Grasshoppers

Velen zullen dit demonstratieteam van de Koninklijke Luchtmacht wel kennen. Grote bekendheid werd verkregen, nadat zij een officiële status als demonstratieteam hadden verworven.
Het team, uitgerust met de oerdegelijke Alouette III, trad op vele shows in Europa op. De toestellen waren toen voorzien van een attractieve rood-wit-blauwe beschildering.

De personele samenstelling wisselde van jaar tot jaar. De teamsamenstelling laat ik daarom doorgaans achterwege. Een hoogtepunt was een speciale TV-show begin jaren negentig, waarbij zij een speciaal optreden op muziek van een symfonie hadden samengesteld. Het team werd vanwege de uitfasering van de Alouette III in 1995 opgeheven.

1973

In het voorjaar van 1973 besloten een viertal piloten van het 299 squadron een luchtshow te geven ter gelegenheid van het 60-jarig jubileum van de Koninklijke Luchtmacht.
Deze werd gehouden op de vliegbasis Deelen. Voor die tijd was er alleen sprake van solistische optredens met de Alouette III.
De piloten waren luitenant Gert-Jan Sijtema; Luitenant Menno van de Berg; tweede luitenant Jan Jansen en luitenant Harry van Dam. Probleem bij het formatievliegen met de Alouette waren de instabiliteit en vooral ook het gebrek aan een vast richtpunt.
Sijtema ontwierp het concept voor de demonstratie en tijdens de maanden voor de Open Dag kreeg het programma steeds meer vorm. Uiteraard werd ook aandacht geschonken aan reddingsprocedures, voor het geval er iets mis mocht gaan.
De figuren ontleenden hun naam doorgaans aan het patroon dat er tijdens de uitwerking op papier ontstond. Een bekende figuur die ook later werd gebruikt was de ‘onion’ ofwel ui.
De avond voor het optreden werden met afwasbare verf gele vlakken op de zijkanten van de toestellen aangebracht.
Onder op de romp was een grote gele G aangebracht, terwijl aan de zijkanten onder de deuren de naam van het team was aangebracht. Na de show werd de gele verf er weer afgewassen.

Kleurenschema Grasshopper team 1973
De registraties waren niet zichtbaar.

1974

Het team bleef bij elkaar, alleen Harry van Dam verliet het team en werd opgevolgd door de Luitenant Rik Spaan.
Verder had men als reserve de luitenant Wil Korenhof aangesteld.
Een eerste officiële demonstratie werd gegeven op 5 juni op “Dag van de Luchtmacht, gehouden op Duindigt. Ook deze keer waren de toestellen voorzien van een speciaal kleurenschema.
Ditmaal waren gele plastic stroken op het toestel aangebracht. Verder werd nog een optreden verzorgd op de Open Dag op vliegbasis Twenthe.
Vanuit Duitsland werd een verzoek om op een show te Ahlhorn op te treden. Dit werd door de Luchtmachtstaf echter afgewezen, waarna het team werd ontbonden. Gebruikte toestellen: A-217; A-543; A-281; A-324; A-494.

Kleurenschema Grasshopper team 1974.

Alouette III heli's, waaronder de A-281 in Grasshopper-beschildering, tijdens de oefening " Concreet". Infiltranten worden afgezet.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

"Grasshoppers" in box formatie.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

1975

De optredens hadden de aandacht getrokken van de media, in dit geval de TROS.
Zij wilden een film maken voor een tv-programma. Het team kwam weer bij elkaar en in februari werden de opnamen gemaakt.
Helaas kreeg men van de Staf geen toestemming voor een optreden.
Echter werd wel een optreden verzorgd door het team op de beide Open Dagen op Leeuwarden respectievelijk Volkel van de KLu, dit was bereikt na flink lobbyen bij de staf. Voor zover bekend werden toen geen demonstratiekleuren gevoerd.

1977

In 1977 werd tijdens de Open Dag op Gilze-Rijen opnieuw een demonstratie verzorgd.
Ook dit weer hadden de toestellen geen speciaal kleurenschema.

1978

In werden in eigen land een aantal shows voor gevlogen en ook werd een eerste optreden verzorgd op de USAFE-basis Hahn in West-Duitsland.
De toestellen waren nu wel weer voorzien van een speciaal kleurenschema, ditmaal waren gele strepen in de lengterichting van het toestel aangebracht.
Onder aan de rompzijde was de naam van het team aangebracht. Gebruikte toestellen: A-336; A-374; A-319; A-235; A-391.

Kleurenschema Grasshopper team 1978.

Een foto van twee toestellen in deze beschildering is te vinden op Thunderstreaks.com

"Grasshoppers" boven de baan vliegbasis Deelen in 1978.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

1979

Dit jaar was een hoogte punt voor het team, daar het nu een officiële status kregen van de Luchtmachtstaf.
De toestellen werden nu voorzien van een nieuw kleurenschema van witte, schuine strepen dwars op het toestel.
Dit schema kreeg al gauw de bijnaam ‘zebra-schema’.
Een andere belangrijke wijziging was dat de Alouette’s van het 299 squadron werden overgeheveld naar het 300 squadron eveneens gestationeerd op Deelen.
Het 299 squadron werd om logistieke redenen geheel uitgerust met de Bo-105C.
Er werd onder andere voor gevlogen in Brasschaat, België vanwege het 25-jarige bestaan van het “Lichte Vliegwezen” Gebruikte toestellen: A-246; A-390; A-451; A-465 en A-470.

Kleurenschema Grasshopper team 1979.

"Grasshoppers" formatie, zebra beschildering. Optreden Deelen in 1979.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

Inspectie Alouette III, registratie A-451, met embleem 315 Sqn van het Grasshopper demoteam.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

1980

In dit jaar werden de toestellen van het team opnieuw in een nieuw jasje gestoken, ditmaal de bekende rood-wit-blauwe kleuren, die tot de opheffing van het team in 1995 werden gevoerd.
Tevens werden twee reserve kisten aan het team toegewezen, die eveneens van de kleurrijke beschildering werden voorzien.
Voor het eerst zou nu ook worden deelgenomen aan de International Air Tattoo op Greenham Common. Helaas ging dit optreden door een misverstand niet door.

Kleurenschema Grasshopper team 1980 - 1995.

"Grasshoppers" team in de vlucht, vliegbasis Deelen in 1980.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

1981

Nu werd wel op de IAT op Greenham Common voor gevlogen. Dit was zo goed, dat zij hiervoor de UK Shell Oil Trophy voor beste vliegdemonstratie ontvingen.
Verder werd nu ook meer aandacht aan de PR van het team besteed, met een busje, waarmee tijdens de show folders, stickers en dergelijke konden worden verkocht.

1982

Dit jaar werd door het team voor het eerst van rook gebruik gemaakt, wat de demonstratie weer een extra aantrekkelijk tintje gaf.

De Grasshoppers tijdens de Open Dag op vliegbasis Soesterberg in september 1984.

De Grasshopper tijdens de Open Dag in juli 1987 op vliegbasis Twenthe.

1988

Dit jaar bestond de KLu 75 jaar. Het team werd, net als de andere demonstratieteams van de KLu, voorzien van het KLu 75 logo. Dit was op de staart aangebracht.
Gebruikte toestellen door de jaren heen: A-398; A-281; A-324; A-350; A-351; A-390 (KLu 75); A-406; A-453; A-465 (KLu 75); A-499; A-543.

hieronder de show, zoals deze in juni te Deelen werd getoond.

'

Alouette A-390 van de Grasshopper tijdens de Lelystad Airshow op vliegveld Lelystad in mei 1988.

Leden van het "Grasshoppers" team in 1988 voor één van hun helikopters. Met beschildering KLu75.
[Ingesloten foto van BeeldBank NIMH. Klik op de foto voor bestel-informatie]

Het Grasshopper-team van 1988 [op beeldbank NIMH)]

Het Grasshopper-team werd officieel ontbonden op 8 Augustus 1995.

Kleur Informatie

[zie ook dit artikel over de Alouette III}

De eerste serie Alouettes werd afgeleverd in Klu19, mat donkergroen, de tweede serie werd afgeleverd in RAL 6014.
De registraties waren in wit aangebracht. Later, bij de introductie van de Bo-105 in 1975, werden de witte registraties vervangen door zwarte registraties.
Begin jaren tachtig werd de camouflage aangepast en werd een patroon in zwart over de bestaande kleur gespoten. De toestellen van het Grasshopper team behielden echter hun bekende rood-wit-blauwe kleurenschema.

Voor een uitgebreide conversietabel met zeer veel kleur- en verfsystemen, zie www.paint4models.com

Literatuur

Websites.

• Hangar; Alouette III
• Alouette III
• Airliners.NET; Photo's of Dutch Alouette's III
• Grasshoppers
• WalkAround Alouette III

Met dank aan: J. Wigbold (foto's); L. Boerman (Dutch Decal); Jaap Lokker (RNlAF); J. Greuter.