Supermarine Spitfire Mk. XIV

Historie

Ontwikkeling van de Griffon-Spitfire.

Naar aanleiding van specificaties van de Britse Marine voor een motor met goede prestaties op lage hoogten, startte Rolls-Royce met de ontwikkeling van wat later de Rolls Royce Griffon zou worden. Door problemen tijdens de ontwikkeling duurde het nog tot 27 november 1941 voor de eerste Spitfire, een Spitfire Mk. IV met de nieuwe motor vloog. Het toestel was voorzien van een standard C-vleugel en de originele staart. De motor, een Griffon IIB was een met een een-traps turbo uitgeruste motor van 1735 pk (1293 kW). Omdat de motor niet alleen sterker, maar ook zwaarder was, waren de langsliggers versterkt en verder was een grotere radiator en oliekoeler nodig, wel bleef de asymmetrische radiator lay-out onder de vleugel behouden. Verder draaide de propeller in tegengestelde richting van die van de Merlin.

De nieuwe motor was heel anders opgebouwd dan de Merlin en daardoor waren de contouren van de motorbeplating aangepast. De propeller was een vierbladige Rotol van 3,1 m diameter. 

Later werd een mock-up van een voorgestelde bewapening van zes kanonnen (drie in elke vleugel) ingebouwd.

Het toestel ontving al snel een nieuwe typeaanduiding, aanvankelijk als Mk. XX, maar om verwarring met de PR. MK. XX te voorkomen, werd dit uiteindelijk Mk. XII.

Na een aantal testvluchten, resulterend in onder andere een kleinere propeller-diameter, was de Spitfire Mk.XII de eerste Spitfire met Griffon motor die in operationele dienst ging. Er werd bij de productie gebruik gemaakt van de airframes van de Mk. Vc en van de Mk. VIII. Vroege uitvoeringen hadden een vast staartwiel, Dunlop AH2061 vijf-spakige hoofdwielen, een enkele 86 gallon hoofdtank. Wel waren ze voorzien van de grotere, puntiger richtingsroeren. Toestellen gebaseerd op de MK. VII hadden twee vleugeltanks, grotere balanshoorns, intrekbaar staartwiel en vierspakige Dunlop AH10019 wielen. Verder was de IFF vernieuwd en was deze niet meer van de staarttip naar de Antennemast, maar als een antenne onder de stuurboord vleugel aangebracht.

Verder waren de Griffon-machines geheel ‘flush-rivetted’, dus glad afgewerkt. Dit werd ook op de nadien geproduceerde andere typen toegepast.

Het toestel, uitgerust met de Griffon II of IV had zeer goede prestaties op lagere en middelbare hoogten en was zeer goed handelbaar. Voor vliegers, die de Merlin Spitfires waren gewend, was dit type lastiger te vliegen. Boven de 6000 m was het echter langzamer dan de Spitfire Mk. IX. De Mk XII variant werd in de loop van September 1944 uit operationele dienst genomen.

Supermarine Spitfire Mk.XIV (Supermarine Type 379)

Om het probleem van de mindere prestaties op grotere hoogten op te lossen, was een nieuwe versie van de Rolls-Royce Griffon, de Griffon 61 ontworpen. Deze had een twee-traps turbocompressor. Uiteindelijk mondde de ontwikkeling uit in een iets aangepaste versie, de Griffon 65, die in de Spitfire Mk. XIV werd geïnstalleerd.

Deze had duidelijk betere prestaties dan de Mk. IX. Verder werden de E-vleugel  en later ook de druppelvormige cockpitkap en aangepaste romp-rug  toegepast.

De MK. XIV verschilde ten opzichte van de Mk. XII door vooral de grotere Griffon 65 motor van 2050 pk. Deze was ruim 25 cm langer. De neuscontouren waren daartoe aangepast. Verder was een vijfbladige Rotol-propeller met een diameter van 3,18 m toegepast. Verder was het formaat van de radiators vergroot.  Voor het evenwicht was de radioapparatuur verder naar achteren verplaatst, terwijl het toegangsluik naar de rechterkant was verplaatst. De verbeterde radioapparatuur had tot gevolg dat de antenne mast werd verwijderd en vervangen door een sprietantenne, die verder naar achteren op de romp-rug was geplaatst.

De zwaardere en langere motor had ook nog gevolgen voor de staart, waar de vin breder werd en een groter richtingsroer werd toegepast.

De Spitfire Mk. XIV had een vrij beperkt vliegbereik, de interne brandstofvoorraad, verdeeld over drie tanks, van 84 gallon in twee hoofdtanks en 2 x 12,5 gallon in de vleugel-voorrand gaf het toestel een vliegbereik van 740 km. Met drop tanks van 30, 45, 50 of 90 gallon kon het vliegbereik wordeen vergroot. Een oorzaak was dat de Griffon een dorstiger motor was dan de oudere Merlin motoren.  Latere uitvoeringen waren voorzien van een extra tank van 33 gallon achter in de romp, waarmee het vliegbereik werd vergroot tot 1370 km bij gebruik van de droptank van 90 gallon.

De uitvoering met druppel-cockpit had een extra tank van 64 gallon.  De F en FR.Mk.XIVe kreeg daarmee een vliegbereik van 980 km op interne brandstof en van 1540 km met de droptank van 90 gallon.

De Mk.XIV was het meest succesvol in de onderschepping van de V-1 vliegende bom. Zeker toen de brandstof van 150 octaan werd geïntroduceerd, nam de snelheid toe tot 640 km/u op een hoogte van 2000 voet.

Een probleem dat bij het operationele gebruik optrad was kreukelen van de vliegtuighuid op plekken met grote belasting. Supermarine toonde aan dat er geen verzwakking van de structuur was opgetreden, maar de RAF liet vanaf begin 1945 desondanks alle Mk. XIVs uitrusten met ‘clipped wings’.

Supermarine Spitfire FR.Mk.XIV

Eind 1944 werd een aantal Mk XIVes door de FRU (Forward Repair Unit) aangepast en uitgerust met een (naar stuurboord of naar bakboord gerichte) camera. Deze aanpassing was vergelijkbaar met die van de eveneens door de FRU uitgevoerde ombouw van de FR.MK.IXc. Daartoe werd een ruimte, vergelijkbaar met die voor de radio, aangebracht met camera-openingen in gestroomlijnde blisters. 

De toestellen bleven verder ongewijzigd.

Latere, speciaal gebouwde toestellen, aangeduid als FR Mk XIVe, hadden de druppelcockpit en een extra brandstoftank van 34 gallon. Verder hadden de toestellen ‘clipped wings” voor gebruik op lagere hoogten.

In totaal werden 957 toestellen gebouwd, waarvan 430 stuks in de fotoverkenner-uitvoering.

Versies.

Supermarine Spitfire Mk.XIVe gefotografeerd in 2011 te Duxford.