Hiller OH-23 Raven

Historie

De Hiller UH-12 was een ontwikkeling van de uit 1948 stammende Hiller Model 360 en was voorzien van een Franklin 6V4-178-B33 motor van 175 pk. Dit toestel maakte de eerste transcontinentale, commerciële (helikopter) vlucht.
Door toepassing van een andere motor en nieuwe rotorbladen werd het als UH-12A door de US Army aangeschaft onder andere verkenningsdoeleinden. Het kreeg de militaire type aanduiding H-23 Raven. De US Navy gebruikte het voornamelijk als trainer en duidde het toestel aan als HTE-1.

Versies

De eerste toestellen kwamen in juni 1955 in Nederlandse dienst bij het 298 squadron.
In mei 1956 werden er ook een aantal ingedeeld bij 299 squadron. De toestellen waren van het de GPLV (Groep Lichte Vliegtuigen) een landmachtonderdeel, maar ze werden door de Klu gevlogen en onderhouden. De toestellen voerden aanvankelijk squadronregistraties, tot dat die in 1959 werden afgeschaft.
De Hillers werden onder MDAP-voorwaarden geleverd.
In mei 1959 kwam nog een extra toestel, de O-36. Dit was een afwijkend type met als uiterlijk kenmerk de bolle cockpitkap.

Hiller OH-23 O-36, gefotografeerd in 1989 in het Militaire Luchtvaart Museum te Soesterberg.

Schaal 1/72

Bouwpakketten

• Special Hobby
  • Kit 72017:  model van een Hiller UH-12C.

(Ver)Bouwverslag door Jan Brussaard:

Er werd (op een bijeenkomst van de SIG Nederlandse Militaire Luchtvaart) mij gevraagd, na het zien van de door mij gebouwde Hiller Raven, of ik van die bouwerij wat op papier kon zetten. Ja, en dat was even een probleem, want ik ben niet zo'n beste schrijver en zeker niet, als je tijdens de bouw, niet gelijk alles op papier hebt gezet. Maar ik ga het toch proberen.
In een winkel trof ik het setje van SPECIAL HOBBY van der Hiller UH-12 Raven. Hiep hoi, de eerste heli van de KLu en die werd dus gelijk aangekocht.
Thuis gekomen werd het doosje natuurlijk gelijk enthousiast open gemaakt, maar toen was het even slikken. Wat in het doosje zat, was niet geschikt voor een Nederlandse Raven. Wat het wel was, dat was me even niet duidelijk, dus eerst maar eens gaan zoeken naar voldoende foto’s en dergelijke, maar dat viel ook tegen.
Eindelijk vond ik op Internet een site via Google, n.l. Aircraft Walk-Around Hiller UH-12C Militaire Luchtvaart Museum.

Dit is een hele fotoreportage van deze Hiller (het enige UH-12C-model van de KLu) in het ML museum te Soesterberg.
Echter toen deed zich weer het volgende probleem voor.
Dit was de enige, met een bolle cockpit en alle andere (van het UH-12B-model) hadden allemaal een rechte voorkant.
Er werd eerst een mal gemaakt voor een nieuwe, rechte cockpitkap. Met behulp van deze mal werd een nieuwe (tweedelige) vlakke kap getrokken.

De bodem, de no's 4, 14, 15, 16, 17, 25 en 27 werden gewoon in elkaar gezet. Maar de bank op onderdeel no.25 is voor twee man en de Ned. Raven, was 3-persoons, n.l. 2 vliegers en 1 passagier, dus riemen weg en 3 maal nieuwe gemaakt. De volgende stap was dus de dubbele bediening. De bank werd in tweeën gedeeld door er een gleuf in te maken, voor de tweede no. 23, de stick en natuurlijk ook nieuwe voetpedalen maken van dunne draadjes, d.w.z. aan beide zijden van de console een pedaal en voor de aparte linkerstoel twee nieuwe plaatsen.
De sticks, no.24 zaten niet in de bodem, maar in de voorkant van de banken en dus werden er van draad twee nieuwe no. 23 gemaakt. Als handgreep een stukje isolatie er op schuiven. Een gaatje boren in de gleuf tussen de banken voor de middelste no. 23.
Vervolgens een stukje draad, achter no.4 (de achterzijde van de cockpit) op bodem plaatsen, vanaf de middelste no.23, naar linkerzijde, vervolgens aan de hand van foto’s aan dit uiteinde, een soort overbrenging maken voor de linker no. 23, die later door de deur wordt gemonteerd.
Bij de museum-Hiller zitten nog instrumenten voor op de console, maar die moeten op onze Raven model B, ernaast, zoals in het model is aangegeven. De vloer werd vervolgens pasgemaakt, zodat het hele gebeuren in de nieuwe kap paste. Let wel, de bodem liep helemaal door tot de voorzijde en was niet, zoals bij de museumkist, voor onder open.

Toen kwam de motor en dat was een drama apart, want het wilde niet allemaal passen. Allereerst werd een nieuwe ophanging van draad gemaakt, dat ik in diverse diktes bij de bloemist heb gehaald. De bijgeleverde resin onderdelen vond ik allemaal onbruikbaar.
Ook weer aan de hand van de foto’s de motor zoveel mogelijk aangepast, zoals b.v. de uitlaten en de flexibele slangen. Deze slangen heb ik gemaakt van die heel dunne draadjes uit elektrisch snoer. Je neemt een eindje draad, draait daar een ander draadje omheen, schuift alles tegen elkaar en dan een beetje secondenlijm erop en je kunt in elke lengte knippen en in gewenste vorm buigen.
Vergeet de slang voor de cockpit verwarming niet, die komt ergens bij de rechter uitlaat vandaan. De hele toestand boven op de motor voor de rotoraandrijving, klopte volgens mij ook niet erg, wat betreft de aangegeven maten en vormen, dus hier heb ik, aan de hand van de detailfoto’s, met behulp van het genoemde bloemistendraad geprobeerd dit na te maken, wat ergens nog leuk gelukt is ook.

De staartboom no. 6 en 7, werd in elkaar gezet en aan de bodem gezet. Aan de achterkant het schuine stukje wegsnijden en rechtmaken. Onderdeel No. 5 vond ik ook niks en heb ik ook weer van draad gemaakt. De oogjes waar deze doorloopt zijn ook weer van dun draad gemaakt door stukjes om een ander draadje te draaien en een stukje van het gedraaide deel te laten zitten (hierdoor ontstaat een oogje met een uitstekend eindje). In de staartboom werden gaatjes geboord en de uiteindjes van de oogjes erin gelijmd.
Aan het einde van de boom werden nieuwe aandrijfkastjes e.d. gemaakt voor staartrotor en hoogteroer. Denk erom, de staartrotor zat bij de Ned. Hiller niet links maar rechts, dus rotor en roer op de juiste plaats zetten. Van heel dun snoerdraad werden weer op de voor genoemde manier oogjes gemaakt voor de besturingslijnen van het roer, welke aan beiden zijden van de aandrijfas liepen. Het onderstel werd ook weer van het bloemendraad gemaakt.
Er werd ook nog, volgens de foto’s, een accu, enz. gemaakt en achter de motor op het plateau geplaatst. Als grondplaat hiervoor kan no.28 gebruikt worden. Weer aan de hand van foto’s werd de toestand bovenop de motor en rotor aangepast, omdat het beschreven, zoals vorm en maten mij niet erg realistisch voorkwamen
Vergeet het rood-geel geblokt balkje onder uiteinde staartboom niet.
Zoals ik het hier verteld heb, lijkt het allemaal heel simpel, maar om het allemaal zo te maken, viel mij erg tegen. De moed heb ik echter niet opgegeven en vond het eindresultaat heel erg leuk en andere medebouwers met mij.
O ja, de deuren uit de doos heb ik wel gebruikt en mooi passend op de zelfgemaakte cockpit geplaatst.

Foto’s van het door mij gebouwde model kunnen bekeken en gedownload worden vanaf de volgende link: Hiller UH-12B Jan Brussaard

Ik hoop, dat mijn verhaal, andere bouwers een beetje geholpen heeft en ze de moed niet opgeven, als ze er aan beginnen, want als het klaar is, is het een heel leuk ding en natuurlijk een must voor de Ned. Mil. Luchtvaart Bouwers.

Een model van een Hiller OH-23C, gebouwd door Adri Kleijn.

Modelling add-on

• --
  • Set --: --

Decals

• --
  • Set --: --

Schaal 1/48

Bouwpakketten

• --
  • Kit --:--

Modelling add-on

• --
  • Set --: --

Decals

• --
  • Set --: --

Voor een uitgebreide conversietabel met zeer veel kleur- en verfsystemen, zie www.paint4models.com

Hiller UH-23B: Afleverschema, geheel olive drab.

Hiller UH-23B: in het latere geheel donkergroene schema.

Hiller UH-23C: Afleverschema, geheel olive drab.

Literatuur.

Websites.

• WebRotor
• Waffenhq.de
• Avia.ltd.ee
• Aircraftwalkaround
• Aviastar.org; Hiller OH-23
• Wikipedia UK; Hiller OH-32

Mijn dank gaat uit naar J. Brussaard voor de informatie en vooral voor de fraaie foto's en het conversie- en bouwverslag van de Special Hobby Hiller.