Republic F-84F Thunderstreak

Historie

Dit toestel werd ontwikkeld als een pijlvleugelvariant van de met rechte vleugels uitgeruste Thunderjet. De reden was het bekend raken van Duitse onderzoeksresultaten aangaande de pijlvleugel en om de toen veel gebruikte Thunderjet op niveau van de F-86 Sabre te brengen. Dit toestel was ook voorzien van pijlvleugels. Men verwachte dat het nieuwe toestel de capaciteiten van de Thunderjet als jachtbommenwerper zou verbeteren.

Aanvankelijk stond het nieuwe toestel te boek als XF-96 en was het, vanwege de toen beperkte financiële middelen voor meer dan 60% opgebouwd uit onderdelen van de F-84E Thunderjet om de kosten te drukken. De laatste F-84E Thunderjet, de 49-2430, uit het lopende contract werd voor de conversie uitgekozen.
De romp van de XF-96A was in feite gelijk aan die van de F-84E inclusief de canopy en de luchtrem. De staart kreeg een pijlstelling en een geheel nieuw ontworpen vleugel met een pijlstelling van 38,5 graden werd aangebracht. Als krachtbron werd de Allison J35-A-25 van 5200 lb stuwdruk toegepast.

Op 3 juni 1950 maakte het nieuwe toestel, na in delen te zijn overgevlogen van Farmingdale naar Muroc, de eerste vlucht. Bij testvluchten bleek dat de performance slecht marginaal beter was dan die van de Thunderjet en de verdere ontwikkeling werd op een laag pitje gezet.

Dankzij het uitbreken van de oorlog in Korea kwam meer geld beschikbaar voor de verdere ontwikkeling en werd door de USAF een bestelling geplaatst. De USAF sloot in juli 1950 een contract af voor de productie van de F-96A. Het toestel kreeg op 9 augustus 1950, een nieuwe typeaanduiding, namelijk XF-84F met de naam Thunderstreak.
Om de prestaties op vooral grotere hoogten te verbeteren, werd als motor de beter presterende Armstrong-Siddeley Sapphire turbojet van 7200 lb stuwdruk geselecteerd in plaats van de Allison J35, die in het prototype zat. De Sapphire werd in Amerika in licentie gebouwd door Curtiss-Wright als J-65.

Omdat de nieuwe motor een stuk langer was, moest het rompachterstuk opnieuw ontworpen worden en ook de luchtinlaat werd aangepast. Het prototype XF-84F 49-2430 met de Sapphire vloog op 14 februari 1951.

De tweede pre-productiemachine (51-1344) werd in 1951 gebouwd, de derde pre-productiemachine (51-1345) werd voorzien van twee luchtinlaten in de vleugelwortel en een dichte neus.
Bij testvluchten bleek onder andere dat er stuwdrukverliezen optraden en werd dit idee weer verlaten, voor wat betreft de jachtuitvoering. Later zien we dit idee toch weer omduiken bij de Thunderflash.
Tijdens de productie van de eerste serie voor de USAF doemde nog een andere probleem op. De vleugel was ontworpen met zware liggers, die alleen door één bepaalde, zware hydraulische pers gemaakt konden worden. De enige pers die dat kon, was in eigendom van Boeing. Deze gebruikte deze pers voor de toen volop in productie zijnde B-47 bommenwerper en had geen capaciteit beschikbaar.
Tot overmaat van ramp viel deze pers om technische redenen enige tijd uit en ook de productie van de J-1965 liep vertraging op. Er werd na overleg met de USAF besloten om de vleugelconstructie opnieuw te ontwerpen.
De productie van de Thunderstreak liep hierdoor een zodanige vertraging op, dat de USAF vroeg om een nieuwe versie van de Thunderjet te leveren, de F-84G. Uiteindelijk werd dit type Thunderjet in de grootste aantallen, meer dan 3000 stuks, geproduceerd.

De productieblokken

Gebruik bij KLu.

Ons land ontving in het kader van de MDAP-overeenkomst (MDAP = Mutual Defence Assistance Program) 180 Thunderstreaks. Op 9 november 1955 werden de eerste Thunderstreaks officieel aan het ministerie van defensie overgedragen door de Amerikaanse ambassadeur.
Het grootse deel van de toestellen werd per schip aangevoerd en in de Merwehaven van Rotterdam gelost. Daarna volgde een nachtelijke rit naar Avio-Diepen op Ypenburg. Hier werden de toestellen ontdaan van de ‘cocoon’-bescherming.
Het bleek dat bij een aantal toestellen de buitenste helft van de wielvelg los sprong. Aanvankelijk werd gedacht aan sabotage, de koude oorlog was toen in volle gang, maar ook in de VS trad dit verschijnsel op. Onderzoek wees uit dat onder meer weersinvloeden en fabricage de oorzaak waren.
Een aantal Thunderstreaks werd via de zogenaamde “High Flight”-route via Kopenhagen overgevlogen.

Het 311 squadron werd als eerste met de Thunderstreaks uitgerust. Het eerste toestel, de P-103 werd op 29 november 1955 overgedragen aan 311 squadron. De laatste en 25^e, de P-239 werd op 20 juni 1956 afgeleverd.

In maart 1956 werden de eerste toestellen aan het 312 en 313 squadron overgedragen. 312 squadron ontving de laatste, de P-235 op 12 juni 1956, eerder dus dan 311 squadron.

Op 9 maart 1955 ontving 313 squadron de eerste Thunderstreak, P-214. Omdat verdere levering op zich lieten wachten werden acht toestellen van 312 squadron geleend, zodat de Thunderjet toch kon worden afgestoten. Eind 1956 werden de laatste toestellen voor 313 squadron afgeleverd, zodat de sterkte van 25 toestellen toen bereikt was.

Het 314 squadron ontving op 1 mei 1956 de eerste Thunderstreak, de P-212 /8T-25. Het laatste toestel, de P-161, werd al drie maanden later afgeleverd. In 1958 werd het 314 squadron ingedeeld bij de Allied Command Europe Mobile Forces (ACEMF) en oefende (ook nu nog) regelmatig in Denemarken en Noorwegen.

Op 28 april 1956 arriveerde de eerste Thunderstreak, P-205 voor het 315 squadron. In september van datzelfde jaar ontving 315 squadron de 27^e en laatste kist. In de tussentijd waren al twee toestellen afgeschreven na ongevallen. In mei 1970 werd 315 overgeplaatst naar vliegbasis Twente voor conversie op de Northrop NF-5. De resteren Thunderstreaks werden overgedragen aan 314 squadron.

Op 27 juli 1956 werden de eerste drie Streaks, P-157, P-166 en P-186 aan 316 squadron overgedragen.
Medio 1957 werd de laatste afgeleverd.
Het 316 squadron werd in januari 1958 alweer opgeheven, omdat er in de voorgaande jaren ten gevolgen van ongevallen namelijk 22 toestellen waren afgeschreven en er ruim 30 toestellen in groot onderhoud waren.
De vrijkomende toestellen werden verdeeld over de overige squadrons.

In juni 1958 werd 313 squadron samengevoegd met de Jacht Vlieg School en op 1 januari 1959 officieel opgeheven.
De vrijkomende Thunderstreaks werden ook nu weer over de overige vier resterende CTL-squadrons verdeeld.
Het 311 en 312 squadron stapten in 1964 respectievelijk 1965 over op de F-104G Starfighter.
Er waren toen nog 115 toestellen over, verdeeld over twee squadrons en in verschillende modificatiestandaards. Er werd dus besloten om de Streaks tot en met F-84F-60-RE uit te faseren. Van deze toestellen werden 20 stuks op verzoek van de VS overgedragen aan Turkije.
Het 314 en 315 squadron verwisselden hun Thunderstreaks medio 1970 in voor de Northrop NF-5, 314 squadron als laatste, namelijk op 21 december 1970.

Toentertijd was de Klu opgedeeld in een tactisch gedeelte, CTL en een luchtverdediginggedeelte.
De Thunderstreak, een jachtbommenwerper was een zogenaamd tactisch toestel.
Na dat de vlieger achtereenvolgens de Elementaire VliegOpleiding, EVO op de Fokker S-11, de Voorgezette VliegOpleiding, VVO op de Harvard en de JachtvliegOpleiding, JVO op de T-33 had gevolgd, kon hij ten slotte de operationele vliegopleiding volgen voor tactische vliegers of voor luchtverdedigers.

De tactische vliegopleiding werd aanvankelijk bij 313 squadron gevolgd, na de opheffing van 313 squadron nam 312 squadron deze taak over.
Na 1960 werd de Voortgezette VliegOpleiding samen met België uitgevoerd op de Fouga Magister, officieel ging deze op 22 januari 1962 van start.

Na de TVO, Transitie VliegOpleiding op de T-33 volgden de tactische vliegers de OCC, Operationele Conversie Cursus, bij het 315 squadron te Eindhoven.
Daar er geen tweezits-Thunderstreak beschikbaar was, had men zelf een linktrainer gebouwd uit allerlei onderdelen. Deze verschilde in niets van een echt toestel, behalve dat de linktrainer niet vloog.
Deze trainer was op 14 december 1961 officieel in gebruik genomen.
Na de linktrainer werd eerst een ‘taxi-ritje’ onder begeleiding gemaakt. Daartoe was een constructie met buitenboordstoel voor de instructeur gefabriceerd.
Na dit ritje mocht de leerling meteen solo, waarbij de instructeur wel rechts achter de leerling vloog om de boel in de gaten te houden.
Deze eerste fase van de OCC bestond uit circa 15 vlieguren.
De tweede fase, de navigatiefase, werden vele oefentrips gemaakt, vooral naar Duitsland.
De derde fase bestond vooral uit avond- en nachtvliegen en vliegen zonder instructeur.
Gedurende de laatste en vierde fase, werd geoefend in ‘weapons delivery’, afwerpen van bommen, gebruik van boordkanonnen en het afvuren van raketten.

Republic F-84F Thunderstreak P-226, gefotografeerd in 1985 in het Militaire Luchtvaart Museum te Soesterberg.

Republic F94F Thunderstreak P-254, gefotografeerd in 1994 in de Anthonie Fokkerschool te Den Haag.

Republic F-84F Thunderstreak P-226, gefotografeerd in 1995 tijdens Open Dag Luchtmacht op vliegbasis Volkel.

Republic F-84F Thunderstreak P-248, gefotografeerd in 1987

In de praktijk bleek de Streak vrij lastig te vliegen en kwam maar moeizaam los van de grond. De USAF-piloten hadden het toestel niet voor niets de bijnaam ‘ground loving whore” gegeven.
Groot voordeel was de robuuste constructie van de kist. Vaak bleek bij warm weer dat de startbaan aan de korte kantwas en er werd dan wel eens gebruik gemaakt van vier JATO startraketten, die na de start werden afgeworpen.
Deze JATO raketten leverden een extra stuwdruk op van 4000 pond gedurende 17 seconden. Deze methode was echter vrij kostbaar en werd (in Nederland) weinig toegepast.

Ondanks de niet zo denderende vliegeigenschappen, waren er toch een aantal demonstratieteams die de Streak gebruikten.
Het fameuze Amerikaanse team ‘Thunderbirds’ vloog onder andere met dit toestel.
In Nederland waren er ook een aantal teams die kortere of langere tijd van de Streak gebruik hebben gemaakt.

Hoge ogen gooide het in 1956 opgerichte “Dash Four”-team; van de vliegbasis Volkel in 1958, toen het de NAVO-aerobatics-competitie won.
Daarom werd het uitgenodigd om op het eerste “Congres of Flight” dat van 12 tot en met 19 april 1959 op Nellis AFB te Las Vegas werd gehouden.
Voor een uitgebreid verhaal zie onder andere Modelbouw in Plastic nummer 4 1994 en ‘De Vliegende Hollander” nummer 3 juli 1998.

In 1957 werd vanuit het 314 squadron het “Red Noses"-team opgericht, dat slechts kort heeft bestaan en met speciaal beschilderde toestellen vloog en onder andere voorvloog tijdens de ILSY. Zie hiervoor ook Modelbouw in Plastic, nummer 2, 2002.

In 1963 trad het team van 315 squadron “Sandbag Diamond” op met vier Streaks plus één solo. Verder is er niets bekend over dit team.

Een bekend geworden demonstratieteam, dat echter alleen heeft geoefend en nooit echt heeft opgetreden is het “Whiskey Four 67 van het 314 squadron. Maar liefst zeven toestellen waren voorzien van een speciaal kleurenschema. Ten gevolge van een dodelijk ongeval tijdens een oefenvlucht werd het team kort voor het eerste optreden ontbonden. In ‘Modelbouw in Plastic nummer 2, jaargang 17, 1988 staat een kort artikel over dit team, voorzien van foto’s en kleurenschema.

In 1970 gaf 314 squadron nog een keer ‘acte de présence’ met het team “The Rascals”. Dit team trad in dat jaar enkele malen op met de Streak en gaf in september 1971 nog een keer een optreden tijdens de Open Dag te Eindhoven, nu echter met de opvolger van de Streak, de NF-5.

De laatste operationele vlucht met een Klu-F-84F vond plaat op 21 december 1970. Gedurende de veertien jaar dat de Thunderstreak bij de Klu in gebruik geweest is, zijn 75 toestellen, bijna 42% van het totale Thunderstreak-bestand, ten gevolge van ongevallen afgeschreven.

Momenteel zijn er nog steeds een aantal Thunderstreaks in Nederland te bewonderen.

Status 1991 (bron Dutch Wrecks and Relics door W. Zwakhals):

• Bij de Fokker bedrijfsschool: P-172 en P-230 (Na het sluiten van de A. Fokkerscholl overgebracht naar ROC Hoofddorp.)
• Anthony Fokker school te Den Haag: P-134 en P-254 (door ondergetekende medio 1994 uitgebreid op de foto gezet, toestellen waren toen in goede conditie en in originele kleuren)
• TU- Delft: (delen van) P-227
• Militaire Luchtvaart Museum te Soesterberg: P-226
• Vliegbasis Woensdrecht: P-170 airframe in gebruik bij Fokker Technische school
• Vliegbasis GilzeRijen: P-191 als poortwachter; Bij DVM P-248
• Autotron Rosmalen : P-263
• Bij modelclub Delta Mini Airport te Oss was toen ook de P-276
• Bij de MSS (Mineurs en Sapeur School) te Reek: P-224 en P-312 (ex P-229)
• Vliegbasis Eindhoven: P-231 als poortwachter en P-277 in opslag.
• Vliegbasis Deelen: had de P-243 als poortwachter.
• LETS/Deelen: P-149 dit toestel is gebruikt als decoy op Soesterberg. Mogelijk is het de P-152, maar dit is niet duidelijk (aldus W. Zwakhals….)
• Vliegbasis Twente: P-166; P-171 en P-209. Wat er met deze toestellen gebeurd na de opheffing van deze vliegbasis??
• Vliegbasis Leeuwarden: P-194; medio 1991 waren enkele delen van dit toestel nog aanwezig en in gebruik bij de brandweer.

Republic F-84 Thunderstreak

Aanvankelijk waren de toestellen voorzien van squadron-codes. Hierbij was op de staart een kleine vlag aangebracht. De squadroncodes waren vastgelegd in een afspraak binnen de West-Europese Unie (WEU) en bestond uit twee letters of één cijfer en één letter plus een volgnummer.
Omdat de toestellen in de praktijk nogal een tussen de squadrons werden uitgewisseld, veranderde de squadroncode van een individuele kist nogal eens.
Hierboven stond het Amerikaanse serienummer en onder deze vlag het serienummer dat was toegekend door de Koninklijke Luchtmacht.

Het Amerikaanse serienummer bleef gehandhaafd omdat de toestellen in feite eigendom van de VS waren en bleven. Dit serienummer gaf aan onder welk fiscaal jaar (het jaar ten laste waarvan de aanschafkosten vielen) de toestellen vielen. Deze liep (in de jaren vijftig) van 1 juli toten met 30 juni.
Alle Klu-Thunderstreaks vielen onder de fiscale jaren 1952 en 1953, dus van 1 juli 1951 tot en met 30 juni 1953. Ze zijn echter gebouwd in de periode 1955 en 1956.

De KLu kende de Thunderstreaks de letter P toe met een volgnummer, net als de Thunderflash.
De volgnummers liepen van P-101 tot en met P-300. Hierbij is een administratieve fout gemaakt bij de laatste drie toestellen. Abusievelijk werd P-277 gelezen als P-297, zodat laatste drie toestellen de registraties P-298, P-299 en P-300 toegewezen kregen in plaats van P-278, P279 en P-280.
Het systeem met de squadronregistraties werd eind jaren vijftig verlaten. De toestellen voerden vanaf 1959/1960 de P-registratie groot op de neus en ook verschenen de squadronemblemen op de staart, zoals we nu ook nog steeds kennen.

Schaal 1/72

Bouwpakketten

• Airfix:
  • Kit 03022: Deze kit is nog ouder dan de Italeri-kit, maar van vergelijkbare kwaliteit. Het model is eveneens voorzien van opliggend paneellijnen en detaillering. De cockpitdetaillering is voldoende, maar toch ook wat aan de kale kant, zij het wat meer aangekleed dan de Italer-kit en kan met allerlei detailleringsetjes aangekleed worden. Voor het overige kan nog gezegd worden dat er wat meer naden weggewerkt moet worden.
• Italeri
  • Kit 107: Dit is een vrij oude kit, die op moment van schrijven niet meer in productie is. Wel heeft Revell de kit enkele jaren geleden opnieuw uitgebracht en wel in een gecamoufleerde KLu-uitvoering. Het model is voorzien van opliggende paneellijnen en detaillering. De cockpitdetaillering is voldoende, maar wat aan de kale kant en kan met allerlei detailleringsetjes aangekleed worden. Om te voorkomen dat het model op z’n staart gaat staan, moet er behoorlijk wat gewicht in de neus aangebracht worden. Verder is de in- en uitlaat helemaal open en worden hierdoor door het model gekeken, dicht maken dus. Het onderstel oogt enigszins fragiel, maar toch ook weer realistisch. Revell heeft dit model jaren geleden uitgebracht voorzien van onder meer decals voor een gecamoufleerde Thunderstreak van de Klu.
• PJ productions
  • 72-1021: Een resin model.
• Testors
  • Kit TES942: Deze is (hier moeilijk) verkrijgbare kit is vergelijkbaar met de Italeri-kit.

Een model van de F-84F Thunderstreak.
De gebruikte kit is die van Airfix; de decals komen van verschillende sets afkomstig van IPMS Nederland.

Een model van een Republic F-84F Thunderstreak, het Airfix-model, gebouwd door Adri Kleijn.

 Modelling add-on

• Aeroclub
  • Set V090: F84F Thunderstreak/-flash Nose Leg
• Airwaves
  • Set AC72191: geëtste onderdelen voor de Italeri-Streak.
  • Set AC72134: Detailset F84F Thunderstreak/Flash Airbrakes

Decals

• Dutch Decal
  • Set 72012: Deze set geeft eigenlijk alle kleurenschema’s voor de Thunderstreak.
  • Set 72042: Deze set geeft eveneens alle kleurenschema’s voor de Thunderstreak en is min of meer een update van set 72012, met extra toevoegingen.
  • Set 72047: een Streak van het Dash Four demonstratieteam in de USA
• FlevoDecal
  • Set FD72-031: Royal Netherlands Air Force F84F Thunderstreak
• ModelDecal
  • set 29: Deze set, daterend uit de jaren zeventig, komt men soms nog tegen op beurzen. De set biedt de mogelijkheid om een gecamoufleerde Streak te bouwen.
• Superscale
  • Set SS48112: ten behoeve van onder andere een Franse Streak (schaal 1/48).

Overige decalsets (bijvoorbeeld te gebruiken voor uitbreiden van de “stencilling”) met de Streak als onderwerp zijn onder andere de volgende Super Scale-sets: Set 72-150 F-84F USAF en set 72-330 F-84F USAF.

Schaal 1/48

Bouwpakketten

• Monogram
  • Kit RMX85-5432: Dit is een mooi model, wat praktisch recht uit de doos gebouwd kan worden. Over maatvoering is niet veel bekend, maar lijkt goed te zijn.
    De cockpitkap bestaat uit drie gedeelten. De dunne paneellijnen zijn opliggend. De passing is goed. De detaillering van de cockpit is vrij goed, datzelfde geldt ook voor de ruimte van de luchtremmen, landingsgestel en dergelijke.
• Fonderie Models
  • Kit 407: Gebaseerd op Heller-kit met nieuwe romp, resin onderdelen.
• Heller
  • Kit 80419: F-84F Thunderstreak.
• Hobby boss
  • Kit 81726: Republic F84F Thunderstreak
• Italeri
  • Kit 342703: F84F Thunderstreak "Diavoli Rossi"
  • Kit 342682: Republic F84F Thunderstreak
• Revell
  • Kit 04526: F-84F Thunderstreak.
    Deze kit is de mindere ten opzichte van de Monogram-kit. Over maatvoering is niet veel bekend, maar lijkt goed te zijn.Ook hier weer opliggende, vrij groffe paneellijnen, die qua ligging wat afwijken van de tekeningen. De detaillering van de cockpit is voor verbetering vatbaar, de detaillering van de ruimte van luchtremmen, wielbakken en dergelijke is vrij goed. De canopy is uit één stuk en iets minder van kwaliteit dan die van Monogram.

Modelling add-on

• Aires
  • Set 4475: Republic F84F Thunderstreak wheel bay (Kinetic)
  • Set 4461: Republic F84F Thunderstreak Cockpit Detail set (Kinetic)
• Airwaves
  • Set C48061: Detail set Monogram-Streak.
• Cutting Edge
  • Set C48170: USAF A4 Gunsight for F84, F86, and Many `50 AC
• Extra Tech
  • Set 48045: F84F Thunderstreak Detail set
• Falcon Canopies
  • Set VAX43: USAF Canopies Part 1
• Reheat
  • Set 094: Detail set Monogram-Thunderstreak.
• Scale Aircraft Conversions
  • Set 48143: F84F Thunderstreak Landing Gear (Kinetic/Italeri)

Decals

• Dutch Decal
  • Set 48010: F 84F Thunderstreak 311, 312, 315, 322, 323 Squadron RF 84F Thunderflash 306 Squadron.
  • Set 48031: Het Dash Four team in de USA.
  • Set 48052: Republic F84F Thunderstreak (KLu)
• Superscale
  • Set SS48112: ten behoeve van onder andere een Franse Streak.

Voor een uitgebreide conversietabel met zeer veel kleur- en verfsystemen, zie www.paint4models.com

Eerste kleurenschema Republic F-84F Thunderstreak (vroege uitvoering zonder remparachute).

Eerste kleurenschema Republic F-84F Thunderstreak (vroege uitvoering zonder remparachute).
Overzicht verschillende squadrons

Tweede kleurenschema Republic F-84F Thunderstreak (late uitvoering met remparachute).
Dit is een soort interim schema en slechts door enkele toestellen gevoerd nadat de squadroncodes en -kleuren waren afgeschaft. In sommige gevallen werd dit schema tot in 1962 gevoerd, toen de laatste Streaks werden gecamoufleerd.

Derde kleurenschema Republic F-84F Thunderstreak (late uitvoering met remparachute).
Dit schema werd toegepast vanaf 1958 en ook zijn enkele toestellen gecamoufleerd in combinatie met squadron-codes en -kleuren.

Derde kleurenschema Republic F-84F Thunderstreak.

Overzicht verschillende squadrons

Experimenteel kleurenschema: geheel RAL 7001; Republic F-84F Thunderstreak (late uitvoering met remparachute). Toegepast in verband met test vanwege de nucleaire rol die die Streaks hadden.

Literatuur.

Websites.

• F84Thunderjet.com
• Joe Baugher's F84 pagina's
• Wikipedia NL: F84F Thunderstreak
• Wikipedia NL: F84F Thunderstreak
• F84F Thunderstreak
• Thunderstreaks.com
• Aviation images: F84F Thunderstreak
• FAS.org: F84F Thunderstreak
• Strijdbewijs.NL: F84F Thunderstreak
• Scramble.NL: F84F Thunderstreak
• Republic F-84F Thunderstreak
• Donderjagers 3