detailset AH64A Apache Canopy
  • Kit 7240: Detailset AH64A Apache
• ArmyCast
  • Set 48003: AH64 Apache-engine set
  • Set 48004: AH64 Apache FOD covers plus 2 helmets (Hasegawa)
• Eduard
  • Set 49-209 / FE209: Detailset AH-64A Apache (Hasegawa)
  • Set 49-201: Detailset AH-64D Apache (Hasegawa)
  • Set 48-340: Detailset AH64D Apache (Italeri)
  • Set 48-160: Detailset Hughes AH64A Apache
  • Set XF154: Express Mask AH64D Apache (Hasegawa)
  • Set XF080: Express Mask AH64 Apache (Italeri)
  • Set XF014: Express Mask AH64D Apache (Academy)
• Isra Cast
  • Set 48029: IAF AH64A 'Apache' (updated) Conversion kit (Hasegawa)
  • Set 48031: British Army WAH-64D 'Apache Longbow' (Hasegawa)
• Hertitage Aviation
  • Set AC48026: WAH64D UK Apache Detail set (Hasegawa
• Model Technologies
  • Set 1006: Hughes AH64A Apache Interior Placard set
• Part Etchings
  • Set 48005: Hughes AH64A Apache Interior (Italeri)
  • Set 48006: Hughes AH64A Apache Exterior (Italeri)
• Verlinden
  • Set 683: AH64A Apache update set
• Wingman Models
  • Set F48016: IAF AH64D Saraf conversion set (Revell-Monogram)

Decals

• Dutch Decal
  
  • Set 48034: AH64A/D Apache (KLu)
• Syhart
  
  • Set 48-062: AH64D Apache (Q-19 "Apache Solo Display" Royal Netherland Air Force 2010)

Voor een uitgebreide conversietabel met zeer veel kleur- en verfsystemen, zie www.paint4models.com

Een McDonnell-Douglas AH-64A van de Koninklijke Luchtmacht: De AH-64A had meestal geen Nederlandse rozet, maar alleen de tekst 'Koninklijke Luchtmacht' op de romp.

Een McDonnell-Douglas AH-64D van de Koninklijke Luchtmacht.

Een McDonnell-Douglas AH-64D van de Koninklijke Luchtmacht.
Vanaf medio 2016 zijn de toestellen voorzien van nieuwe apparatuur en onder andere herkenbaar aan de antenne aan de rechterzijde van de staart.

Literatuur.

Websites.

• AH-64A Apache
• Strijdbewijs.nl: AH-64A Apache
• Wikipedia UK: McDonnell-Douglas AH-64A Apache
• Wikipedia NL: McDonnell-Douglas AH-64A Apache
• Boeing.com: AH-64D Apache
• AH-64D Apache
• Luchtmacht.nl: AH-64D Apache
• MinDef.nl:AH-64D Apache
• Miltair.net: AH-64 Apache
• HelikopterFoto.nl: AH-64 Apache
• McDonnell-Douglas AH-64A Apache

--

Gegevens

Gepubliceerd: 23 juni 2011

Geschreven: 23 juni 2011

Laatst bijgewerkt: 24 oktober 2017

Hits: 23316

Historie

De ontwikkeling van de Bo-105 startte al in 1961 met de Bo.103 die voor het eerst vloog in september 1961.

Een grotere uitvoering van de Bo-103 werd aanvankelijk aangeduid als Bo-104, maar deze werd al snel opgevolgd door de Bo-105.

Het prototype van de Bo-105 was uitgerust met twee Allison T-63 turbine motoren, een conventioneel rotorsysteem. Dit toestel ondervond echter dusdanige resonantieproblemen dat het werd vernield.
Het tweede prototype vloog voor het eerst in februari 1967 en had een vierbladige vaste rotor met glasvezelversterkte bladen, die later ook werd toegepast op de productiemachines.
Het derde prototype was uitgerust met twee MAN turbinemotoren van 375 pk en maakte op 20 december 1967 de eerste vlucht.

Medio oktober 1970 ontving de Bo-105 zijn type-certificering van de Duitse luchtvaartautoriteiten.
In april 1972 werd ook de FAA (Federal Aviation Administration) certificering verkregen, waarmee het type ook kon worden geëxporteerd naar de VS.

De Bo-105C werd in 1972 ontwikkeld en door de Duitse Defensie gekozen als lichte observatiehelikopter. Er werden in 1977 100 stuks van aangeschaft, terwijl 112 stuks van een speciale antitankversie als Bo-105PAH-1, uitgerust met Euromissile HOT raketten, voor het Duitse leger werd aangeschaft.

De Bo-105CB met twee krachtiger Alison 250-C20B turbinemotoren, werd in 1976 ontwikkeld.
Dit type werd naar aanleiding van Amerikaanse vraag, verlengd met circa 25 cm en uitgebracht als Bo-105CBS. [in de VS bekend als Bo105 Twin jet ]
Een versie van de Bo-105CBS, de Bo-105LS, uitgerust met krachtiger Allison 250-C28C motoren had een hoger startgewicht en verscheen in 1984.

De productie eindigde in 2001 nadat er meer dan 1400 stuks waren gebouwd.

Versies.

Medio jaren zeventig werden dertig Bo-105Cs besteld ter vervanging van de Piper Super Cub.

De toestellen werden tussen 1976 en 1979 afgeleverd en ondergebracht bij de Groep Lichte vliegtuigen (GPLV).

Bo-105 heli (registratie B-38), een moment voor het opstijgen.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie].
Deze opname is niet lang na de aflevering gemaakt gezien de witte binnenzijde (van de deur)

Twee vliegers en een legerluchtwaarnemer (KL) bij een Bo-105 in het veld. Let op de nog witte binnenzijde van het toestel.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

Medewerker DVM sleutelt aan een Bö-105C op Gilze-Rijen.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

Detail van de Bo-105.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

Aanvankelijk waren de toestellen over de drie GPLV squadrons verdeeld, die al de Alouette III in hun inventaris hadden. Dit bleek in logistiek opzicht een probleem en al snel werden alle toestellen bij 299 squadron op de Vliegbasis Deelen ondergebracht.

Bolkow B-105CB B-37 gefotografeerd op static show tijdens Open Dag Luchtmacht, juni 1986 op vliegbasis Eindhoven.

De Bo-105C werd ingezet als waarnemingshelikopter voor het Nederlandse leger. Ook personenvervoer, liaison en gewondentransport behoorde tot de taken.

Modernisering tot Bo-105CB.

Gedurende hun dienstperiode werden ook de B-105C's gemoderniseerd. Zo werden ze tussen 1987 en 1989 ingrijpen aangepast en werd onder meer nachtzicht=apparatuur en ook een Doppler navigatiesysteem ingebouwd, zodat ze nu ook bij nachtelijke operaties konden worden gebruikt.
Verder werd de cockpitverlichting aangepast en werden een tacan navigatieset, UHF/VHF radioapparatuur en een stabilisatiesysteem "Helipilot" ingebouwd. De gemoderniseerde toestellen werden aangeduid als B-105CB.

Bolkow B-105CB B-48, gefotografeerd op static show tijdens Open Dag Luchtmacht, juli 1995 op vliegbasis Volkel.

Bolkow B-105CB B-48, gefotografeerd op static show tijdens Open Dag Luchtmacht, juli 1995 op vliegbasis Volkel.

In de loop van 1999 werd begonnen met de uitfasering van de Bo-105CB's, die werden vervangen door de Eurocopter Cougar.
De laatste toestellen werden in eind 2003 buiten dienst gesteld.

Bo-105 helikopter (registratie B-40) in hangaar.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

Bo-105 helikopter (registratie B-80).
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

Displayvliegen met de Bölkow Bo-105C.

Tijdens open dagen werd door 299 squadron regelmatig met de Bo-105C voor gevlogen. Doorgaans was het met een standaard toestel. Een aantal keren werd het toestel van een speciale beschildering voorzien.

1988: KLu 75

Ter gelegenheid van het 75 jarige jubileum van de Luchtmacht werd dit jaar voor gevlogen met een Bo-105 die een, vrij bescheiden, rood-wit-blauwe staart had gekregen.

Bolkow B-105CB B-XX gefotografeerd tijdens Open Dag KLu 75 jaar, juni 1988 op vliegbasis Deelen.

1990: B-43 en B-44

In 1990 werd met twee fraai beschilderde toestellen voor gevlogen; B-43 en B-44.

Leden van demoteam poserend bij hun Bo-105 helikopter (registratie B-44).
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

Bo-105 helikopter (registratie B-44), in demo-beschildering, vliegend boven de vuurtoren van Marken.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

2000: 299 squadron 25 jaar Bo-105

Dit jaar verscheen op de Open Dag KLu te Volkel een fraai beschilderde Bo-105CB: B-77 had een aluminiumkleurig romp gekregen met een rood-wit-blauwe staart. Dit ter gelegenheid van het 25-jarig dienstverband van de Bo-105 bij 299 squadron.
Het toestel is in deze beschildering buiten dienst gesteld en later met aangepaste teksten tijdens open dagen getoond. ['t Toestel is in gebruik als Leerobject bij het "Leerdock" op vliegbasis Gilze-Rijen.]

Bolkow B-105CB B-77 gefotografeerd op static show tijdens Open Dag Luchtmacht, september 2000 op vliegbasis Volkel.

Detacheringen: Bo-105CB-4

De heli's konden nu voortaan ook bij tactische operaties in het donker worden ingezet. Er volgden ook aanpassingen aan de cockpitverlichting en werd een tacan navigatieset, UHF/VHF radioapparatuur en een stabilisatiesysteem "Helipilot" ingebouwd.(dit laatste systeem zorgde voor het in de juiste vliegstand houden van de machine tijdens verstoringen van buitenaf).

1994 Dutchbat

Begin 1994 werden vier toestellen gedetacheerd op de Balkan als ondersteuning van Dutchbat I: de Nederlandse VN-militairen in Lucavac en in de 'safe havens' Srebrenica en Žepa.
De toestellen werden voor hun uitzending onder meer voorzien van een Global Positioning System (GPS) en kogelwerende kevlarpantser.

Bolkow B-105CB B-78 gefotografeerd op static show tijdens Open Dag Luchtmacht, juli 1994 op vliegbasis Leeuwarden.

UNPROFOR-eenheden met een Bo-105CB helikopter in Bosnië-Herzegowina.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

Bölkow Bo-105CB staat geparkeerd op de schaatsbaan in Sarajevo.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

Bo-105 helikopter B-37 in witte United Nations uitmonstering voor dienst in Bosnië.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

Een Bölkow Bo-105 vliegt boven de heide.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

1995 IFOR, Albanië

Medio december 1995 werd het Dayton akkoord getekend. Dit betekende een eind aan de vijandelijkheden in Bosnië-Herzegowina.
Om het vredesproces te bewerkstelligen werd door de VN een implementatie-macht opgericht: IFOR (Implementation Force), welke na een jaar werd opgevolgd door een kleinere SFOR (Stabilization Force)

Bolkow B-105CB B-49?, voorzien van IFOR-kenmerken, gefotografeerd op static show tijdens Open Dag Luchtmacht, juli 1996 op vliegbasis Twenthe.

Een Bölkow Bo-105 CB helikopter van de Kon. Luchtmacht wordt geprepareerd voor een taak t.b.v. de implementatiemacht IFOR in het voormalige Joegoslavië.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

1999 KFOR, Albanië

In 1999 werden nogmaals vier toestellen uitgezonden, ditmaal naar Farke in Albanië gestuurd als toevoeging aan de reeds gedetacheerde Chinooks van 298 squadron, die daar waren in het kader van de VN-missie KFOR, de internationale strijdmacht voor Kosovo.
In november 1999 werden ze overgeplaatst naar een nieuwe thuisbasis bij de plaats Toplicane. Deze basis werd daar samen met de Duitse Bundeswehr gebouwd en in gebruik genomen.

Bolkow B-105CB B-39, voorzien van KFOR kenmerken, gefotografeerd op static show tijdens Open Dag Luchtmacht, september 2000 op vliegbasis Volkel.

Een Bölkow Bo-105 met beschildering KFOR vliegt boven het platform.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

Op 3 december 1999 kwam in de buurt van de grens van Kosovo en Albanië één van de uitgezonden Bolkows (B-37) tijdens het uitvoeren van een missie in aanraking met een aantal hoogspanningskabels. Het gevolg was dat alle elektrische bekabeling doorbrandde en het ogenschijnlijk onbeschadigde toestel niet meer te repareren was. Het toestel is vervolgens overgedragen aan het toenmalige Militaire Luchtvaart Museum te Soesterberg.

Schaal 1/72

Bouwpakketten

• Airfix
  • Kit 01068:Bo-105c
    • Bouw van Bolkow B-105 model door M. De Vreeze
    • Een bouwverslag van mijn beide modellen is hier te vinden.
• A Model
  • Kit 72255: Bolkow Bo105 [Extended Fuselage]
  • Kit 72259: Bolkow Bo105P Military [original fuselage]
• Top Gun
  • Kit K014: Bolkow Bo105CBS HKP9b (Swedish Version) [Extended Fuselage]

Twee modellen van de Airfix Bo-105, gebouwd in 2014.  

Een model van een MBB B-105CB, gebouwd door Adri Kleijn.

Een model van een MBB B-105CB in wit UN schema, gebouwd door Adri Kleijn.

Modelling add-on

• --
  • Set -: -

Decals

• --
  • Set -: --

Schaal 1/48

Bouwpakketten

• Fujimi
  • Kit V-06: Bolkow Bo105 PAG1/M (Luftwaffe & KLu)
• Italeri
  • Kit 342742: Bolkow Bo105/PAH1
• Esci
  • Kit 404055: Bo105 Rijkspolitie
  • Kit H-2389: Bolkow Bo105 PAG1/M (Luftwaffe & KLu)

Modelling add-on

• --
  • Set -: -

Decals

• --
  • Set -: --

Voor een uitgebreide conversietabel met zeer veel kleur- en verfsystemen, zie www.paint4models.com

MBB Bo-105C in het afleverschema. Aanvankelijk was het interieur deels wit!

Schema 2: Het zogenaamde 2KVP (Tweekleurig VlekkenPatroon)op een MBB Bo-105C.

Schema 3: het zogenaamde 3KVP op een MBB Bo-105C.

MBB Bo-105C in het witte UN schema.

MBB Bo-105C in het displayschema, gevoerd in 1988 o.a. tijdens Open Dag KLu 75 jaar.

MBB Bo-105C in een displayschema gevoerd tijdens een Open Dag in ......

MBB Bo-105C B-77 in jubileumbeschildering i.v.m. 25 jaar Bo-105C in Nederland.

MBB Bo-105C B-77 in jubileumbeschildering i.v.m. 45 jaar 299 squadron.

Literatuur.

Websites.

• Wikipedia UK: Bolkow Bo-105
• Wikipedia NL: Bolkow Bo-105
• Bolkow Bo-105
• MilitaryAviation.eu: Bolkow Bo-105
• AircraftWorldDirectory.com: Bolkow Bo-105
• Aviastar.org: Bolkow Bo-105
• MilitaryFactory.com: Bolkow Bo-105
• Luchtmacht.nl: Bolkow Bo-105
• mbb-bo105.de: productieoverzicht van de Bolkow Bo-105

--

Gegevens

Gepubliceerd: 22 juni 2011

Geschreven: 22 juni 2011

Laatst bijgewerkt: 11 april 2017

Hits: 28401

Historie

Net als de MB's tijdens de jaren 1920, zette de Martin B-10 serie begin jaren dertig van de twintigste eeuw de standaard voor landbommenwerpers. Het ontwerp was de eerste succesvolle militaire toepassing van de nieuwe casco-technologie en had een gestroomlijnde monocoque romp, propellers met variabele spoedverstelling, dikke metalen vleugels met lift verhogende kleppen, integrale brandstoftanks en een intrekbaar landingsgestel.

De B-10 werd ontworpen als antwoord op een Air Corps bommenwerper-specificatie van eind 1929. Naast Martin dienden zowel Fokker, Keystone, Douglas, Ford, en Boeing een ontwerp of een prototype in.

Het eerste Martin-voorstel voor een conventionele tweedekker werd door de USAAC Materieel Divisie afgekeurd met een reeks aan suggesties ter verbetering. Martin bouwde in februari 1932 voor eigen rekening een nieuw model de Martin 123 met als krachtbron twee Wright R-1820 Cyclone motoren. Het had een snelheid van 317 km/u ( 197 mph), waarmee het sneller was dan de concurrerende vliegtuigen. Met de aanduiding XB-907, werd het prototype vervolgens getest op Wright Field.

Er bleken trillingen van de motoren op te treden, instabiliteit tijdens de vlucht en de landingssnelheid was te hoog ; deze bleek 146 km/u (91 mph) te zijn, waarop het werd terug gestuurd naar de Martin fabriek met een lijst aan suggesties ter verbetering.

Mede door de gevolgen van de beurscrash van 1929, was het ontwerp was intussen van vitaal belang geworden voor het voortbestaan van de Martin-fabriek. Martin ging dan ook aan de slag met de uitkomsten van de tests.

De Martin 123 kreeg langere vleugels, geïntegreerd met de romp, en krachtiger Cyclone motoren, gemonteerd in de nieuwe gestroomlijnde NACA kappen.

Het landingsgestel werd gewijzigd en een nieuwe neuskoepel werd ontwikkeld.

In oktober 1932 was de XB-907A klaar. Het toestel bleek niet alleen sneller dan de concurrerende Boeing XB-9 en Douglas XB-7, maar was ook net zo snel als de nieuwste jachtvliegtuigen van de USAAC uit die tijd.

In januari 1933 werd een order voor 48 vliegtuigen in de wacht gesleept. De XB-907A, werd nu aangeduid als XB-10 en er diende nog 13 soortgelijke YB-10’s geleverd te worden plus een YB-10A voor het testen van Wright motoren met turbocompressie.

Zeven YB-12's zouden worden gebouwd voor het testen met Pratt & Whitney R-1690 Hornet motoren, gevolgd door 25 gewone B-12A's met dezelfde motoren, maar uitgerust met extra brandstoftanks en drijfkamers en ten slotte nog een experimentele XB-14 met nieuwe Pratt & Whitney R-1830 Twin Wasps.

De YB-10's en YB-12’s werden begin 1934 afgeleverd en werden al snel ingezet voor een ongebruikelijke missie. Alle luchtpostcontracten waren ten gevolge van corruptie, opgezegd en de luchtpost moest nu door het USAAC worden verzorgd.

De grote, snelle toestellen bleken door hun betrouwbaarheid en veiligheid een geschenk uit de hemel.

Na deze successen kon Martin eigenlijk niets anders dan grote vervolgorders te verwachten. Ondanks discussies ontving Martin toch contracten voor 103 vliegtuigen verspreid over boekjaren 1934 en 1935 en in de definitieve B-10B versie met Wright R-1820/33 motoren.

De B-10’s deden dienst in elke bombardementsgroep van het Air Corps. In 1935 voerden ze tests uit van de Norden precisie bomrichtapparatuur.

Het succes stimuleerde de ontwikkeling van grotere, langeafstandsbommenwerpers, die de B-10 zouden vervangen, met name de Boeing B-17 Flying Fortress.

Al in 1936 verloor het Air Corps de interesse in de B-10 als bommenwerper. Een paar werden getest als aanvals- en observatievliegtuig, aangeduid als A-15 en O-45.

 Ondanks een aantal geschillen met Martin over het ontwerp en constructiegebreken in de B-10 serie, waren in het voorjaar van 1940 nog 119 van de 151 vliegtuigen in dienst. De meesten werden gebruik als doelsleper en voor opleidingen als B-10M's en B-12AM, hoewel zeventien vliegtuigen op de Filipijnen nog steeds in operationele dienst waren.

In 1936 werd de Martin 139 vrijgegeven voor de export en er werden uiteindelijk 189 vliegtuigen aan het buitenland verkocht.

De Sovjets waren in de zomer van 1936 eersten met de aankoop van een enkel exemplaar en blauwdrukken, gevolgd door Nederland-Indië, China, Siam, Argentinië en Turkije.

De Nederlanders waren de beste klanten met de aanschaf van in totaal 120 vliegtuigen in vier verschillende versies voor de verdediging van Nederlands-Indië.

Buitenlandse orders voor Model 139 hielden de Martin-fabriek bezig tot 1939. Een van de Argentijnse Martins is de enige overlevende van het type en is geheel gerestaureerd in de vooroorlogse Air Corps kleuren te zien in de US Air Force Museum op de Wright-Patterson Air Force Base.

Halverwege de jaren dertig van de 20^e eeuw waren verschillende ideeën in omloop over de opbouw van de defensie en met name van die het relatief jonge luchtwapen. Eén van deze denkbeelden was dat een aanval met bommenwerpers de beste verdediging was.

Het ML-KNIL volgde toen deze theorie en medio 1935 werden een aantal offertes door een aantal vliegtuigfabrikanten aangeboden.

Fokker bood de nog in ontwikkeling zijnde Fokker T.V aan, terwijl de Amerikaanse Martin-fabriek model 139, een variant van de geheel metalen Martin B-10, aanbood. In die tijd was dit toestel sneller dan de toen gebruikte jachtvliegtuigen.

Uiteindelijk werd gekozen voor dit laatste type vliegtuig en in februari 1936 werden 13 stuks Martin 139s als WH-1 besteld om de Fokker C.V te vervangen. [WH stond daarbij voor Wright Holland]

De planning voorzag in eerste instantie in een aantal van 39 toestellen, die in licentie in Nederland zouden worden gebouwd. Door gebrek aan capaciteit en de te laat geachte levering, werd uiteindelijk besloten om de toestellen toch rechtstreeks uit de VS te laten komen. In maart 1937 volgende een vervolgorder voor nog eens 26 stuks van het type WH-2.

Op 2 september 1936 werd de eerste WH-1, de M-501 met constructienummer 656 overgedragen. Half december arriveerde de M-501 en de M-502 in Nederlands-Indië. De M-502 werd medio januari 1937 vanaf Andir ingevlogen. De tweede VliegtuigAfdeling kon al in April 1937 z’n Fokker C.V vervangen door de eerste zes WH-1’s.

De bestelde WH-2 was in een aantal opzichten verbeterd. Ze waren voorzien van krachtiger Wright Cyclone G-3 motoren van elk 875 pk, de Hamilton Standard –propeller met twee standen was vervangen door de Curtiss Electric ‘constant speed’ propeller. Verder was de koeling van de motor verbeterd en meer gestroomlijnd. En was een NSF VR-34B kortegolf radio ingebouwd. En ten slotte was, mede met het oog op de lange vluchten, een automatische piloot ingebouwd.

De snelheid was zo’n 40 km/u hoger, het vliegbereik was met 10% toegenomen en de nuttige lading was 20% groter.

De eerste WH-2, de M-514, constructienummer 717 werd medio december 1937 overgedragen. in oktober 1938 waren alle toestellen afgeleverd, zodat er drie afdelingen van elk 13 bommenwerpers (9 stuks operationeel 2 reserve en 2 in onderhoud, operationeel waren.

De Martin 139 was inmiddels verder ontwikkeld tot de Martin 166, deze was voorzien van één enkele cockpit overkapping, verder was de rompdoorsnede vergroot, zodat meer bommen meegenomen konden worden. Verder was de vleugel voorzien van een lichte pijlstand en waren de motoren vervangen door Wright Cyclone GR-1820-G5 van 1000 pk elk. Onder andere uit commerciële overwegingen werd dit type Glenn Martin 139 WH-3 genoemd.

Eind december 1937 werd een volgend contract getekend voor de levering van 39 Wh-3’s. De acceptatie van het eerste toestel, de M-540, constructienummer 775, vond plaats in mei 1938.

In november van dat jaar werd nog een contract getekend voor de levering van 40 WH-3A’s. Deze waren uitgerust met twee Wright Cyclone R1820-G102 motoren van 1200 pk elk, en verder identiek aan de WH-3.

De overdracht van het eerste toestel van deze levering, de M-579, constructienummer 837 vond plaat in december 1938. In April 1939 werd de derde en laatste bombardementsgroep, VlG-III operationeel te Tjililitan.

 Tot eind 1939 waren zeven toestellen door ongevallen verloren gegaan: 2 WH-1, 2 WH-2 en 3 WH-3’s.

Voor de Japanse aanval op Nederlands-Indië waren de volgende eenheden operationeel.

In totaal waren eind november 1941 dus nog operationeel: 3 stuks WH-1 plus 1 reserve; 13 stuks WH-2 plus 2 reserve; 35 stuks WH-3/WH-3A plus 5 reserve. Niet operationeel inzetbaar door onderhoud of gebruik voor instructie, waren 4 stuks Wh-1; 6 WH-2 en 2 WH-3 en 3 WH-3A.

DUTCH AIR FORCE IN BURMA - 1942; Kallang Airfield, Singapore 1941

De eerste oorlogsacties met de Martins werden rond en boven Borneo uitgevoerd, De Japanners wilde de olievelden daar zo snel mogelijk veroveren. Al gauw bleken de daglichtaanvallen een hachelijke zaak te zijn, maar helaas was door de ML-KNIL niet of nauwelijks geoefend in nachtelijke aanvallen.

Gedurende de drie maanden durende strijd gingen veel toestellen verloren door de oorlogshandelingen. Voor wie zich daar verder in wil verdiepen, zie onder andere Air Enthousiast Quarterly nr. 22 en ‘Luchtstrijd rond Borneo’ van P.C. Boer.

(Via P. Guit) B. Guit vloog samen met vlieger Yland de M-5111. Deze is op 24-1-1942 samen met nog twee andere toestellen op Samarinda II tijdens de landing door Zero's in brand geschoten. Ze waren afkomstig van Singosari (niet singorasi). Op 25 januari 1942 zijn ze met 30 man! in een Lodestar weer naar Java geëvacueerd, omdat er geen kisten genoeg meer waren op Samarinda II.

Eind februari slaagde men erin om met de laatste overgebleven, vliegklare Martin, de M-585 naar Broome, Australië te ontkomen. Dit toestel werd daar overgedragen aan de USAF, die het als B-10 met serienummer 42-68358 in dienst nam.

Van de overige toestellen zijn waarschijnlijk 18 stuks min of meer onbeschadigd in Japanse handen gevallen. Vijftien hiervan waren na reparatie weer in vliegwaardige toestand te krijgen. Een aantal hiervan werd overgedragen aan Thailand, dat in 1937 al 6 Martin 139’s had aangeschaft. Na de oorlog waren er nog een stuk of vijf overgebleven, die nog tot medio 1949 werden gebruikt.

Luitenant-vlieger P.G. Tideman (1933-1985) kijkt over zijn schouder naar de vliegtuigschutter-tweede bestuurder achter hem in een Glenn Martin 139 WH-3 bommenwerper.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

De WH-1’s kregen als registratie M501 t/m M513; De WH-2’s kregen als registratie M514 t/m M539; De Wh-3’s kregen als registratie M540 t/m M578 en de WH-3A’s kregen als registratie M579 t/m M620.

Daar de nummering vanaf M-600 niet correct was, werd deze in augustus 1940 aangepast en gecorrigeerd in M5100 t/m M5120.

Bij het ML-KNIL hanteerde men een bepaalde registratiesysteem, waarbij de letter stond voor de fabrikant en het eerste cijfer voor de aard van het vliegtuig.

De M betekende dus Martin, de ‘5’ betekende bombardementsvliegtuig. De overige cijfers gaven dan het volgnummer aan.

De registratie stond in wit op de rompzijden en werd, zonder M, in zwart op de vleugelvoorrand herhaald.

Opvallend was dat bij de WH-1 en bij de WH-2 dit op de buitenste vleugelhelft, nog buiten de pitotbuizen was aangebracht. Bij de WH-3 en bij de Wh-3A was dit tussen de motoren en het landingslicht aangebracht.

Glenn Martin 139 WH-1

Glenn Martin 139 WH-2

Glenn Martin 166 WH-3 en WH-3A

Schaal 1/72

Bouwpakketen

• William Brothers
  • Kit 72-210: een kit van een Martin B.10B

Modelling add-on

• Falcon
  • VAX30: Canopies vooor verschillende US vliegtuigen in buitenlandse dienst (T6, Baltimore, Maryland, Hudson, Ventura, B10, Vengeance)
• Aeroclub
  • Set E021: Wright Cyclone 1820 F Srs (Curtiss Condor etc)
  • Set E025: Wright Cyclone 1820 G Srs (Curtiss SC1, etc)
• Aires
  • Set 7092: Wright R1820 Cyclone engine
• Red Roo
  • Set 72114: Lockheed Hudson Engines (Wright Cyclone)

Decals

• Superscale
  • Set 72-127: Een set decals voor Martin B10 (7BG,Al.FLT,US Mail,9BG,Turkey,KNIL). het opgegeven kleurenschema voor het KNIL-toestel is onjuist.
• Dutch Decal
  • Set 72020: decals voor verschillende toestellen zoals WH-1 M507 en M505 (geel-blauwe kleurenschema)
  • Set 72043: decals voor verschillende toestellen zoals WH-1 M502 en M514
  • Set 72068: decals voor verschillende toestellen zoals Dornier Do-215B ML (LVA - what if); DeHavilland DH-85 LVA, 961; Martin WH-2 M515; Douglas DB-7B, Consolidated PBY-5/A Y38; Y-39 en Y-75;  Brewster B-340 (Ml-KNIL - what if), Ryan STM RO65; Fokker D.XXIII ( ter vervanging van de onjuiste driehoeken van de recent uitgegeven RS kit).
• FlevoDecal
  • Set 72012: Set met opties voor vijf Brewsters, Curtiss Hawk 75, Curtiss CW-21 en CW-22; Messerschmidt Me-108, Ryan STM, Lockheed 12 en Lodestar, Bücker Bu-131 en Martin WH-1 en WH-2

Schaal 1/48

Bouwpakketten

• --
  • Kit --: --

Add-on

• --
  • Kit --: --

Decals

• --
  • Kit --: --

Eerste schema

Bij de aflevering waren de toestellen van een blauwe romp, Light Blue Shade 23, en gele vleugels en staartvlakken, Yellow Shade 4. Dit schema was toen ook in gebruik bij het USAAC.
De rozetten waren aangebracht in zes posities. Het richtingsroer was in rood-wit-blauw uitgevoerd, maar werd in 1939 overgeschilderd. Het is onwaarschijnlijk dat met dit schema oranje driehoeken zijn gevoerd, in Nederland werden deze in de tweede helft van 1939 ingevoerd.

Tweede schema

Medio 1940 werden de toestellen aan de bovenzijde gecamoufleerd in Jong Blad (een zelf-gemengde kleru, die vrijwel overeen bleek te komen met Medium Green Shade 42) en werd de onderzijde aluminiumkleurig. Tevens werden in plaats van de rozetten de oranje driehoeken als nationaliteitskenmerk in gevoerd; deze waren aangebracht in vier posities, doch niet op de bovenzijde van de vleugels!

Aanvankelijk was het richtingsroer ook oranje gespoten met een zwarte rand, maar dit werd al gauw overgeschilderd. Onduidelijk is of de oranje driehoeken later (zoals bij de MLD) verkleind zijn, foto’s hiervan zijn mij niet bekend.

Derde schema

In de loop van 1941 werd van een aantal Martins de bovenzijde van de vleugel voorzien van een tweekleurige camouflage in ‘oud blad’ en ‘jong blad’ (Olive Drab, shade 41 en Medium Green, shade 42).

In februari 1942 werd op de nog overgebleven toestellen de oranje driehoek vervangen door de rood-wit-blauwe vlag.

Kleurentabel

Voor een uitgebreide conversietabel met zeer veel kleur- en verfsystemen, zie www.paint4models.com

Martin 139 WH-1

Afleverschema Martin 139 WH-1.

Tweede kleurenschema Martin 139 WH-1: Jong Blad aan bovenzijde en aluminium aan de onderzijde.

Martin 139 WH-2

Afleverschema Martin 139 WH-2.

Tweede kleurenschema Martin 139 WH-2: Jong Blad aan bovenzijde en aluminium aan de onderzijde.

Derde kleurenschema Martin 139 WH-2: Jong Blad en Oud Blad aan bovenzijde en aluminium aan de onderzijde
Voor dit schema is gebruik gemaakt van het schema dat door Peter C. Boer is samengesteld en gepubliceerd op "Mars et historia" .

Martin 166 WH-3 en Wh-3A

Afleverschema Martin 166 WH-3.

Kleurenschema Martin 166 WH-3: gecamoufleerd (in jongblad) met oranje driehoeken.

Afleverschema Martin 166 WH-3A.

Kleurenschema Martin 166 WH-3a: gecamoufleerd (in jongblad) met oranje driehoeken.

Kleurenschema Martin 166 WH-3A: gecamoufleerd (in jong blad en oud blad) met oranje driehoeken en gecamoufleerd richtingsroer..

Literatuur.

Websites.

• Wikipedia UK: Glenn Martin B-10
• Answers.com: Glenn Martin B-10
• Go2War2: Glenn Martin

Met dank aan M.T.A. Schep en M. Schönfeld voor het verstrekken van informatie over onder meer de verschillen tussen de verschilende typen.

Gegevens

Gepubliceerd: 22 juni 2011

Geschreven: 22 juni 2011

Laatst bijgewerkt: 10 januari 2018

Hits: 17996

Historie

De McDonnell Douglas DC-10, het eerste ontwerp na de fusie van McDonnell en Douglas in 1967, is de opvolger van de Douglas DC-8 waarmee langere afstanden konden worden gevlogen. Een bredere romp vergrootte de capaciteit, en door de ontwikkeling van krachtigere motoren kon het toestel af met drie in plaats van vier motoren, waardoor onderhoudskosten beperkt werden.
In 1968 plaatste American Airlines de eerste 25 bestellingen, gevolgd door dertig bestellingen (en 30 bestelopties) van United Airlines.

De eerste vlucht werd uitgevoerd met een DC-10-10 op 29 augustus 1970. Dit eerste toesteltype had een gebruikelijke twee-klassen indeling voor passagiers, met een bereik van rond de 6100 km.

Verder was er een DC-10-10CF variant beschikbaar (welke zowel voor passagiers- als vrachttransport kon worden gebruikt) en een DC-10-15 variant welke was uitgerust met krachtigere motoren voor vluchten in gebieden met hoge temperaturen en/of grote hoogtes.
De daaropvolgende DC-10-30 en DC-10-40 versies waren bestemd voor internationale vluchten en hadden een flink uitgebreid vluchtbereik (10.010 km) alsmede een derde landingsgestel vanwege het zwaardere startgewicht.

Een versie met een nog groter vliegbereik, de DC-10-50, is wel ontworpen maar nooit gebouwd.
De productie van de DC-10 stopte in 1989, met 386 toestellen afgeleverd voor luchtvaartmaatschappijen en 60 toestellen voor de Amerikaanse luchtmacht.

De DC-10 werd opgevolgd door de McDonnell Douglas MD-11, welke voornamelijk een grotere capaciteit bezit.

Hoewel de laatste commerciële vlucht van de DC-10 in februari 2014 plaatsvond, vliegen er nog steeds vrachtversies rond. Ondanks de populariteit van het toestel zijn er maar enkelen bewaard gebleven in musea en worden andere toestellen in opslag gehouden. Enkele DC-10’s worden ook gebruikt voor specifieke doeleinden, zoals het Orbis International Flying Eye Hospital, welke een compartiment heeft waar oogoperaties uitgevoerd kunnen worden.

Versies.

Tanker versies

• KC-10 Extender: 60 stuks. geconverteerd van DC-10-30CF, bestemd voor USAF.
• KDC-10: 4 stuks, geconverteerd van DC-10-30CF, bestemd voor KLu, Omega Aerial Refueling Services en Global Airtanker Service

Advanced Tanker Cargo Aircraft Program

In de Vietnamoorlog ontstonden twijfels over de effectieve inzet van de Boeing KC-135 Stratotanker voor de USAF. Men zocht een tankervliegtuig met grotere capaciteit dan de KC-135, omdat zowel toestellen in Zuidoost-Azië als toestellen op eigen bodem moesten worden voorzien van brandstof. In 1972 vlogen twee DC-10’s en een Boeing 747 naar Edwards Air Force Base, met het doel om het tanken in de lucht te simuleren en zodoende de geschiktheid van de toestellen vast te stellen.

Tijdens de Yom Kippur oorlog in 1973, begon USAF-operatie Nickel Grass waarmee zij Israël voorzagen van wapens en bevoorrading. De nood voor brandstofbevoorrading in de lucht werd merkbaar doordat de C-5 Galaxy lichtgewicht moest vliegen door het ontbreken van landingsrechten in Europa. Om deze beperking in vliegvrijheid op te heffen, werden in 1975 vier toestellen geëvalueerd: de Lockheed C-5, de Boeing 747, de McDonnell Douglas DC-10, en de Lockheed L-1011. De enige serieuze kanshebbers waren Boeing en McDonnell Douglas, waarvan op 19 december 1977 de McDonnell Douglas DC-10 werd gekozen. De voornaamste reden was het vermogen van de DC-10 om op te stijgen van kortere landingsbanen. Na een eerste bestelling van twaalf toestellen werd dit aantal later uitgebreid naar zestig stuks.

KC-10 Extender

Deze zogenoemde KC-10 Extenders vlogen voor het eerst op 12 juli 1980, maar pas in oktober van datzelfde jaar werd de eerste brandstofbevoorrading in de lucht uitgevoerd. Het ontwerp van de KC-10 is gebaseerd op de DC-10-30CF. Onnodige eigenschappen voor passagierstransport werden verwijderd, en het vliegtuig werd voorzien van geavanceerde vrachttransportmogelijkheden en militaire inbouw.

De belangrijkste aanpassingen waren de toevoeging van een brandstofslang (Advanced Aerial Refueling Boom) en extra brandstoftanks in de bagageruimten benedendeks. De extra tanks vergrootten de brandstofcapaciteit tot 161.478 kg, waarmee bijna het dubbele van de KC-135 werd bereikt. De KC-10 heeft zowel een brandstofslang in het midden onder de romp als een flexibel drogue-and-hose systeem.

Het controlecentrum voor het bijtanken bevindt zich achterin het toestel, met daarbij een groot raam voor het in de gaten houden van het tanken. De bestuurder bepaalt het proces door middel van een digitaal fly-by wire system. In tegenstelling tot de KC-135, is het and-drogue system van de KC-10 in staat om zowel toestellen van Amerikaanse Navy, Marine Corps, en de meeste bondgenoten in éénzelfde missie bij te tanken.

Andere aanpassingen zijn onder andere het opheffen van de meeste zijruiten en verlaagde vrachtdeuren.

Naast zijn functie als tankervliegtuig, kan de KC-10 to zo'n  66.225 kg) vracht vervoeren (of 77.110 kg wanneer het toestel specifiek is ingericht voor vracht). De KC-10 heeft een vrachtdeur aan de zijkant voor het laden en uitlaten van vracht. Voor het in en uitlaten is een extern liftsysteem nodig.

Ondanks al de veranderingen bleef de KC-10 inhoudelijk voor 88% gelijk aan de DC-10-30CF.

KDC-10 in dienst bij de KLu

Beide Nederlandse KDC-10’s worden gebruikt voor bijtanken en transport. Ze zijn gestationeerd op Eindhoven Airport, onderdeel van 334 Squadron. Van de 5,500 vlieguren in de eerste drie jaar, werden de toestellen voor de helft van de tijd gebruikt als tankertoestellen. Naast de inzet voor de eigen luchtmacht en NAVO-bondgenoten, worden de KDC-10’s ook ingezet voor vredesmissies en humanitaire hulpoperaties. In de eerste drie jaar werden hier 32% van de vlieguren aan besteed.

Joegoslavië

Twee Nederlandse KDC-10 tankvliegtuigen vlogen vanaf 6 november 1996 gemiddeld driemaal per week naar de Adriatische Zee om IFOR-toestellen in de lucht van brandstof te voorzien. De IFOR, een vredesmacht onder leiding van de NAVO, moest toezien op de naleving van het staakt-het-vuren en op het eerbiedigen van de grens tussen de Servische en Moslim-Kroatische machten door beide partijen. IFOR kwam zo nodig met geweld tussenbeide indien vijandelijkheden weer zouden uitbreken. De eerste inzet van de KDC-10 toestellen was tijdens de operatie Decisive Endeavour. De operatie Decisive Endeavour ging op 20 december 1996 over in de operatie Deliberate Guard. Op 15 juni 1998 werd de naam van de operatie gewijzigd in Deliberate Forge.

De NAVO besloot in december 2000, naar aanleiding van de normalisatie van het luchtverkeer boven Bosnië-Herzegovina, de slagkracht van de BKAC te verminderen van 41 naar 22 vliegtuigen. België en Nederland halveerden daarop hun bijdrage van gevechtstoestellen, wat de inzet van de KDC-10 deed verminderen. Wel kon NAVO kon een beroep doen op een KDC-10 en een F-60 voor de extractie van gewonden.

Pakistan – Zeebeving in Zuid-Azië 2005

De Koninklijke Luchtmacht was nauw betrokken bij de hulpverlening aan de slachtoffers van de zeebeving in Zuid-Azië van 26 december 2005. Een KDC-10 van de Koninklijke Luchtmacht werd ten eerste ingezet om gewonde Nederlandse toeristen over te brengen naar het thuisland; deze keerde tijdens Nieuwjaarsnacht terug.

Op maandag 3 januari 2005 vertrok een C-130 Hercules naar Estland om daar een noodhospitaal en een medisch team van het Rode Kruis op te halen. De volgende dag werd dit noodhospitaal overgeladen in een KDC-10, die met twintig ton aan hulpgoederen naar Indonesië vliegt.

De KDC-10 vloog eerst naar Medan waar het noodhospitaal en het medisch team werden afgezet. Hierna vloog het toestel door naar Batan om de twintig ton hulpgoederen uit te laden. De KDC-10 laadde vervolgens in Karachi (Pakistan) 25 ton hulpgoederen in. Deze goederen werden tenslotte afgeleverd in Colombo (Sri Lanka). Het toestel keerde dezelfde week terug naar vliegbasis Eindhoven.

Haïti (2010)

Op donderdagochtend 14 januari 2010 vertrok een KDC-10 vanaf vliegbasis Eindhoven naar Haïti. Aan boord is een reddingsteam dat gaat helpen bij het opsporen van mensen die in door het aardbeving getroffen gebied onder het puin bedolven liggen.

Overige inzet

In het verleden is de KDC-10 onder meer ingezet voor het vervoer van hulpgoederen en medicijnen in het door natuurrampen getroffen Sumatra, Pakistan en Iran. Ook evacueerde het transportvliegtuig in 2006 Nederlanders uit Libanon toen daar een conflict uitbrak.

De toestellen zijn ingezet tijdens de Kosovo-crisis om vluchtelingen te evacueren, naar de Caribische Eilanden en Amerika om hulp te bieden na orkanen Luis, Georges en Mitch, en naar verschillende landen in Afrika en Azië om ontwikkelingshulp te bieden. In 1998 werden de toestellen ingezet om Nederlanders uit Indonesië te evacueren tijdens de val van Suharto. Nederlandse KDC-10’s opereerden vanaf vliegbasis Manas in Kirgizië ter ondersteuning van geallieerden tijdens operatie Enduring Freedom.

McDonnell Douglas (K)DC-10, T-235, gefotografeerd in juni 1996 tijdens Open Dag Luchtmacht, op vliegbasis Twenthe.

McDonnell Douglas (K)DC-10, T-235, gefotografeerd in juni 1996 tijdens Open Dag Luchtmacht, op vliegbasis Twenthe.

McDonnell Douglas (K)DC-10, T-235, gefotografeerd in juni 1996 tijdens Open Dag Luchtmacht, op vliegbasis Twenthe.

McDonnell Douglas (K)DC-10, T-235, gefotografeerd in juni 2008 tijdens Open Dag Luchtmacht, op vliegbasis Leeuwarden.

McDonnell Douglas (K)DC-10, T-235, gefotografeerd in juni 2008 tijdens Open Dag Luchtmacht, op vliegbasis Leeuwarden.

McDonnell Douglas (K)DC-10, T-235, gefotografeerd in Jun1 2014 tijdens Open Dag Luchtmacht, op vliegbasis Gilze-Rijen.
Let op het jubileum embleem voor 70 jaar 334 squadron.
Let op de opschriften, die nu in het zwart zijn uitgevoerd.

McDonnell Douglas (K)DC-10, T-235, gefotografeerd in Jun1e 2014 tijdens Open Dag Luchtmacht, op vliegbasis Gilze-Rijen.

Hasegawa heeft enkele jaren geleden een kit van KDC-10-30 in schaal 1/200 uitgebracht.
Deze was gebaseerd op de gewone DC-10 kit en voorzien van decals voor een KLu-toestel en white metal tanker-onderdelen.

Verder is het mogelijk om een schaalmodel van een DC-10-30 om te bouwen.

Schaal 1/72

Bouwpakketten

• Transport Wings
  • Kit 72-018-001: Een vacu gevormde kit van een Douglas DC-10-30
  • Kit 72-018-002: Een vacu gevormde kit van een Douglas KC10A Extender (USAF)
• Anigrand
  • Kit 2094: Een resin kit van een Douglas KC-10A Extender

McDonnell-Douglas KDC-10: Het model van Hasegawa in schaal 1/200;
Deels door mij gebouwd in 2017 en afgebouwd (aanbrengen antennes, onderstel en decals en schilderwerk door L. Charmant,; waarvoor mijn hartelijk dank.

McDonnell-Douglas KDC-10: De neus waarop de zelfgemaakte decals met de naam, squadron-embleem goed zichtbaar ziijn.

McDonnell-Douglas KDC-10: De jubileum-staart met de zelfgemaakte decals is hier goed zichtbaar.

Modelling add-on

• --
  • Set --: --

Decals

• --
  • Set --: --

Schaal 1/48

Bouwpakketten

• --
  • Kit --: --

Modelling add-on

• --
  • Set -: -

Decals

• --
  • Set -: --

Voor een uitgebreide conversietabel met zeer veel kleur- en verfsystemen, zie www.paint4models.com

Het afleverschema van de McDonnell Douglas KDC-10-30.

Jubileum-schema 60 jaar 334 squadron op de McDonnell Douglas KDC-10-30.

Het tweede, geheel grijze schema met witte opschriften van de McDonnell Douglas KDC-10-30.

Het tweede, grijze schema met zwarte opschriften van de McDonnell Douglas KDC-10-30.

Het tweede, jubieleum schema in verband met 70 jaar 334 squadron van de McDonnell Douglas KDC-10-30.

Het grijze afleverschema met zwarte opschriften van de McDonnell Douglas DC-10-30.

Literatuur.

Websites.

• Wikipedia UK: McDonnell Douglas DC-10
• PlaneSpotters.Net: McDonnell Douglas DC-10
• TaxiWays.DE: McDonnell Douglas DC-10
• Airliners.net: McDonnell Douglas DC-10
• Aircrafts.nl: McDonnell Douglas DC-10
• KLU.Tigerteam: McDonnell Douglas DC-10
• Luchtmacht.nl: McDonnell Douglas DC-10
• KDC-10 vervoert medisch team naar Azië.
• KDC-10 vervoert reddingsteam naar rampgebied Haïti
• Defensie.nl: McDonnell Douglas KDC-10

Mijn dank gaat uit naar S. Scheffers, Klu die me van informatie over de kleuren van de (K)DC-10-30 voorzag. Verder gaat mijn dank uit naar Léon Charmant die het artikel over de ontwikkeling heeft aangeleverd.